Kể từ khi ra mắt vào cuối năm 2022, ChatGPT đã nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu, được sử dụng cho vô số mục đích, từ hỗ trợ công việc đến giải trí cá nhân. Sự thông minh và khả năng giao tiếp ngày càng tự nhiên của chatbot này đã khiến nhiều người xem nó như một người bạn đồng hành ảo. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất từ OpenAI, phối hợp cùng Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), đã chỉ ra rằng việc sử dụng ChatGPT càng nhiều có thể đi kèm với cảm giác cô đơn gia tăng và giảm tương tác xã hội thực tế.
Nghiên cứu, được công bố gần đây và hiện chưa được bình duyệt, đã theo dõi gần 1.000 người tham gia trong vòng một tháng. Những người này được chia thành các nhóm sử dụng ChatGPT với các hình thức khác nhau, bao gồm phiên bản chỉ văn bản và phiên bản có giọng nói. Kết quả cho thấy, những người dành nhiều thời gian trò chuyện với ChatGPT mỗi ngày có xu hướng báo cáo mức độ phụ thuộc cảm xúc và sử dụng chatbot một cách "có vấn đề" cao hơn, đồng thời cảm thấy cô đơn hơn.
Điều đáng chú ý là nghiên cứu không chỉ dừng lại ở việc quan sát mối tương quan. Các nhà nghiên cứu còn phân tích hàng triệu cuộc hội thoại giữa người dùng và ChatGPT, và phát hiện ra rằng không nhiều người thực sự sử dụng chatbot cho các cuộc trò chuyện mang tính cảm xúc. Tuy nhiên, ở những người có xu hướng gắn bó cảm xúc mạnh mẽ trong các mối quan hệ thực tế và tin tưởng vào chatbot, việc sử dụng ChatGPT dường như càng làm gia tăng cảm giác cô đơn và phụ thuộc.
Bà Sandhini Agarwal, trưởng nhóm AI đáng tin cậy tại OpenAI và đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh rằng mục tiêu của nghiên cứu này là giúp người dùng hiểu rõ hơn về tác động tiềm ẩn của việc sử dụng ChatGPT, từ đó góp phần vào việc thiết kế công nghệ một cách có trách nhiệm hơn. Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng đây chỉ là những bước đầu trong việc tìm hiểu về mối quan hệ phức tạp giữa con người và AI. Vẫn còn nhiều câu hỏi cần được làm rõ, ví dụ như liệu chatbot thực sự gây ra sự cô đơn, hay những người vốn đã cô đơn có xu hướng tìm đến chatbot nhiều hơn.
Tiến sĩ Cathy Mengying Fang, một đồng tác giả khác của nghiên cứu từ MIT, cũng cảnh báo không nên vội vàng kết luận rằng việc sử dụng ChatGPT chắc chắn sẽ gây ra hậu quả tiêu cực. Nghiên cứu chưa kiểm soát được nhiều yếu tố khác, và chưa so sánh với nhóm đối chứng không sử dụng chatbot.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đều đồng ý rằng nghiên cứu này là một lời cảnh tỉnh kịp thời, đặc biệt trong bối cảnh AI ngày càng trở nên phổ biến và mạnh mẽ hơn. Tiến sĩ Pat Pataranutaporn, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại MIT và đồng tác giả nghiên cứu, cho rằng việc tập trung vào tác động của AI đối với con người mới là điều thực sự quan trọng, đặc biệt khi công nghệ này đang được triển khai trên quy mô lớn. Nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới, thúc đẩy các nghiên cứu sâu hơn về cách con người tương tác với AI và những hệ lụy tiềm ẩn của nó đối với đời sống xã hội và tinh thần.
Nguyễn Nghĩa
Bình luận tiêu biểu (0)