Phát biểu với báo giới ngay trước ngay sau khi bị kết luận phạm 34 tội danh, Trump chỉ trích phiên tòa gian lận và bị Tổng thống Mỹ Biden thao túng. "Tôi là người rất trong sạch. Không sao cả. Tôi đang đấu tranh cho hiến pháp của chúng ta. Cả đất nước chúng ta đều đang bị lừa dối".
Trump có cơ hội nào để thay đổi tình thế?
Manhattan được xem là "sân nhà" của Đảng Dân chủ. Chủ tọa phiên tòa - Thẩm phán Juan Merchan, từng quyên góp 35 USD cho đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020. Con gái ông là giám đốc điều hành một công ty tư vấn chính trị, đã tham gia vào các chiến dịch tranh cử cho nhiều ứng viên Đảng dân chủ, trong đó có Joe Biden.
Nhóm pháp lý của Trump đã xoay xở nhiều lần để xin chuyển vụ án lên xét xử cấp liên bang và thay đổi thẩm phán nhưng đều bị bác bỏ.
Nhiều kiến nghị của Trump và nhóm luật sư liên quan tới vụ kiện dùng tiền bịt miệng đều bị bác bỏ. Ảnh: ABC News
Theo tòa án liên bang New York, tòa án cấp tiểu bang có đủ thẩm quyền xét xử bởi vụ việc là vấn đề cá nhân, không liên quan tới trách nhiệm của tổng thống. Khoản đóng góp của ông Merchan cho Đảng Dân chủ được Hội đồng Đạo đức New York đánh giá là rất khiêm tốn và không thể quy kết rằng ông thiên vị hay có động cơ chính trị không trong sáng.
Nhưng tại phiên tòa hình sự của Mỹ, không chỉ có Thẩm phán định đoạt "số phận" bị cáo.
Bồi thẩm đoàn là những người dân thường và được giữ kín danh tính, xuất hiện trong toàn bộ phiên xử để ngăn chặn hành vi hối lộ, đảm bảo công bằng. Bồi thẩm đoàn có quyền bỏ qua các hướng dẫn của thẩm phán và tuyên trắng án ngay cả khi thẩm phán muốn tuyên có tội. Không có thẩm phán nào - ở phiên sơ thẩm hay phúc thẩm, được quyền bác bỏ.
Trong trường hợp của Trump, hơn 1 nửa trong số 96 người dân Manhattan tới tòa ứng cử tư cách bồi thẩm đoàn đã rời đi với cùng 1 lý do: Không thể giữ thái độ công bằng và vô tư.
Và việc Trump bước ra khỏi phòng xử án ngày 30/5, trở thành cựu Tổng thống đầu tiên bị kết tội hình sự, là ý chí của 12 người trong hội đồng bồi thẩm đoàn. Bản án dành cho Trump dự kiến sẽ được tòa tuyên chính thức vào ngày 11/7.
Làm giả hồ sơ kinh doanh để che đậy hành vi phía sau là tội nặng cấp độ 1 và có thể bị kết án tới 4 năm tù giam. Theo tờ The WSJ, Trump nhiều khả năng không phải ngồi tù. Ông đã 77 tuổi, lần đầu phạm tội và là tội danh không bạo lực ở mức độ nhẹ. Mỹ cũng chưa từng có tiền lệ tống giam cựu tổng thống.
Trong khi đó, bồi thẩm đoàn với số lượng thành viên lớn hơn nhiều - những cử tri trong cuộc bầu cử Tổng thống tháng 11, sẽ cho Trump cơ hội đảo ngược tình thế. Họ không thể thay đổi bản án, nhưng có thể vô hiệu hóa nó bằng cách đưa ông trở lại ghế Tống thổng.
Trump chắc chắn sẽ kháng cáo trong lúc nỗ lực trở lại Nhà Trắng. Việc kháng cáo có thể mất tới hơn 1 năm để giải quyết và có khả năng phải đưa lên tòa án cấp cao hơn hoặc thậm chí là tòa án tối cao Mỹ, theo WSJ.
Nếu thành công trong cuộc đua trở lại tòa Bạch ốc, thì lúc này, dù kết quả ra sao, Trump cũng sẽ làm nốt việc còn lại: Yêu cầu lệnh ân xá cho mình.
Tạm dỡ bỏ một phần lệnh cấm ngôn
Lệnh cấm phát ngôn ngăn chặn Trump phát biểu hoặc chỉ đạo phát biểu công khai về nhân chứng, bồi thẩm đoàn, nhân viên tòa án, công tố viên và người thân của họ - trừ bản thân Thẩm phán Juan Merchan và công tố viên Alvin Braggm, được áp đặt từ tháng 3 và liên tục gia hạn.
Những chỉ trích nhằm vào Đảng Dân chủ và Joe Biden ngay sau khi rời khỏi tòa với bản án có tội, theo tờ The Politico, là cách Trump vận động tranh cử. Ảnh: AP
Trong kháng cáo sau khi phiên xử kết thúc, các luật sư của Trump cho rằng ông cần được tự do trao đổi về sự việc, phản bác chỉ trích từ nhân chứng khi vận động tranh cử và rằng lệnh này đang cản trở ông phát biểu về "các vấn đề có tầm quan trọng trung tâm trong giai đoạn đỉnh cao của chiến dịch tranh cử Tổng thống".
Tuy nhiên, tòa án phúc thẩm không chấp nhận lập luận này vì cho rằng nó không trực tiếp gây ra các vấn đề hiến pháp nào quan trọng, cần phải can thiệp ngay lập tức.
Lệnh cấm mới chỉ được dỡ bỏ 1 phần trước thềm cuộc tranh luận trực tiếp trên sóng truyền hình với Biden ngày 27/6, cho phép Trump bình luận công khai về nhân chứng và bồi thẩm đoàn.
Quyết định này khá tương đồng với bản kiến nghị trước đó từ công tố viên, đề nghị duy trì hiệu lực của lệnh cấm với đối tượng bồi thẩm đoàn, nhân viên tòa án, các công tố viên, bồi thẩm đoàn và người thân.
Kể từ tháng Tư, các nhân viên tòa án và gia đình đã nhận được hơn 60 lời đe dọa, trong số đó có thông tin trên mạng xã hội, công khai địa chỉ nhà của nhân viên văn phòng công tố hay những bức ảnh ngắm bắn nhằm vào người có liên quan tới vụ án.
Thay đổi rất nhỏ tạo nên "thế trận" mới
Các cuộc thăm dò ý kiến trong và sau phiên tòa đều chỉ ra kết luận định tội Trump không tác động đáng kể đối với sự trung thành và lập trường của cử tri ở các đảng phái. Nhưng ở nhóm cử tri độc lập, sự thay đổi rất nhỏ đang diễn ra, làm "đảo chiều" tỉ lệ ủng hộ.
Cuộc thăm dò ý kiến toàn quốc của Fox News công bố ngày 19/6 ghi nhận tỉ lệ ủng hộ của Biden đạt mức 50%, cao hơn Trump 2 điểm %. Đây là lần đầu tiên ông Biden vượt lên dẫn trước Trump và cũng là kết quả tốt nhất của ông kể từ tháng 10/2023. Fox News chỉ ra, mấu chốt của kết quả này đến từ cử tri độc lập.
Báo giới Mỹ cho rằng cử tri cần thời gian để tìm hiểu phiên tòa cũng như diễn biến của vụ việc trước khi bắt đầu xác định lập trường, thể hiện quan điểm của mình. Ảnh: Reuters
Kết quả thăm dò do Marist Poll và PBS thực hiện đầu tháng 6 cho thấy, tỉ lệ ủng hộ của cử tri với 2 ứng viên đang hòa nhau, cùng đạt 49%. Ở nhóm cử tri độc lập, Trump mất 6 điểm % so với thời điểm tháng 5 - trước khi bị kết án, Biden có thêm 8 điểm % và dẫn trước Trump 2 điểm %.
Quỹ tranh cử của Biden và Trump lại chứng kiến sự thay đổi theo chiều hướng ngược lại. AP dẫn thông tin từ Ủy ban bầu cử Liên bang Mỹ cho hay, chỉ trong tháng 5, chiến dịch tranh cử Trump đã quyên góp được nhiều hơn Biden 60 triệu USD, rút ngắn khoảng cách chênh lệch.
Cụ thể, Biden và Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ huy động được 85 triệu USD. Trong khi đó, Trump và Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa đã thu được con số đáng kinh ngạc - 141 triệu USD, bao gồm hàng chục triệu USD được quyên góp sau khi Trump bị kết án.
Đáng chú ý, tỉ phú Timothy Mellon quyên góp cho siêu ủy ban hành động chính trị PAC của Trump khoản tiền 50 triệu USD, chỉ 1 ngày sau khi có kết luận tại tòa.
BBC dẫn lời ông Doug Schoen, chuyên viên phân tích thị trường từng làm việc cho Tổng thống Bill Clinton nhận định, người dân Mỹ có thể ít bị tác động bởi vụ kiện do nó liên quan đến sự việc xảy ra từ cách đây 8 năm. Thay vào đó, "những gì cử tri sẽ nghĩ đến trong tháng 11 là lạm phát, biên giới phía Nam, sự cạnh tranh với Trung Quốc và Nga cũng như số tiền đổ vào Israel và Ukraine".
Kết quả cuộc thăm dò mới đây của Fox News cũng cho thấy, mối quan tâm hàng đầu của cử tri lần lượt là tương lai của nền dân chủ, kinh tế Mỹ, sự ổn định của xã hội, vấn đề chăm sóc sức khỏe và vấn đề người nhập cư. 59% cử tri quan tâm tới việc ai sẽ giải quyết vấn đề tốt hơn chứ không phải tính cách của họ.
