Phiên tòa chống độc quyền mà Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) khởi xướng chống lại Google đang hé lộ những diễn biến đầy kịch tính ngay từ những ngày đầu năm 2025. Thẩm phán Amit Mehta đã xác định Google vi phạm luật chống độc quyền thông qua các thỏa thuận mặc định (default placement) mà hãng ký với các nhà sản xuất thiết bị, trong đó có Apple và Samsung. Tiếp nối phán quyết này, bằng chứng mới nhất cho thấy Google sẵn sàng chi ra một khoản tiền “khổng lồ” hàng tháng để đảm bảo trợ lý AI của mình, Gemini, được cài sẵn và ưu tiên trên dòng smartphone cao cấp Galaxy S25.
Theo lời khai của ông Peter Fitzgerald, Phó Chủ tịch mảng Đối tác nền tảng và thiết bị của Google, thỏa thuận với Samsung bắt đầu có hiệu lực từ tháng 1/2025. Đây chính là thời điểm Galaxy S25 series vừa ra mắt thị trường và Google tận dụng cơ hội để đặt Gemini làm trợ lý mặc định khi người dùng nhấn giữ nút nguồn, đẩy trợ lý Bixby của Samsung vào vị trí thứ yếu. Mặc dù con số cụ thể không được tiết lộ, DOJ mô tả khoản thanh toán cố định mà Google chuyển cho Samsung mỗi tháng là “rất lớn”, song song với việc chia phần trăm doanh thu quảng cáo sinh ra từ Gemini trên thiết bị của đối tác.
Không chỉ Google, nhiều tên tuổi khác trong làng AI như Perplexity hay Microsoft cũng đã từng chào mời Samsung ký kết các thỏa thuận tương tự nhằm gia tăng độ phủ trợ lý AI trên thiết bị Galaxy. Tuy nhiên, Google tỏ ra vượt trội về tiềm lực tài chính, đồng thời có lợi thế về hạ tầng quảng cáo và hệ sinh thái dữ liệu. Dù vậy, DOJ đặt nghi vấn về thời điểm Google gửi các đề xuất sửa đổi hợp đồng cho các nhà sản xuất ngay trước khi phiên tòa khởi sự, cho thấy động thái này có phần mang tính “chữa cháy” pháp lý hơn là chiến lược phân phối dài hạn.
Các tài liệu nội bộ của Google được trình bày tại phiên toà càng làm rõ tham vọng mở rộng sức ảnh hưởng của hãng. Trong một bộ slide được công bố, Google đã cân nhắc yêu cầu Samsung và các đối tác cài đặt Gemini song song với Google Search và Chrome, nhằm tạo ra rào cản chí mạng cho bất kỳ ứng dụng nào muốn chen chân vào vị trí mặc định. Chính sách này nếu được áp dụng, sẽ củng cố thêm vị thế độc quyền của Google trên mọi phân khúc thiết bị Android.
Đối mặt với nguy cơ bị cấm ký kết các thỏa thuận mặc định tương tự trong tương lai, Google đang gắng sức thuyết phục tòa án rằng chỉ cần gỡ bỏ những hợp đồng hiện tại là đủ. Trong khi đó, DOJ tham vọng yêu cầu Google bán Chrome như một phần tách biệt và phải cấp phép dữ liệu lõi của công cụ tìm kiếm cho các bên thứ ba, đảm bảo cạnh tranh công bằng trên thị trường.
Quyền lực của Samsung được thể hiện rõ khi hãng lựa chọn đối tác chiến lược. Galaxy S25, vốn đã gặt hái thành công về doanh số, nay càng thêm sức hấp dẫn khi tích hợp sẵn Gemini. Điều này không chỉ giúp Samsung nâng cao trải nghiệm AI cho người dùng mà còn đặt Google vào thế “mua” quyền ưu tiên nhằm bảo đảm vị thế sản phẩm của mình. Những cuộc đàm phán nghiêng về phía Samsung cho thấy, trên thị trường Android, không có tài nguyên nào giá trị hơn chỗ đứng mặc định trong tay nhà sản xuất thiết bị.
Phiên toà hiện vẫn đang tiếp tục, và kết quả cuối cùng sẽ là bước ngoặt cho tương lai hệ sinh thái Android. Nếu DOJ đạt được mục tiêu, cả cách thức Google tiếp cận đối tác OEM lẫn chính sách phân phối sản phẩm sẽ phải tái cấu trúc. Samsung, với sức mạnh thị trường của mình, nhiều khả năng vẫn sẽ là “lá bài” quyết định trong mọi cuộc chơi, nơi mà vị trí mặc định không chỉ đến từ mã nguồn mà còn bằng những con số trên hợp đồng.
Với sự kiện này, thế giới công nghệ một lần nữa chứng kiến vai trò then chốt của các nhà sản xuất thiết bị trong việc định hình cạnh tranh và quyền lực thị trường. Samsung, đang nắm trong tay chìa khóa mở cửa Android, sẽ tiếp tục là đối tác không thể bỏ qua đối với bất kỳ ông lớn nào muốn khẳng định ảnh hưởng trong kỷ nguyên AI.
Nguyễn Hải
Theo The Verge
