Điển hình là trường hợp anh H.N (25 tuổi) là dân kiến trúc. Anh thường xuyên bị đau lưng và cổ vai gáy. Sau nhiều lần lưỡng lự cuối cùng anh đã quyết định đi khám để tìm hiểu nguyên nhân. Kết quả cho thấy cột sống cổ và cột sống thắt lưng của anh đã bị thoái hóa. Anh N đã rất bất ngờ vì anh nghĩ thoái hóa chỉ là căn bệnh của người già.
Một trường hợp khác là anh N.V.Q. (28 tuổi, ngụ TP.HCM), nhân viên văn phòng tại một công ty công nghệ thông tin. Anh Q đến Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trong tình trạng đau mỏi vùng thắt lưng và cổ, gáy kéo dài.
Kết quả thăm khám và chụp X-quang cho thấy anh Q đã bị thoái hóa nhẹ cột sống cổ và cột sống thắt lưng.
Cả anh N và anh Q đều được xác định nguyên nhân thoái hóa sớm là do đặc thù công việc phải ngồi lâu, ít vận động, tư thế làm việc chưa đúng và chế độ ăn uống chưa hợp lý.
Sau ba tuần điều trị kết hợp tập luyện và phục hồi chức năng, tình trạng đau giảm rõ rệt. Tuy nhiên, bệnh nhân được khuyến cáo phải thay đổi lối sống nếu không muốn thoái hóa tiến triển nặng hơn trong tương lai.
Bác sĩ Lê Nhất Duy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3), cho hay từ lâu thoái hóa khớp được xem là bệnh lý của tuổi già. Thế nhưng vài năm gần đây, thực tế lâm sàng cho thấy số người trẻ mắc bệnh đang gia tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm nhân viên văn phòng và những nghề nghiệp ít vận động.
“Thoái hóa sớm được dùng để chỉ tình trạng tổn thương sụn khớp, đau và hạn chế vận động xảy ra trước 40 tuổi, thậm chí có người chỉ mới 25–30 tuổi”, bác sĩ Duy cho biết.
Nguyên nhân người trẻ xương khớp đã như tuổi già thường không đến từ một yếu tố đơn lẻ mà là sự cộng hưởng của nhiều thói quen xấu kéo dài.
- Ngồi làm việc sai tư thế, cúi đầu nhiều với máy tính và điện thoại;
- Chế độ ăn không hợp lý gây ra tình trạng thừa cân;
- Ít vận động khiến khớp phải chịu tải vượt khả năng thích nghi.
- Chơi thể thao sai kỹ thuật, tập luyện quá sức hoặc lặp đi lặp lại các động tác gây áp lực lớn lên khớp.
- Mang giày cao gót thường xuyên cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ tổn thương sụn gối và cột sống.
Theo bác sĩ Duy, đáng lo ngại, các dấu hiệu thoái hóa khớp giai đoạn đầu thường âm thầm và dễ bị bỏ qua. Người bệnh chỉ cảm thấy đau âm ỉ khi đứng lâu, leo cầu thang, cứng khớp buổi sáng trong thời gian ngắn hoặc nghe tiếng lạo xạo khi vận động. Sự chủ quan khiến nhiều người chỉ đi khám khi tổn thương đã tiến triển, việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
Trong điều trị, y học hiện đại ưu tiên phục hồi chức năng, tăng sức mạnh cơ quanh khớp, điều chỉnh tư thế và kiểm soát cân nặng; thuốc giảm đau chỉ dùng ngắn hạn. Y học cổ truyền như châm cứu, cấy chỉ, dưỡng sinh giúp giảm đau và phòng tái phát.
Để tránh “già hóa” xương khớp sớm, bác sĩ khuyến cáo người trẻ cần thay đổi tư thế định kỳ, giãn cơ trong giờ làm việc, duy trì cân nặng hợp lý và khởi động kỹ trước khi vận động. Mỗi người nên tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần. Khi đau khớp kéo dài trên hai tuần hoặc tái phát nhiều lần, việc thăm khám sớm là điều không nên chần chừ.
Ngọc Minh
