Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 155/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán.
Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung một số nội dung về chào bán, phát hành chứng khoán. Cụ thể, dự kiến quy định các trường hợp phát hành trái phiếu ra công chúng phải có xếp hạng tín nhiệm, để doanh nghiệp làm quen với văn hóa xếp hạng tín nhiệm, nâng cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng.
Đặc biệt, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện hệ số nợ phải trả không quá 3 lần vốn chủ sở hữu, ngoại trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác; giá trị trái phiếu dự kiến phát hành theo mệnh giá không lớn hơn vốn chủ sở hữu.
Về điều kiện hệ số nợ khi phát hành trái phiếu ra công chúng nêu trong Dự thảo Nghị định trên, mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có góp ý trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp.
Theo Dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi, Bộ Tài chính đề xuất doanh nghiệp phát hành trái phiếu đáp ứng điều kiện hệ số nợ phải trả không quá 3 lần vốn chủ sở hữu. Ảnh minh họa.
Theo VCCI, thứ nhất, khái niệm nợ làm căn cứ xác định hệ số nợ. Dự thảo chưa quy định rõ nợ chỉ bao gồm nợ vay hay toàn bộ nợ phải trả của doanh nghiệp.
Theo phản ánh của doanh nghiệp, thông lệ các giao dịch huy động tài chính trong và ngoài nước với các ngân hàng, định chế tài chính đánh giá và xác định về chỉ số an toàn tài chính của bên vay chỉ xét trên hệ số nợ ròng (nợ vay trừ đi tiền) trên vốn chủ sở hữu.
Trong khi đó, toàn bộ nợ phải trả bao gồm rất nhiều khoản mục khác, không chỉ vợ vay, mà còn các khoản nghĩa vụ không mang tính chất nợ (như người mua trả tiền trước, doanh thu chưa thực hiện…) hay các khoản quỹ (như Quỹ khen thưởng, phúc lợi; Quỹ bình ổn giá).
Xem xét quy định tương tự với lĩnh vực bất động sản (lĩnh vực đầu tư được coi là có độ rủi ro), hệ số nợ được tính là tổng tỷ lệ dư nợ vay tại tổ chức tín dụng, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp, tức bản chất là nợ vay, mà không tính toàn bộ khoản nợ phải trả.
“Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc làm rõ nợ phải trả theo hướng chỉ bao gồm nợ vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn, dài hạn (các chỉ tiêu 320, 338, 339 trên Báo cáo tài chính)”, VCCI đề xuất.
Thứ hai, hệ số nợ với các tập đoàn kinh tế đa ngành. Dự thảo đang quy định một hệ số nợ chung áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp, bất kể quy mô.
“Quy định như vậy dường như chưa hợp lý. Các doanh nghiệp lớn thường kinh doanh trong những lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn, do đó có hệ số nợ cao tự nhiên hơn các doanh nghiệp nhỏ”, VCCI nêu quan điểm.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lớn thường ít chịu áp lực cạnh tranh từ các đối thủ hơn doanh nghiệp nhỏ, nên các bên cho vay vẫn chấp nhận cho doanh nghiệp lớn vay thêm tiền dù có hệ số nợ cao hơn.
Xem xét quy định tương tự với lĩnh vực bất động sản (lĩnh vực đầu tư được coi là có độ rủi ro cao), Điều 5.1 Nghị định 96/2024/NĐ-CP cho phép hệ số nợ của dự án lên đến 5,67 lần với bất động sản có quy mô lớn (trên 20 ha).
Ngoài ra, cần lưu ý rằng bản thân chỉ số hệ số nợ có ảnh hưởng đến sự ổn định của doanh nghiệp, nhưng rủi ro vỡ nợ thì không chỉ phụ thuộc vào hệ số nợ mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như rủi ro hoạt động, áp lực cạnh tranh… nên quy định về hệ số nợ chỉ nên tiêu chí sàng lọc rủi ro đầu vào.
Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định cho phép các công ty mẹ có vốn điều lệ lớn (có thể lấy mốc 10.000 tỷ đồng) được phép áp dụng hệ số nợ lớn hơn (chẳng hạn là 5).
