Gần đây, vụ việc một thiếu niên 21 tuổi tại Hồ Nam, có biệt danh "Mèo Béo", đã gây chú ý khi anh này tự tử bằng cách nhảy sông. Mèo Béo, một người chơi game thuê cho trò chơi "Vương Giả Vinh Diệu" (Honor of Kings), đã quen biết bạn gái hơn mình 6 tuổi là Đàm Trúc qua game.
Sau hai năm chung sống, Đàm Trúc đã đề nghị chia tay và Liu Jie, tên thật của Mèo Béo, đã nhảy sông tự tử không lâu sau đó. Được biết, trong hai năm Mèo Béo đã chi cho Đàm Trúc số tiền 1.8 tỷ đồng - tất cả từ hoạt động chơi game thuê.
Sau bi kịch, nhiều người dùng mạng đã tự phát tỏ lòng tiếc thương cho sự ra đi của người trẻ tuổi này, nhưng cũng có không ít người cảm thấy tò mò và băn khoăn: một người 21 tuổi, hàng ngày chơi game thuê, liệu có thể tích lũy được một khoản tiền lớn? Rõ ràng các nhà sản xuất game đã cấm hoạt động chơi thuê, vậy tại sao nó vẫn còn nóng hổi như vậy?
Ngành công nghiệp chơi game thuê tại Trung Quốc
Theo "Báo cáo Ngành Công nghiệp Game Trung Quốc năm 2023", 6.68 triệu người là tổng số người chơi game ở nước này trong năm 2023, nghĩa là gần một nửa số người trong dân số hơn 1.4 tỷ của Trung Quốc đã tiếp xúc và chơi game. Phía sau con số này là doanh thu bán hàng trò chơi trong nước lên tới 302.964 tỷ nhân dân tệ.
Sự nổi tiếng không ngừng của các trò chơi như "Vương Giả Vinh Diệu", "Hòa Bình Tinh Anh", "Nguyên Thần" và những trò chơi khác đã thúc đẩy một thị trường tiêu dùng tiềm năng lớn, và ngành công nghiệp chơi game thuê cũng do đó mà ra đời, với doanh thu đáng kể.
Lấy nền tảng Taobao làm ví dụ. Khi tìm kiếm từ khóa "chơi thuê" (代练), có tới 100 trang kết quả, với hơn 4.000 cửa hàng cung cấp dịch vụ chơi thuê, giá từ 5 đến 100 nhân dân tệ. Dưới thanh tìm kiếm, Taobao còn cung cấp các nền tảng chơi thuê được khuyến nghị chính thức. Một số nền tảng này có doanh số hàng tháng từ 9.268 đơn hàng mỗi tháng lên tới 146.045 đơn hàng. Nếu tính theo giá mỗi đơn là 5 nhân dân tệ, doanh thu thấp nhất mỗi tháng của một cửa hàng cũng có thể đạt tới 46.340 nhân dân tệ (tương đương 163 triệu đồng), cho thấy mức doanh thu ấn tượng của ngành công nghiệp chơi game thuê.
Hàng loạt kết quả xuất hiện khi tìm kiếm từ khóa "chơi thuê" (代练) trên Taobao
"Thông thường tôi chỉ làm việc này như một công việc bán thời gian và mỗi tháng kiếm được 1.000 không phải là vấn đề", Tiểu Vũ, một sinh viên 22 tuổi cho biết. Dù mới tham gia ngành công nghiệp chơi game thuê chưa đầy một năm, anh đã có thể kiếm được từ 2.000 đến 3.000 nhân dân tệ (7 đến 10.5 triệu đồng) mỗi tháng bằng cách chơi thuê cho các trò chơi phổ biến như "Vương Giả Vinh Diệu", "Nguyên Thần" và "Vĩnh Viễn Không Gian".
Tiểu Vũ chia sẻ với Sina Technology rằng việc chơi thuê cho các trò chơi khác nhau có mức phí khác nhau. Ví dụ, để chơi từ cấp độ Kim Cương lên cấp độ Vương Giả trong "Vương Giả Vinh Diệu", mức phí là 150 nhân dân tệ, khoảng 4 nhân dân tệ cho mỗi sao. Tại các cấp độ cao hơn, chi phí cho mỗi sao có thể lên tới 15 hoặc thậm chí 20 nhân dân tệ. Anh nói thêm rằng mình đang làm việc bán thời gian trên nền tảng Bixin. Do bị trừ đi 30% phí, đôi khi anh sẽ trực tiếp giao dịch với khách quen qua WeChat để thu nhập cao hơn.
"Có một số người chơi thuê nổi tiếng có thể kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng hiện tại cạnh tranh cũng rất khốc liệt", Tiểu Vũ thẳng thắn nói. Anh cho biết có rất nhiều sinh viên đại học như anh chỉ làm công việc này như một công việc part-time, vì làm full-time sẽ rất vất vả. Ngoài ra, việc chơi game thuê không chỉ đơn thuần là kỹ thuật, mà còn cần cung cấp giá trị cảm xúc cho khách hàng. Anh nói: "Cần phải khiến cho chủ sở hữu cảm thấy vui khi chơi, ví dụ như khi đối thủ còn một chút máu thì để cho chủ nhân giết và lấy điểm, hoặc giúp họ giành lấy Buff đỏ hoặc xanh."
Thực tế, ngay cả những streamer có hàng triệu người theo dõi cũng có liên quan mật thiết đến hoạt động chơi game thuê. Streamer trên TikTok tên là Achi từng là một phần của đội ngũ hậu trường cho một số streamer nổi tiếng. Anh nói với Sina Technology: "Hầu như tất cả các streamer lớn đều có đội ngũ hỗ trợ họ chơi thuê. Streamer là mặt trước, mang lại giá trị cảm xúc cho khán giả trong lúc phát trực tiếp, và đội ngũ là mặt sau, tiếp tục đẩy điểm khi không phát sóng để nâng cao cấp độ."
Mối quan hệ "mờ ám" giữa các nhà sản xuất và người chơi game thuê
Ở Trung Quốc, hầu như tất cả các nhà sản xuất game đều công khai cấm hoạt động chơi game thuê và thậm chí áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm ngặt như cấm tài khoản. Nhưng điều này vẫn không thể ngăn cản sự phát triển mạnh mẽ của ngành chơi game thuê.
Dù là trên Taobao, Xianyu hay các nền tảng như Douyin, Kuaishou, bạn gần như luôn có thể tìm thấy dấu vết của dịch vụ chơi game thuê. Trong bối cảnh các nhà sản xuất cấm đoán nhưng ngành nghề vẫn nở rộ, mối quan hệ giữa ngành chơi game thuê và các nhà sản xuất game thực sự là gì?
Sau sự kiện "Mèo Béo", một thành viên của đội tuyển E-sport WE nổi tiếng tại Trung Quốc, Strawberry, đã bình luận như sau: "Việc chơi thuê thực sự là vi phạm quy định, nhưng môi trường game trong nước hiện nay là như vậy. Tôi dám nói ít nhất 90% các game thủ chuyên nghiệp đều đã từng chơi thuê hoặc chơi cùng. Nếu 2 năm có thể kiếm được 500.000 nhân dân tệ, bất kỳ ai có kỹ năng cũng sẽ làm được điều đó."
Yang Mi, một game thủ chuyên nghiệp của tựa game Vương Giả Vinh Diệu, từng bị CĐM Trung Quốc tố sử dụng dịch vụ "cày thuê"
Những phát biểu đã nói lên mối quan hệ giữa ngành chơi game thuê và các nhà sản xuất game. Thực tế là các nhà sản xuất game không thể hoàn toàn ngăn chặn được hoạt động chơi game thuê, một phần vì nhu cầu này xuất phát từ chính người chơi. Mặc dù nhu cầu này không lành mạnh, nhưng các nhà sản xuất không thể hoàn toàn thay đổi mong muốn của người chơi. Mặt khác, sự nổi tiếng của chính game cũng không thể tách rời sự "đóng góp" liên tục từ các dịch vụ chơi thuê. Nếu không có dịch vụ chơi thuê, mức độ hoạt động của game cũng sẽ giảm, điều mà các nhà sản xuất không mong muốn thấy.
"Thay vì nói chơi game thuê là hoạt động mờ ám, có lẽ nói rằng các hệ thống 'thành tựu' trong game có ý đồ ép mua và ép cày là chính xác hơn, vì vậy người chơi có quyền quyết định cách chi tiêu tiền của họ," Xiao Hu nói. Xiao Hu thường chơi các trò chơi di động và chi hàng chục ngàn nhân dân tệ. "Để đạt được một số thành tựu, tôi phải liên tục săn quái, một số lại đòi hỏi kỹ năng cao. Tôi muốn những phần thưởng này, nhưng thực sự không có thời gian, tôi tìm người chơi thuê để đạt được những thành tựu này. Nếu vì chơi game thuê mà tài khoản bị khóa, tôi sẽ không bao giờ nạp tiền vào game nữa."
Một số người chơi game thuê cũng không có lựa chọn khác. Tong Xin, người làm việc trong một studio chơi game thuê, nói với Sina Technology rằng cô từng làm việc ở Quảng Châu với mức lương hàng tháng là 30.000 nhân dân tệ (105 triệu đồng). Nhưng khi trở về quê nhà thì mức lương không đến 5.000 nhân dân tệ (17.5 triệu đồng), khiến cô đành phải làm chơi game thuê, "Ở thị trấn nhỏ, công việc lương trên 10.000 nhân dân tệ rất hiếm, ngay cả khi có cũng không dành cho người bình thường như tôi. Chơi game thuê ít ra giúp tôi đạt được mức thu nhập đó".
Cô cũng cho biết, do sự phát triển của các nền tảng video ngắn như Douyin và Kuaishou, trong hai năm qua dù giá mỗi lần chơi game thuê số tiền thu về không cao như trước nhưng vẫn rất "lãi". Cô nói rằng cô rất thông cảm với Mèo Béo. "Thật đáng tiếc, người như vậy có thể sẽ có một tương lai tốt hơn."
Theo cô, người chơi game thuê được chia thành ba cấp, từ người chơi nghiệp dư đến "đại lý nhỏ" có năng lực, và cuối cùng là "đại lý cao cấp", mỗi tầng kiếm được số tiền khác nhau. "Mèo Béo thuộc về tầng cao cấp. Ở giai đoạn đỉnh cao, những người này thường có thu nhập hàng tháng trên 10.000 NDT (35 triệu đồng), cao hơn đa số người chơi game thuê."
Đồng thời, cô nhấn mạnh, sự tồn tại của lĩnh vực này có liên quan chặt chẽ đến các nhà sản xuất. "Những game thủ chuyên nghiệp, bán chuyên và đã nghỉ hưu trên các nền tảng như Douyin hay YY Live cũng nhận đơn hàng. Vì vậy, mặc dù các công ty game có lệnh cấm chơi game thuê, nhưng việc trừng phạt các game thủ thuê sẽ phá vỡ nguồn thu nhập của những game thủ hàng đầu", Tong Xin nói.
Cấm đăng nhập bằng mã QR có thể loại bỏ chơi game thuê?
Một nhân viên của Tencent nói với Sina Technology rằng: "Chơi game thuê là một ngành công nghiệp mờ ám. Mặc dù chưa có chính sách cấm rõ ràng ở cấp độ quốc gia, nhưng chính phủ chắc chắn không thể khuyến khích chơi game thuê hay chơi cùng. Bởi vì những ngành này thực sự làm mất công bằng trong game, thậm chí là vi phạm quy định bảo vệ trẻ em."
Nhiều trường hợp thực tế có thể minh họa cho vấn đề này. Vào năm 2023, một người đàn ông thông qua nền tảng chơi game thuê để tìm người chơi "Hòa Bình Tinh Anh" thay mình đã bị cấm tài khoản, và người này đã kiện công ty game đòi bồi thường thiệt hại. Cuộc điều tra của tòa án phát hiện người nhận đơn là một người vị thành niên, đã đăng ký làm người chơi game thuê bằng chứng minh nhân dân của người thân. Điều này đã lách qua cơ chế ngăn ngừa nghiện game của nhà sản xuất dành cho người vị thành niên, và cũng là điều không được pháp luật cho phép.
Màn hình đăng nhập của Vương Giả Vinh Diệu với hai tùy chọn đăng nhập bằng tài khoản WeChat và QQ
Một số người cho rằng vấn đề chơi game thuê của "Vương Giả Vinh Diệu" có thể được loại bỏ. Sun Bin, một người làm trong ngành game, nói với Sina Technology rằng: "Chỉ cần Vương Giả Vinh Diệu đóng cửa chức năng đăng nhập bằng mã QR thì có thể loại bỏ được chơi game thuê ở mức độ lớn. Hầu hết mọi người đều đăng nhập trực tiếp qua WeChat hoặc QQ, không cần đến chức năng quét mã QR. Nếu không có chức năng đăng nhập bằng mã QR, thì sẽ không có nhiều người sẵn lòng cung cấp tài khoản WeChat hoặc QQ cho người chơi thuê. Dù sao thì chơi game thuê thua cuộc còn nhỏ, nhưng tài khoản bị đánh cắp thì rắc rối lớn."
Dù sao đi nữa, ngành chơi game thuê ngày nay cũng đang dần dịch chuyển sang ngành "trợ lý game". Gần đây, Hiệp hội Công nghiệp Truyền thông Trung Quốc đã ban hành "Thông báo về Tiêu chuẩn của Trợ lý Trò chơi", quy định rõ ràng các nguyên tắc nghề nghiệp cho trợ lý trò chơi như một nghề chính thức. Vào cuối tháng 5 năm ngoái, hiệp hội đã tổ chức một cuộc họp quy định hành vi của người làm trong ngành và cung cấp cơ sở khoa học cho việc xác định kỹ năng nghề nghiệp.
Tong Xin nói rằng một ngày nào đó nếu chơi game thuê không còn được phép, thì cô sẽ chọn làm trợ lý game. "Bất kể lúc nào cũng có người chơi game, và cung cấp cho họ giá trị cảm xúc nghe cũng không phải là ý tưởng tồi", cô nói.
