Loài tê giác trắng phương Bắc (tên khoa học Ceratotherium simum cottoni) là một phân loài của tê giác trắng. Cũng giống như các họ hàng của nó, tê giác trắng phương Bắc là những sinh vật khổng lồ, có thể nặng hơn 1.600kg. Đây là loài động vật có vú, có mõm rộng, vuông để gặm được nhiều cỏ. Chúng sống theo nhóm lên đến 10 cá thể và chiến đấu bằng sừng. Tê giác trắng phương Bắc đực lớn hơn đáng kể so với tê giác cái.
Loài tê giác này được phân biệt với tê giác trắng phương Nam bởi đôi tai có lông, chân dài hơn, vòm miệng và sừng phía trước ngắn hơn, đỉnh hộp sọ phẳng hơn so với “họ hàng”. Tuy nhiên hiện tại, nhiều nghiên cứu vẫn đang gây tranh cãi về việc tê giác trắng phương Bắc và phương Nam là hai loài khác biệt hay thuộc chung một chủng.
Theo trang Britannica.com, tê giác trắng phương Bắc trước đây sinh sống tập trung ở các quốc gia thuộc khu vực Bắc Phi và Đông Phi. Tuy nhiên hiện nay, số lượng của chúng đã bị sụt giảm nghiêm trọng, nguyên nhân lớn nhất đến từ nạn săn trộm.
Giống như các loài tê giác khác, tê giác trắng phương Bắc bị săn bắt để lấy sừng là chủ yếu. Nhiều nền văn hóa còn cho rằng sừng của tê giác trắng phương Bắc có giá trị chữa bệnh cao và đặc biệt có giá trị trên thị trường nên loài vật này trở thành nạn nhân của nạn săn trộm. Môi trường sống của chúng cũng bị con người can thiệp nghiêm trọng.
Theo Tổ chức Save the Rhino, cuối năm 1960, khoảng 2.360 con tê giác trắng phương Bắc sinh sống ở các nước Tchad, Cộng hòa Trung Phi, Sudan, Cộng hòa Dân chủ Congo và Uganda. Nhưng đến năm 1984, chúng bị săn trộm tràn lan và chỉ còn khoảng 15 con. Hiện nay, trên thế giới chỉ còn lại đúng 2 tê giác trắng phương Bắc được chăm sóc đặc biệt tại Kenya, tuy nhiên chúng đều là giống cái. Con tê giác trắng phương Bắc đực cuối cùng còn sót lại đã chết vào năm 2018, khiến Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế coi tê giác trắng phương Bắc là loài bị đe dọa khi không thể sinh sản tự nhiên.
Để giữ cho loài tê giác trắng phương Bắc không bị tuyệt chủng, các nhà bảo tồn đang cải tiến các kỹ thuật để tạo ra phôi thai và nhờ những cá thể cái của tê giác trắng phương Nam, loài động vật có quan hệ gần gũi với tê giác trắng phương Bắc, mang thai hộ.
Theo trang Britannica.com, các nhà khoa học sẽ lấy trứng của những con tê giác trắng phương Bắc cái còn lại và thụ tinh bằng tinh trùng của những con tê giác trắng phương Bắc đực được thu thập trước đó. Bên cạnh đó, các nhà khoa học cũng đã xem xét khả năng sử dụng tế bào da lấy từ những con tê giác trắng phương Bắc khác nhau đang được lưu trữ trong Vườn thú Đông lạnh để tạo ra tế bào gốc tinh trùng và trứng nhằm chuyển thành phôi thai.
Tuy nhiên, con đường đi đến thành công trọn vẹn vẫn còn dài và đầy thử thách. Dù các nhà khoa học vẫn chưa thể chắc chắn về thành công của những phương pháp này, tuy nhiên, đây vẫn là tín hiệu đáng mừng khi họ vẫn có thể tìm ra những giải pháp, dù là mong manh nhất, để có thể cứu giúp loài tê giác phương Bắc thoát khỏi bờ vực tuyệt chủng.
Ánh Lê (Tổng hợp)
