Là chuyên gia nghiên cứu về cây xanh, nhà khoa học Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cho biết, ô nhiễm không khí đang là vấn đề nhức nhối tại các đô thị lớn ở Việt Nam – đặc biệt là ô nhiễm không khí trong nhà, điều đang được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặc biệt cảnh báo.
Theo WHO, mỗi năm có khoảng 3,2 triệu người tử vong sớm do các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí trong nhà – chủ yếu bắt nguồn từ việc đốt nhiên liệu rắn và dầu hỏa không hoàn toàn trong nấu nướng.
Ô nhiễm không khí trong nhà gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng: Bệnh tim thiếu máu cục bộ chiếm 32% số ca tử vong liên quan; nhiễm trùng đường hô hấp dưới chiếm 21%, trong đó gần một nửa số ca tử vong do viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi có liên quan đến tình trạng này. Ngoài ra, ô nhiễm còn làm tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân, mắc bệnh lao, đục thủy tinh thể và một số loại ung thư khác.
Trước thực trạng đó, ông Sáng khuyến nghị: trong nhà hay tại bàn làm việc nên có thêm cây xanh. Một trong những loại cây được ông đề xuất là sen đá – một lựa chọn vừa rẻ, vừa hiệu quả.
Giá rẻ, lợi ích không ngờ
Hiện nay, sen đá trên thị trường có giá dao động từ 5.000 đến 150.000 đồng/cây tùy kích thước. Loại cây giá rẻ này mang lại nhiều lợi ích bất ngờ cho không gian sống.
Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Physics Communication (Đại học Negeri Semarang, Indonesia) đã khảo sát khả năng hấp thụ bức xạ điện từ của một số cây cảnh, trong đó có sen đá. Kết quả cho thấy: sen đá có khả năng hấp thụ bức xạ, đặc biệt khi đặt gần nguồn phát.
Theo ông Sáng, khả năng này có thể liên quan đến cấu trúc lá và hàm lượng nước bên trong cây. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để khẳng định rõ ràng.
Một số loài sen đá, đặc biệt là lô hội (Aloe vera) – một dạng succulent – còn có thể giúp thanh lọc không khí hiệu quả trong không gian kín.
Ông Sáng cũng cho biết: sen đá có khả năng hấp thụ bụi mịn và một phần khí độc nhẹ nhờ vào quá trình trao đổi khí.
Tăng oxy về đêm – lợi ích ít người biết
Không chỉ lọc bụi và làm sạch không khí, sen đá còn là loại cây lý tưởng để đặt trong phòng ngủ. Ông Sáng lý giải: sen đá thuộc nhóm thực vật CAM (Crassulacean Acid Metabolism). Nghĩa là ban ngày cây đóng khí khổng để hạn chế mất nước, ban đêm mới mở ra để hấp thụ CO₂ và nhả oxy, trái ngược với đa số cây xanh vốn thải CO₂ vào ban đêm.
Nhờ đó, sen đá có thể tăng cường oxy trong phòng ngủ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng và tăng thư giãn tinh thần.
Cách trồng sen đá
Chọn giống: Các giống phổ biến gồm Echeveria, Sedum, Crassula ovata (ngọc bích), Haworthia… Nên chọn cây con khỏe mạnh, lá căng mọng, không nhũn hoặc có đốm đen.
Chậu trồng: Dùng chậu có lỗ thoát nước, ưu tiên chất liệu đất nung hoặc sứ để thoát nước tốt hơn nhựa.
Đất trồng: Đất phải tơi xốp, thoát nước tốt.
Cách chăm sóc sen đá
- Cây ưa ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là nắng sớm.
- Tưới khi đất khô hoàn toàn, thường 1–2 lần/tuần tùy điều kiện thời tiết.
- Bón phân chậm tan hoặc phân hữu cơ loãng mỗi 1–2 tháng/lần.
Ngọc Minh
