Chuyên trang tài chính Mint (Ấn Độ) ngày 28/12 đưa tin, BRICS — một khối kinh tế quan trọng gồm các quốc gia đang phát triển như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi — đang nhanh chóng chuyển sự phụ thuộc từ đồng đô la Mỹ (USD) sang vàng thông qua việc tích lũy kim loại quý này.
Số liệu chính thức cho thấy các thành viên BRICS chính thức nắm giữ khoảng 20% lượng vàng toàn cầu. Tuy nhiên, khi tính đến các quốc gia có liên kết chiến lược với khối này, tỷ lệ tăng mạnh lên khoảng 50% tổng trữ lượng vàng toàn cầu.
Dự trữ vàng của BRICS
Nga và Trung Quốc đang dẫn đầu xu hướng. Năm 2024, Trung Quốc sản xuất 380 tấn vàng, trong khi Nga đóng góp 340 tấn.
Cũng theo xu hướng này, vào tháng 9/2025, Brazil đã mua 16 tấn vàng, đánh dấu lần mua vàng đầu tiên của nước này kể từ năm 2021.
Giải thích về chiến lược của các nước thành viên BRICS, Anuj Gupta - Giám đốc công ty tư vấn tài chính Ya Wealth (Ấn Độ) - cho biết: “Các nước thành viên BRICS vừa sản xuất nhiều vàng hơn vừa bán ít hơn. Đồng thời, họ cũng đang mua vàng từ thị trường quốc tế. Theo dữ liệu hiện có, từ năm 2020 đến năm 2024, ngân hàng trung ương của các quốc gia BRICS đã mua hơn 50% lượng vàng toàn cầu, một thông tin mà Tổng thống Mỹ Donald Trump có lẽ không muốn nghe.”
Điều gì ẩn sau chiến lược của các nước BRICS?
Phân tích chiến lược về vàng của các nước BRICS, Sachin Jasuja - Trưởng bộ phận Cổ phiếu và Đối tác sáng lập của nền tảng quản lý tài sản cá nhân kỹ thuật số Centricity WealthTech (Ấn Độ) - cho biết: "Việc các quốc gia BRICS ngày càng kiểm soát dự trữ vàng và mua vàng nhiều hơn đang nổi lên như một tín hiệu quan trọng về sự căng thẳng trong trật tự tài chính toàn cầu do USD thống trị. Mặc dù USD vẫn là đồng tiền dự trữ chính của thế giới, nhưng những diễn biến gần đây cho thấy vị thế thống trị không thể tranh cãi của nó đang bị đặt dấu hỏi dần dần chứ không phải bị thách thức đột ngột."
Theo chuyên gia này, ngày nay, các nền kinh tế BRICS chiếm gần 30% thương mại toàn cầu, điều này mang lại tầm quan trọng mang tính toàn cầu cho các lựa chọn tiền tệ tập thể của họ. Một mục tiêu lâu dài của khối là giảm sự phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng tài chính phương Tây, đặc biệt là USD trong thanh toán thương mại và dự trữ.
Nhấn mạnh những diễn biến dẫn đến sự hình thành thay đổi trong tư duy của các quốc gia thành viên BRICS, chuyên gia Jasuja nói thêm: "Sự thay đổi mang tính quyết định trong tư duy diễn ra sau cuộc xung đột Nga - Ukraine, khi các chính phủ phương Tây đóng băng một phần đáng kể dự trữ ngoại hối của Nga. Sự kiện này đã thay đổi căn bản cách các quốc gia có chủ quyền nhìn nhận về sự an toàn của dự trữ. Nó cho thấy rằng dự trữ được nắm giữ bằng tài sản định giá bằng USD hoặc ở nước ngoài dễ bị tổn thương trước rủi ro địa chính trị nếu sự liên kết chính trị đổ vỡ. Kể từ đó, việc quản lý dự trữ ngày càng ưu tiên các tài sản trung lập về chính trị, được nắm giữ bằng vật chất và không bị kiểm soát từ bên ngoài."
Ông Jasuja cho biết các ngân hàng trung ương BRICS nằm trong số những thực thể mua vàng tích cực nhất, với Trung Quốc, Nga và Ấn Độ hiện nằm trong số những quốc gia nắm giữ vàng lớn nhất thế giới theo thông tin chính thức. Kết quả là, tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối của BRICS đã tăng đều đặn, trong khi tỷ trọng tài sản bằng USD giảm nhẹ. Sự dịch chuyển dự trữ này trùng hợp với đợt tăng giá mạnh và bền vững của vàng, không chỉ để phòng ngừa lạm phát mà còn đến từ nhu cầu chính thức mạnh mẽ. Diễn biến giá cho thấy thị trường ngày càng nhận ra vai trò mới của vàng như là tài sản dự trữ tối thượng trong một hệ thống tài chính phân mảnh - nơi niềm tin vào các đồng tiền dự trữ không còn là vô điều kiện.
Lãnh đạo các nước thành viên BRICS, đối tác và khách mời tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 17 tại Rio de Janeiro, Brazil vào ngày 7/7/2025. Ảnh: BRICS
Chiến lược này sẽ hoạt động như thế nào?
"Các quốc gia BRICS đã nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào USD trong thương mại. Trong một thập kỷ qua, tỷ lệ thương mại nội khối BRICS được thanh toán bằng đồng nội tệ đã tăng đều đặn, với khoảng 1/3 hoạt động thương mại như vậy hiện nay không sử dụng USD. Các thỏa thuận song phương - chẳng hạn như giao dịch thương mại giữa Ấn Độ và Nga, cũng như giữa Trung Quốc và Brazil, bằng đồng nội tệ - minh họa cho sự chuyển đổi thực dụng nhằm giảm chi phí giao dịch, giảm nguy cơ bị trừng phạt và hạn chế sự phụ thuộc vào chu kỳ thanh khoản của USD", chuyên gia Jasuja nói.
Khi được hỏi về kết quả của chiến lược về vàng được các quốc gia thành viên BRICS và đối tác áp dụng, Ponmudi R - Giám đốc điều hành của công ty công nghệ quản lý tài sản Enrich Money (Ấn Độ) - cho biết: "Ảnh hưởng của BRICS rõ ràng đang gia tăng trong sản lượng vàng hàng năm, với các quốc gia thành viên và đồng minh chiếm gần một nửa nguồn cung mới toàn cầu. Sự khác biệt này rất quan trọng vì việc kiểm soát nguồn cung trong tương lai giúp tăng cường tính linh hoạt chiến lược mà không cho thấy sự thống trị ngay lập tức đối với hệ thống tiền tệ toàn cầu.
Chuyên gia của Enrich Money này cho rằng việc ngân hàng trung ương các nước BRICS tăng tốc mua vàng gần đây chủ yếu nên được xem như một chiến lược quản lý rủi ro và đa dạng hóa danh mục đầu tư. Vàng là một tài sản trung lập, không bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt, và những diễn biến địa chính trị gần đây đã khiến nhiều nền kinh tế mới nổi đánh giá lại những rủi ro liên quan đến việc nắm giữ dự trữ của họ dưới dạng tài sản này.
"Cuộc cạnh tranh cấu trúc thực sự không chỉ xoay quanh vàng, mà còn là hệ thống petrodollar [số tiền bằng USD mà các nước mua dầu mỏ dùng để trả cho các nước xuất khẩu dầu], sự điều chỉnh lại thương mại và thuế nhập khẩu ngày càng tăng. Chiến lược thúc đẩy xe điện, năng lượng tái tạo và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Trung Quốc là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm viết lại các quy tắc thương mại và năng lượng toàn cầu, giảm thiểu rủi ro dài hạn đối với giá cả hàng hóa gắn liền với USD", ông Ponmudi R nói.
Còn chuyên gia Jasuja cho biết: "Việc BRICS tích lũy vàng ngày càng nhiều không báo hiệu sự kết thúc vai trò của USD, nhưng nó đánh dấu một sự chuyển dịch cấu trúc đáng tin cậy hướng tới một hệ thống tài chính toàn cầu đa dạng và đa cực hơn - một hệ thống mà vàng đang âm thầm giành lại vai trò là điểm tựa tối thượng của niềm tin tiền tệ."
Duy Nguyễn
Theo Mint
