Thủ tướng yêu cầu quyết tâm xây dựng bằng được lĩnh vực cấp bách hàng trăm tỷ USD ở Việt Nam

Quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt

Tối 29/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, chủ trì phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư các dự án đường sắt và phát triển ngành công nghiệp đường sắt.

Thủ tướng nêu rõ, để đạt được mục tiêu đề ra, đòi hỏi chúng ta phải có tư duy vượt qua giới hạn của chính mình, thoát khỏi lối mòn, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, tự hào dân tộc.

"Chúng ta quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt, làm chủ công nghệ, sản xuất được toa xe, đầu máy, phát triển hệ sinh thái công nghiệp đường sắt. Coi trọng thời gian, trí tuệ và quyết đoán đúng thời điểm là những yếu tố quyết định thành công. Đây cũng là một cơ hội để đất nước ta, dân tộc ta có thêm động lực, cảm hứng để vươn lên, phát triển", Thủ tướng nhấn mạnh. 

Giao một số nhiệm vụ, Thủ tướng yêu cầu thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của các dự án đường sắt; tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ các dự án, nhất là trong giải phóng mặt bằng theo hướng tách thành dự án riêng, khi có hướng tuyến thì giao các địa phương giải phóng mặt bằng, kêu gọi đầu tư các nhà ga, trước hết là dự án Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Chỉ đạo các giải pháp, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng, Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đề án đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo cả trong và ngoài nước, có kế hoạch, chương trình, chỉ tiêu đào tạo cụ thể với từng trình độ, chuyên ngành, hình thành, phát triển các khoa đường sắt tại các trường đại học; đặc biệt là đào tạo các tổng công trình sư.

Cùng với đó, hình thành, thành lập các tập đoàn lớn, kể cả tập đoàn tư nhân, liên quan tới ngành công nghiệp đường sắt, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định, sửa đổi các quy định liên quan.

Thứ ba là giải pháp huy động, đa dạng hóa nguồn lực, gồm vốn nhà nước, vốn vay, phát hành trái phiếu công trình, hợp tác công tư, khai thác TOD…, đồng thời quản lý chặt chẽ để tránh thất thoát, lãng phí.

Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp; ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển giao kỹ thuật tiên tiến.

Về cơ chế, chính sách, những vướng mắc cần giải quyết, những chính sách cần thiết thì Bộ Xây dựng chủ trì cùng các cơ quan rà soát, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp sắp tới.

Các dự án đường sắt trọng điểm của Việt Nam đang đầu tư đến đâu?

Danh mục các công trình, dự án gồm: (i) Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; (ii) Các tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Hà Nội - Lạng Sơn, Móng Cái - Hạ Long (Quảng Ninh) và (iii) các dự án đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 172/2024/QH15, có tổng chiều dài 1.541 km từ Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh, với tốc độ thiết kế 350 km/h. Sơ bộ tổng mức đầu tư là 1.713.548 tỷ đồng (khoảng 67,34 tỷ USD). Thời gian thực hiện từ 2025-2035.

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, khổ 1.435 mm, vận tải hành khách và hàng hóa; tổng chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km, tuyến nhánh 27,9 km; tổng mức đầu tư 8,369 tỷ USD; giai đoạn 1 đầu tư đường đơn, thực hiện giải phóng mặt bằng theo quy mô đường đôi. Thời gian thực hiện từ 2025-2030.

Tuyến đường sắt Hà Nội – Lạng Sơn kết nối Thủ đô Hà Nội với các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang và Lạng Sơn, kết nối liên vận quốc tế với Trung Quốc; tổng chiều dài khoảng 156 km.

Tuyến đường sắt Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái kết nối thành phố Hải Phòng với tỉnh Quảng Ninh; kết nối liên vận quốc tế với Trung Quốc; tổng chiều dài tuyến khoảng 187 km.

Theo Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội, thành phố Hà Nội dự kiến sẽ xây dựng 15 tuyến đường sắt đô thị; Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến sẽ xây dựng 10 tuyến đường sắt đô thị.

Với dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định nhà nước. Thủ tướng đồng ý khởi công gói thầu xây dựng hạ tầng ga Lào Cai mới và khởi công các khu tái định cư của Dự án trong năm 2025. Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính trên cơ sở báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của Dự án làm việc với phía Trung Quốc để đàm phán Hiệp định. Đồng thời, thúc đẩy dự án tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái.

Với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, Thủ tướng yêu cầu cố gắng khởi công tháng 12/2026. Bộ Tư pháp có ý kiến về áp dụng theo trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng, ban hành Nghị định về thiết kế tổng thể trong đầu tháng 4/2025; đồng thời các bộ, ngành kịp thời có ý kiến sau khi Bộ Xây dựng xin ý kiến về dự thảo Nghị định.

Với các dự án đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM, Thủ tướng yêu cầu UBND thành phố Hà Nội, TP.HCM rà soát tình hình triển khai các Dự án đường sắt đô thị tại địa phương. Bộ Tài chính sớm có ý kiến về việc dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài đối với dự án và điều chỉnh nguồn vốn cho dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, Tuyến số 2 đoạn Bến Thành - Tham Lương.

Thái Hà