Ảnh minh họa
Tờ Nikkei Asian Review cho hay Hàn Quốc đã phá kỷ lục thế giới về tỷ lệ sinh thấp nhất trong bối cảnh dân số lão hóa nhanh, đè nặng lên hệ thống y tế, an sinh xã hội và thậm chí ảnh hưởng đến cả tăng trưởng kinh tế.
Số liệu chính thức cho thấy tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc đã giảm từ 0,78 trẻ trên mỗi phụ nữ năm 2022 xuống chỉ còn 0,72 trẻ/phụ nữ. Số trẻ mới chào đời năm 2023 cũng đã giảm 7,7% xuống chỉ còn 230.000 bé, mức thấp kỷ lục trong lịch sử đất nước 51 triệu người này.
Xin được nhắc là một đất nước cần tỷ lệ sinh tối thiểu 2,1 trẻ/phụ nữ mới có thể duy trì sự cân bằng về cơ cấu dân số.
Tỷ lệ sinh thấp cùng dân số lão hóa nhanh đang ngày càng khiến nhiều người lo ngại cho hệ thống an sinh xã hội lẫn cơ sở hạ tầng y tế của Hàn Quốc trước áp lực chăm sóc cả người già lẫn số trẻ mới ra đời.
"Nhu cầu chi tiêu cho y tế, an sinh xã hội sẽ tăng nhưng lượng dân số lao động đóng thuế lại giảm", giáo sư Shin Seung Keun của trường đại học công nghệ Hàn Quốc (TUK) cảnh báo.
Đứng trước thực trạng này, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã cố gắng gia tăng số sinh viên y khoa đầu vào để cải thiện hệ thống y tế. Báo cáo của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế quốc tế (OECD) cho biết Hàn Quốc là thành viên thiếu bác sĩ nhất trong số các nền kinh tế phát triển hiện nay.
Thế nhưng biện pháp này lại đang vấp phải sự phản đối dữ dội từ đội ngũ nhân viên y tế, sinh viên y khoa đang thực tập ở Hàn Quốc vì lo ngại phúc lợi, thu nhập sẽ chịu ảnh hưởng.
Hàng nghìn sinh viên y khoa thực tập lẫn bác sĩ đã biểu tình, đe dọa nghỉ việc nếu chính phủ không cải thiện môi trường làm việc và phúc lợi cho họ.
Nền kinh tế bạc?
Việc tỷ lệ sinh thấp và dân số già hóa được cho là còn ảnh hưởng đến nền kinh tế khi thiếu lực lượng lao động, suy giảm nhu cầu tiêu dùng và ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp, qua đó tác động ngược lại đến thu nhập người dân.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc Rhee Chang Yong cho biết tỷ lệ sinh thấp đã bắt đầu ảnh hưởng đến tiềm năng tăng trưởng của nước này, đồng thời cảnh báo về những chính sách kích thích tài chính, tiền tệ tương tự như Nhật Bản để thúc đẩy kinh tế, vốn cũng đang lâm vào cảnh dân số già hóa nhanh.
Đông lạnh trứng ở Hàn Quốc
Giáo sư Shin của trường TUK thì cho rằng Hàn Quốc không nên noi theo Nhật Bản, chú trọng vào "nền kinh tế bạc" (Silver Economy) với trọng tâm là tầng lớp cao tuổi, vì điều này sẽ chỉ làm suy giảm lực lượng lao động cũng như ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội.
"Các chính trị gia có xu hướng thiên vị những cử tri lớn tuổi đang ngày một đông hơn trong xã hội, thế nhưng điều này sẽ phá vỡ sự cân bằng về phân bổ nguồn lực kinh tế cho giáo dục và thế hệ trẻ", giáo sư Shin nói.
Hãng tin Bloomberg cho hay hiện có nhiều yếu tố khác nhau khiến người Hàn Quốc ngại sinh con, từ chi phí nhà ở cao ngất đến học phí đắt đỏ, môi trường học tập cạnh tranh quá khắc nghiệt, phân biệt giới tính mọi nơi...
Năm 2022, tỷ lệ hôn nhân tại Hàn Quốc đã rơi xuống mức thấp kỷ lục. Số liệu của Tổng cục thống kê Hàn Quốc (SK) cho thấy chỉ có 192.500 cặp đôi đăng ký kết hôn năm 2022, giảm 42% so với 10 năm trước.
Ngay cả khi kết hôn, cha mẹ cũng lo sợ hậu quả mất sự nghiệp nếu nghỉ ở nhà chăm con. Báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Hàn Quốc (KNARS) cho thấy nước này có tỷ lệ cha mẹ nghỉ phép chăm con nhỏ thấp nhất trong số các nền kinh tế phát triển.
Thách thức
Tờ Nikkei nhận định lão hóa dân số nhanh đang làm tăng gánh nặng tài chính tại Hàn Quốc, gây lo ngại về tính bền vững của nợ dài hạn, giảm chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và cuối cùng làm tổn hại đến chất lượng cuộc sống.
Kiểm tra trứng đông lạnh ở Hàn Quốc
Một báo cáo riêng của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cho thấy Hàn Quốc xếp thứ hai với tỷ lệ sinh 0,9 trẻ/phụ nữ, đứng sau Hồng Kông là 0,8 trẻ/phụ nữ.
Tuy nhiên Liên Hợp Quốc và SK sử dụng các phương pháp lập mô hình khác nhau, trong đó Hàn Quốc dựa trên số liệu thống kê dân số thực tế thay vì ước tính.
Một dự báo của SK cho thấy dân số Hàn Quốc năm 2072 ước tính sẽ chỉ còn 36,2 triệu người, giảm 30% so với 51 triệu hiện tại.
*Nguồn: Nikkei, Bloomberg
