Chiều 2/12, Tọa đàm “AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới”, trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, quy tụ các nhà khoa học, nhà chính trị và nhà phát minh để thảo luận về phát triển AI có trách nhiệm, hướng đến các giá trị nhân văn.
Cũng tại buổi tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, đã có những thông báo mới, khẳng định cam kết của quốc gia trong việc th úc đẩy công nghệ có đạo đức, lấy con người làm trung tâm và chính sách công hỗ trợ phúc lợi xã hội, bền vững.
Sắp ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia, Chiến lược AI và Luật AI
Trong bài phát biểu mở đầu tọa đàm, Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển AI mới, với việc chuẩn bị công bố Chiến lược AI cập nhật và Luật AI nhằm đưa AI trở thành hạ tầng trí tuệ quốc gia, phục vụ phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Ông nhấn mạnh AI đã trở thành hạ tầng thiết yếu như điện hay Internet, vì vậy Việt Nam đang xây dựng Trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, hệ sinh thái dữ liệu mở và thúc đẩy AI hoá toàn diện để biến AI thành “trợ lý trí tuệ” phổ cập cho toàn dân.
Trong quá trình đó, Việt Nam theo đuổi triết lý “mở”. Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói: “‘Mở’ là con đường để tiếp nhận tri thức toàn cầu, làm chủ công nghệ, phát triển Make in Vietnam và đóng góp trở lại cho nhân loại. ‘Mở’ cũng là điều kiện để bảo đảm an toàn và minh bạch trong ứng dụng AI”.
Do đó nhà nước sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI, dành 30 - 40% nguồn lực Quỹ Đổi mới công nghệ hỗ trợ doanh nghiệp, tạo thị trường đủ lớn cho doanh nghiệp AI Việt Nam trưởng thành.
Thứ trưởng nêu rõ Việt Nam không chỉ “ứng dụng AI” mà tiến hành chuyển đổi bằng AI, tái cấu trúc toàn diện hoạt động của tổ chức và nền kinh tế. Với dân số trẻ, dữ liệu phong phú và doanh nghiệp số Make in Vietnam, Việt Nam có điều kiện để đi nhanh trong kỷ nguyên AI.
Tuyên ngôn AI Việt Nam: Nhân văn - Mở - An toàn - Tự chủ - Hợp tác - Bao trùm - Bền vững
Theo Thứ trưởng, song song với cơ hội, AI cũng đặt ra thách thức về đạo đức, việc làm và niềm tin xã hội. Vì vậy, Việt Nam phát triển AI theo hướng nhanh - an toàn - nhân văn, trong đó AI hỗ trợ con người nhưng con người vẫn là chủ thể ra quyết định cuối cùng.
Vì vậy các quy định sắp tới sẽ dựa trên các nguyên tắc chủ đạo như: quản lý theo mức độ rủi ro, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, khuyến khích phát triển AI trong nước, và bảo vệ chủ quyền số quốc gia. Mục tiêu là biến AI thành động lực tăng trưởng nhanh và bền vững, đồng thời đảm bảo công nghệ này phục vụ phúc lợi xã hội.
“Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia, Chiến lược AI và Luật AI với các quan điểm chủ đạo: quản lý theo mức độ rủi ro; bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình; đặt con người làm trung tâm; khuyến khích phát triển AI trong nước; phát triển AI như động lực tăng trưởng nhanh và bền vững; và bảo vệ chủ quyền số quốc gia dựa trên dữ liệu, hạ tầng và công nghệ AI” - Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.
Thứ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp toàn cầu và địa phương, hợp tác và tự chủ, dữ liệu mở và dữ liệu bảo vệ, đồng thời xây dựng AI dựa trên bốn trụ cột: thể chế - hạ tầng - nhân lực - văn hóa AI.
“Con đường AI của Việt Nam được định nghĩa bằng chữ “Và”: toàn cầu và địa phương; hợp tác và tự chủ; công nghệ và ứng dụng; tinh hoa và đại chúng; dữ liệu mở và dữ liệu bảo vệ. Sự phát triển AI phải dựa trên bốn trụ cột: thể chế - hạ tầng - nhân lực - văn hoá AI, gắn kết và bổ trợ cho nhau.
AI và các vấn đề của AI cũng là một cặp “và” không thể tách rời. AI tạo ra thách thức, nhưng chính AI cũng giúp giải quyết thách thức đó: từ đào tạo nhân lực đến phát hiện vi phạm đạo đức. AI trưởng thành thông qua chính những vấn đề mà nó tạo ra, và trách nhiệm của chúng ta là chung sống và quản trị khôn ngoan.
AI là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá, trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Những quốc gia hóa rồng, hóa hổ đều tận dụng tốt các cuộc cách mạng công nghiệp. Sau nhiều thập kỷ xây dựng và phát triển, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế thứ 32 thế giới và có đầy đủ điều kiện để bước vào kỷ nguyên AI, nâng cao năng suất lao động, tăng trưởng hai con số, củng cố năng lực quản trị và bảo vệ quốc gia” - trích từ phát biểu của Thứ trưởng.
“AI là công cụ mạnh mẽ, nhưng luôn phục vụ con người và vì con người”
Ở bài phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nhấn mạnh rằng AI chỉ thực sự phục vụ con người khi được phát triển trên nền tảng đạo đức, minh bạch và có trách nhiệm. Các bài trình bày và thảo luận tại tọa đàm chỉ ra rằng quản trị AI cần tiếp cận đa ngành, có sự tham gia của công chúng và hợp tác chặt chẽ giữa viện trường, doanh nghiệp và nhà nước.
Ông khẳng định Việt Nam đang có cơ hội lớn để trở thành điểm sáng mới về AI có trách nhiệm, nhờ thị trường rộng mở, lực lượng nghiên cứu trẻ và định hướng rõ ràng trong các chính sách quốc gia.
Thứ trưởng đưa ra 3 định hướng hành động cho Việt Nam, tóm tắt như sau: (1) Phát triển nhân lực AI, từ phổ cập kiến thức đến đào tạo chuyên gia; (2) Tăng cường hợp tác đa ngành để chuyển các nguyên tắc đạo đức thành chuẩn mực vận hành; (3) Đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tham gia tích cực các diễn đàn toàn cầu về quản trị AI an toàn.
“Tôi tin rằng với tinh thần hợp tác và khoa học của cộng đồng quốc tế, chúng ta sẽ cùng nhau xây dựng một tương lai trong đó AI là công cụ mạnh mẽ, nhưng luôn phục vụ con người và vì con người” - Thứ trưởng nói thêm.
Huyền Trang - Ảnh: BTC
