Trong xã hội hiện đại, con người ngày càng quan tâm hơn đến sức khỏe, đặc biệt là những thay đổi "nhỏ" trong cơ thể. Gan, với vai trò là một cơ quan quan trọng trong cơ thể người, có những chức năng đặc biệt.
Theo BS Nguyễn Lê (Chuyên khoa Gan mật, làm việc tại Hà Nội), gan không chỉ đảm nhiệm những nhiệm vụ quan trọng như giải độc và phân giải chất béo, mà còn tích cực tham gia vào quá trình tổng hợp protein và nhiều quá trình trao đổi chất, đóng góp không thể thiếu vào sức khỏe của cơ thể.
Nếu có vấn đề về gan, các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng. Nhiều người thậm chí không biết mình bị bệnh gan dù không có bất kỳ dấu hiệu thể chất nào.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sức khỏe gan và chất lượng giấc ngủ có mối liên hệ chặt chẽ. Trên thực tế, khi có vấn đề về gan, giấc ngủ ban đêm thường xuất hiện những triệu chứng đặc trưng. Với sự quan sát cẩn thận, nhiều người có thể phát hiện sớm những bất thường tiềm ẩn về gan thông qua những biểu hiện vào ban đêm này.
Chuột rút chân thường xuyên
Điều này nghe có vẻ lạ, nhưng thực tế đó là một triệu chứng phổ biến. Chuột rút chân, đặc biệt là trong khi ngủ, thường do mất cân bằng điện giải hoặc lưu thông máu kém gây ra.
Khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng giải độc và chuyển hóa chất thải của gan sẽ giảm đáng kể. Lúc này, độc tố và chất thải dễ tích tụ trong cơ thể, theo thời gian sẽ ảnh hưởng xấu đến chức năng sinh lý bình thường của cơ bắp.
Theo thời gian, nồng độ các chất điện giải như canxi, natri và kali trong máu dao động, khiến cơ bắp dễ bị co giật và chuột rút, đặc biệt là vào ban đêm khi hoạt động trao đổi chất của cơ thể chậm lại, làm cho các triệu chứng này trở nên rõ rệt hơn.
Trên thực tế, chuột rút do vấn đề về gan không chỉ giới hạn ở bắp chân. Chúng cũng có thể xảy ra ở đùi, bàn chân và các khu vực khác, thậm chí có thể ảnh hưởng đến các nhóm cơ khác.
Mặc dù thỉnh thoảng chuột rút có thể do giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài hoặc tập thể dục quá sức gây ra, nhưng nếu bạn thường xuyên bị chuột rút vào ban đêm, đặc biệt là không có nguyên nhân bên ngoài rõ ràng, bạn nên xem xét làm xét nghiệm chức năng gan để kiểm tra xem có vấn đề gì về sức khỏe gan hay không.
Khô miệng và miệng có vị đắng vào ban đêm
Trong điều kiện bình thường, chức năng giải độc và chuyển hóa của gan hoạt động mạnh hơn vào ban đêm. Sau khi được gan xử lý, các chất độc và chất thải trong cơ thể được bài tiết qua nước tiểu hoặc các con đường khác.
Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương, đặc biệt là khi mắc các bệnh như gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan, chức năng giải độc của gan sẽ bị ảnh hưởng, các độc tố trong cơ thể không thể được loại bỏ kịp thời. Những độc tố này có thể được thải ngược trở lại qua miệng hoặc đường tiêu hóa, dẫn đến hôi miệng hoặc vị đắng trong miệng.
Triệu chứng khô miệng và vị đắng này thường trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm, đặc biệt là khi ngủ. Nhiều người có thể cảm thấy khô họng, thậm chí ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ bình thường của họ.
Cần lưu ý, khô miệng và có vị đắng trong miệng vào ban đêm không chỉ do các vấn đề về gan gây ra. Vệ sinh răng miệng kém và uống không đủ nước cũng có thể dẫn đến hiện tượng này. Tuy nhiên, nếu đi kèm với các triệu chứng khó chịu khác liên quan đến gan, chẳng hạn như mệt mỏi hoặc vàng da, hoặc ở những người có tiền sử bệnh gan, thì không nên bỏ qua tình trạng khô miệng và vị đắng này.
Duy trì thói quen uống rượu tốt, tránh uống quá nhiều rượu hoặc ăn nhiều chất béo, thường xuyên kiểm tra chức năng gan là những cách hiệu quả để ngăn ngừa các triệu chứng khô miệng và vị đắng trở nên trầm trọng hơn.
Ngứa da
Nhiều người có thể đã trải qua điều này: Khi nằm xuống ngủ vào ban đêm, họ đột nhiên cảm thấy ngứa ngáy không thể chịu nổi khắp cơ thể, đặc biệt là ở tay chân và lưng.
Tình trạng này có thể là dấu hiệu của các vấn đề về sức khỏe gan. Là một cơ quan giải độc quan trọng, chức năng của gan bị suy giảm, khiến việc loại bỏ độc tố khỏi máu trở nên khó khăn. Những độc tố này tích tụ trong cơ thể và cuối cùng biểu hiện ra ngoài dưới dạng ngứa da.
Đặc biệt khi có tình trạng ứ mật, các triệu chứng ngứa da sẽ rõ rệt hơn, vì sự tích tụ muối mật sẽ kích thích các dây thần kinh dưới da, dẫn đến cảm giác ngứa dữ dội.
Cảm giác ngứa ngáy này thường là một trong những yếu tố gây cản trở giấc ngủ bình thường, bởi vì ban đêm là thời điểm hoạt động của da ở mức thấp nhất, quá trình trao đổi chất và tuần hoàn máu trong cơ thể diễn ra chậm hơn, khiến cho tình trạng ngứa ngáy dễ xuất hiện hơn.
Nếu các triệu chứng này kéo dài và đi kèm với các dấu hiệu khác của vấn đề về gan (như vàng da, chán ăn và mệt mỏi), thì càng cần phải chú ý hơn. Việc đi khám bác sĩ kịp thời và làm các xét nghiệm chức năng gan có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề và ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Dĩ nhiên, các vấn đề về gan biểu hiện theo nhiều cách, không chỉ giới hạn ở 3 triệu chứng xuất hiện vào ban đêm này. Là một cơ quan quan trọng trong quá trình giải độc và chuyển hóa, rối loạn chức năng gan thường biểu hiện ở các bộ phận khác của cơ thể, nhấn mạnh tầm quan trọng của sức khỏe gan đối với sức khỏe tổng thể.
Ví dụ, khi gan bị tổn thương, các triệu chứng như chán ăn, khó chịu ở bụng và vàng da có thể xảy ra. Ngoài ra, nhiều người mắc bệnh gan cũng trải qua tình trạng mệt mỏi và suy nhược kéo dài, thường dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống.
Do đó, việc chú ý kỹ đến những thay đổi trong cơ thể, đặc biệt là vào ban đêm, có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe gan.
Đối với nam giới trung niên và cao tuổi, sức khỏe gan đặc biệt quan trọng vì khả năng tự phục hồi và giải độc của gan giảm dần theo tuổi tác. Nếu không được chăm sóc và bảo vệ, bệnh gan có thể âm thầm ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác của cơ thể.
Do đó, duy trì lối sống lành mạnh, tránh uống quá nhiều rượu bia và ăn nhiều chất béo, tập thể dục đều đặn và khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm chức năng gan, đều có thể giúp duy trì sức khỏe gan.
(Ảnh minh họa: Internet)
Tuấn Minh
