Chưa thống nhất về bảo đảm an ninh
Theo báo Dân trí, mặc dù nhà lãnh đạo Mỹ và Ukraine khẳng định các bên đã đạt được tiến triển đàm phán, nhưng những vấn đề gai góc nhất vẫn chưa được giải quyết. Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa hai nhà lãnh đạo nằm ở vấn đề bảo đảm an ninh, trụ cột của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm ngăn Nga tập hợp lực lượng và mở chiến dịch quân sự trở lại.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết các bảo đảm an ninh Mỹ - Ukraine đã được “thống nhất 100%”, bao gồm cả khía cạnh quân sự của kế hoạch. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump thận trọng hơn, đưa con số là “95%” và từ chối nêu chi tiết những bảo đảm đó thực sự sẽ bao gồm những gì.
Mỹ - Ukaine chưa thống nhất về đàm bảo an ninh. Ảnh: Reuters
Khi một phóng viên của hãng tin Kyiv Post hỏi trước cuộc gặp với Tổng thống Ukraine rằng liệu ông có sẵn sàng ký ngay một thỏa thuận an ninh hay không, Tổng thống Trump không sẵn sàng trả lời.
“Điều đó còn tùy nội dung của thỏa thuận an ninh. Thậm chí không ai biết thỏa thuận an ninh sẽ gồm những gì. Nhưng sẽ có một thỏa thuận an ninh. Đó sẽ là một thỏa thuận mạnh mẽ”, ông Trump cho biết.
Ông nhấn mạnh châu Âu sẽ gánh phần lớn trách nhiệm. “Các quốc gia châu Âu tham gia rất sâu vào việc bảo vệ”, ông Trump nói, ca ngợi các nhà lãnh đạo châu Âu là “những người tuyệt vời” và đều “toàn tâm” để đạt được một thỏa thuận.
Vần đề về máy điện hạt nhân Zaporizhzhia
Theo Pháp luật TP.HCM, nhà máy Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, nhà máy Zaporizhzhia liên tục đối mặt với các lo ngại nghiêm trọng về an toàn, bao gồm tình trạng mất điện, pháo kích gần khu vực lò phản ứng và thiếu hụt nhân sự vận hành.
Hiện tại, vấn đề ai nắm quyền kiểm soát nhà máy vẫn là một "điểm nghẽn" mấu chốt trong các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra giữa Ukraine và Mỹ. Theo khuôn khổ đề xuất được Mỹ hậu thuẫn, nhà máy dự kiến sẽ được vận hành chung theo cơ chế 3 bên gồm Ukraine, Mỹ và Nga, với lợi ích kinh tế được chia sẻ cho tất cả các bên.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: Reuters
Theo VTV Times, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã đề cập đến vấn đề nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Zelensky tại Florida (Mỹ) hôm 28/12.
"Tổng thống Putin thực sự đang hợp tác với Ukraine để mở cửa nhà máy này", ông Trump nói với các phóng viên. Ông đồng thời cho biết thêm rằng nhà lãnh đạo Nga chưa bao giờ nhắm mục tiêu vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia "bằng tên lửa".
Trong khi đó, Ukraine lo ngại rằng mô hình quản lý ba bên trên thực chất sẽ hợp thức hóa việc Nga kiểm soát cơ sở này. Mặc dù vậy, VietNamPlus thông tin, ngày 29/12, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và ban quản lý Nhà máy Điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP) thông báo đường dây điện cao thế "Ferrosplavnaya-1" đã chính thức hoạt động trở lại sau khi hoàn tất công tác sửa chữa.
Đây là kết quả của một lệnh ngừng bắn cục bộ do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế làm trung gian, cho phép các chuyên gia tiếp cận khu vực nguy hiểm để khôi phục hạ tầng năng lượng trọng yếu.
Công tác khôi phục được đội ngũ kỹ thuật của Nhà máy Điện hạt nhân Zaporizhzhia phối hợp với các chuyên gia từ công ty Rosseti thực hiện, dưới sự giám sát trực tiếp của các thanh tra viên Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế tại hiện trường.
"Nút thắt" quan trọng ở Donbass
Theo báo Dân trí, về lãnh thổ, không nhà lãnh đạo nào cho thấy một bước đột phá. Khi được hỏi trực tiếp liệu Ukraine có nhượng bộ hay không, ông Zelensky nhấn mạnh các quyết định về lãnh thổ không thể chỉ do các nhà lãnh đạo đưa ra.
“Chúng tôi phải tôn trọng luật pháp và người dân của mình. Tất nhiên, người dân của chúng tôi phải lựa chọn. Bởi vì đó là đất đai của họ, không phải của một cá nhân. Đó là đất đai của đất nước chúng tôi, qua rất nhiều thế hệ”, ông Zelensky nhấn mạnh.
Vùng Donbass vẫn là một nút thắt quan trọng trong giải quyết xung đột Nga - Ukraine. Ảnh: Reuters
Ông Zelensky nhấn mạnh Ukraine có “lập trường khác với Nga” về vùng Donbass. Bất kỳ thỏa hiệp lãnh thổ nào, theo ông Zelensky, đều sẽ cần một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc.
Ngay cả ông Trump cũng thừa nhận vấn đề này vẫn chưa được giải quyết. “Đó là vấn đề họ phải tháo gỡ. Chúng ta sẽ xem xét. Tôi không muốn nói về điều đó vì chúng tôi đang rất gần rồi”, ông Trump nhấn mạnh.
Trong khi đó, ngày 29/12, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh rằng nếu Ukraine mong muốn đạt được hòa bình, nước này cần rút lực lượng khỏi phần Donbass mà họ vẫn kiểm soát.
Theo ông Peskov, nếu Ukraine không đạt được thỏa thuận, nước này có nguy cơ mất thêm lãnh thổ. Nga cũng từ chối đi vào chi tiết khi được hỏi liệu yêu cầu này có áp dụng với các vùng Zaporizhzhia và Kherson hay không.
Người phát ngôn Điện Kremlin cũng không bình luận về khả năng thành lập khu kinh tế tự do tại Donbass hoặc tương lai của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga kiểm soát, cho rằng việc thảo luận lúc này là không phù hợp.
