Mới đây, Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng (Bệnh viện Bạch Mai) phát đi cảnh báo khẩn về một loại "thuốc trị đau khớp" được quảng cáo giúp "giảm đau, khỏi bệnh khớp thần tốc”, "tốt cho sức khoẻ". Tuy nhiên, thực chất loại thuốc này chứa thành phần đã bị cấm, có thể gây ra tác dụng phụ cực kỳ nguy hiểm và đe dọa tính mạng.
Cụ thể, chỉ trong thời gian ngắn, trung tâm đã tiếp nhận 4 ca nhập viện cấp cứu do dùng thuốc chống viêm Phenylbutazone (PBZ), trong đó một bệnh nhân đã tử vong. Các bệnh nhân có độ tuổi từ 39 đến 70, đều tự mua và sử dụng "thuốc trị khớp" qua mạng, không theo đơn bác sĩ. Ban đầu các bệnh nhân sử dụng và thấy rõ hiệu quả nhưng sau đó cơ thể họ xuất hiện các triệu chứng bất thường nên đã đi khám. Các bệnh nhân đều bị dị ứng thuốc nặng do dùng Phenylbutazone.
Thuốc cấm nhưng vẫn được rao bán tràn lan
Phenylbutazone là thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), từng được sử dụng khá rộng rãi trong những năm 1950–1970 để điều trị viêm khớp, viêm cột sống, gout và một số bệnh đau – viêm cơ xương nặng khác.
Thuốc hoạt động bằng cách ức chế enzym cyclooxygenase (COX), giảm tổng hợp prostaglandin – chất trung gian gây viêm, từ đó giúp giảm đau và giảm viêm.
Tuy nhiên, từ năm 1983, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấm sử dụng Phenylbutazone cho người do ghi nhận nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là có thể gây tổn thương tủy xương, gan và thận. Hiện nay, Phenylbutazone chỉ được phép dùng trong thú y (ngựa, chó) và tuyệt đối không được sử dụng cho động vật làm thực phẩm hay cho người.
Sử dụng Phenylbutazone có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm như:
- Ảnh hưởng hệ tạo máu: gây thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt và có thể gây tai biến mạch máu, thậm chí tử vong.
- Tổn thương đường tiêu hóa: gây loét dạ dày – tá tràng, chảy máu tiêu hóa (do thời gian bán hủy thuốc kéo dài).
- Tổn thương thận: gây ra hội chứng thận hư, hoại tử ống thận.
- Tổn thương gan: gây hoại tử gan.
- Tai biến ngoài da: nổi ban, xuất huyết mạch, hội chứng hoại tử biểu bì nhiễm độc.
- Một số tác dụng phụ khác: viêm thần kinh thị giác, gây điếc, phù.
Bác sĩ Chu Chí Hiếu – Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: “Phenylbutazone là thuốc cấm vì có nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, suy đa tạng, thậm chí tử vong. Người dân tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ”.
Từ những ca bệnh nghiêm trọng vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đưa ra cảnh báo khẩn cấp:
- Tuyệt đối không mua, sử dụng Phenylbutazone hay các loại thuốc không rõ nguồn gốc, không kê đơn.
- Không tự ý dùng thuốc theo lời người khác "mách bảo" hoặc quảng cáo trên mạng, nhất là các loại “thuốc trị đau xương khớp thần tốc”.
- Chỉ sử dụng thuốc theo đơn của bác sĩ chuyên khoa.
- Tố giác các trang web, tài khoản mạng xã hội hoặc cơ sở bán thuốc bất hợp pháp cho cơ quan chức năng.
- Nếu có các triệu chứng bất thường sau khi dùng thuốc (sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng…), người dân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và xử trí kịp thời.
Việc mua bán thuốc cấm như Phenylbutazone qua mạng là hành vi vô trách nhiệm, trực tiếp đe dọa sức khỏe và tính mạng người dân do đó cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm mọi đối tượng vi phạm.
Ngọc Minh
