Ngoại hình độc đáo
Kỳ nhông Axolotl (kỳ giông Mexico) hay "khủng long 6 sừng" có tên khoa học là Ambystoma mexicanum. Chúng là loài lưỡng cư có xuất xứ từ đất nước Mexico, thường được tìm thấy ở 2 hồ Xochimilco và Chalco của thành phố Mexico.
Kỳ nhông Axolotl là loài vật ăn thịt. Chế độ ăn của chúng bao gồm động vật giáp xác, giun, cá nhỏ và côn trùng. Để tìm kiếm thức ăn, kỳ nhông Axolotl sẽ định vị bằng mùi, sau đó hút thức ăn vào dạ dày bằng lực chân không.
Loài vật này có hình thù kỳ quái với 6 mang, 4 chân và nhiều màu sắc nổi bật như: Vàng, cam, đỏ,... Khuôn mặt của kỳ nhông Axolotl khá nhỏ, có mang xếp nếp, làm liên tưởng đến loài ếch.
Cũng chính bởi ngoại hình độc đáo này, mà chúng được nhiều người yêu thích và tìm mua. Thậm chí, loài vật này còn là nguồn cảm hứng sáng tạo ra một nhân vật tương tự trong các tập truyện Pokemon hay trò chơi điện nổi tiếng thế giới Minecraft. Chưa hết, kỳ nhông Axolotl còn được coi là loài lưỡng cư quốc gia của Mexico và xuất hiện trên tờ 50 peso phát hành vào năm 2021.
Những đặc tính ‘‘có 1 không 2’’
Kỳ nhông Axolotl được khoa học ví như loài vật không bao giờ lão hóa. Khác với nhiều loài vật và loài kỳ nhông khác, những chú ‘‘khủng long 6 sừng’’ này không trải qua quá trình biến thái. Biến thái là sự chuyển đổi từ dạng thiếu niên sang dạng trưởng thành.
Khi đạt đến độ tuổi trưởng thành về mặt sinh dục, ngoại hình của kỳ nhông Axolotl vẫn không thay đổi. Nhiều loài lưỡng cư sẽ phát triển phổi và sống trên cạn, tuy nhiên, kỳ nhông axolotl vẫn ở dưới nước. Điều này cũng có nghĩa răng của chúng không bao giờ phát triển và chúng phải dựa vào phương pháp hút để tiêu thụ thức ăn.
Đặc điểm thứ 2 về loài lưỡng cư này chính là khả năng tái tạo lại các bộ phận trên cơ thể như: Đuôi, chân tay, hàm, tủy sống, buồng trứng, da, tim,... Hiểu đơn giản là nếu kỳ nhông Axolotl mất đi một chi, nó có thể tự tái tạo, khôi phục hoàn hảo phần phụ về đúng kích thước và hướng. Quá trình này có thể diễn ra trong suốt cuộc đời của chúng.
Để thu hút bạn tình, kỳ nhông Axolotl sẽ thực hiện một số chuyển động, được khoa học gọi là khiêu vũ ‘‘hula’’. Lúc này, con đực sẽ lắc đuôi và phần thân dưới để quyến rũ con cái đến gần. Thời điểm giao phối của loài vật này thường rơi vào khoảng tháng 1 - tháng 2 hàng năm.
Với những đặc tính nổi bật và ‘‘không giống ai’’, kỳ nhông Axolotl thu hút rất nhiều sự quan tâm của người dân trên thế giới. Thậm chí, xu hướng nuôi kỳ nhông Axolotl làm thú cưng từng ‘‘gây sốt’’ tại các quốc gia ở châu Mỹ.
Những năm gần đây, việc phá hủy môi trường sống và sự du nhập của các loài cá xâm lấn đã dẫn đến sự suy giảm đáng kể quần thể axolotl, khiến chúng gần như tuyệt chủng. Tình trạng này đã khiến kỳ nhông Axolotl bị đe dọa nghiêm trọng trong tự nhiên. Hiện nay, chúng chủ yếu xuất hiện tại các hồ nuôi nhân tạo.
Năm 2009, các nhà khoa học ước tính quần thể của chúng đã giảm 90%. Năm 2015, kỳ nhông Axolotl được tuyên bố tuyệt chủng trong tự nhiên, nhưng sau đó một tuần người ta đã tìm thấy chúng. Tính đến năm 2022, số lượng kỳ nhông Axolotl được ước tính chỉ còn 700 - 1.200 cá thể trong tự nhiên.
Khuê Hiền (Tổng hợp)
