Theo bác sĩ Liu Pengchi thuộc Bệnh viện Shin Kong, (Đài Loan, Trung Quốc), nấc cụt là kết quả của sự co thắt đột ngột và không kiểm soát được của cơ hoành, thường là phản ứng sinh lý lành tính do ăn uống nhanh, nuốt khí, căng thẳng, hoặc kích thích dạ dày. Những cơn nấc thông thường thường tự hết sau vài phút hoặc sau khi uống nước, nín thở, thay đổi tư thế…
Tuy nhiên, phản ứng nấc cụt tưởng chừng vô hại hoặc khó chịu nhẹ này lại có thể là tín hiệu cảnh báo cho hàng loạt bệnh lý nghiêm trọng, từ đột quỵ, chấn thương não đến ung thư gan, phổi, dạ dày…
Bác sĩ Liu ảnh báo: Nếu bạn thường xuyên bị nấc cụt mà không rõ lý do, hãy cảnh giác, bởi 2 kiểu nấc cụt sau đây có thể là hồi chuông báo động từ bên trong cơ thể. Đó là:
- Nấc cụt quá thường xuyên, ngày nào cũng bị nấc cụt. Đặc biệt là nếu hiện tượng nấc cụt lặp đi lặp lại vào một hoặc vài thời điểm cố định mỗi ngày.
- Nấc cụt trong thời gian dài 1 tới 2 giờ đồng hồ trở lên, khó chấm dứt bằng các phương pháp kể trên.
Những bệnh lý nguy hiểm ẩn sau 2 kiểu nấc cụt bất thường
Tiến sĩ y khoa Timothy Pfanner (Trường Y, Đại học Texas A&M, Mỹ) lý giải: “Bất cứ điều gì khiến dạ dày căng phồng đều có thể kích thích cơ hoành gây nấc cụt. Nhưng nếu hiện tượng này kéo dài hoặc lặp lại, cần kiểm tra sớm vì đây có thể là biểu hiện của bệnh lý sâu hơn như viêm loét, khối u hoặc nhiễm trùng, chấn thương não bộ”.
Dưới đây là những bệnh lý nguy hiểm ẩn sau 2 trường hợp nấc cụt bất thường được đề cập ở trên:
1. Đột quỵ hoặc chấn thương não
Một nghiên cứu do Tiến sĩ Greene-Chandos - Bệnh viện Đại học New Mexico cho thấy, 10% bệnh nhân đột quỵ có biểu hiện nấc cụt bất thường. Đặc biệt là nữ giới lớn tuổi có bệnh nền như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.
Nguyên nhân là do đột quỵ có thể ảnh hưởng đến trung tâm điều khiển thần kinh liên quan tới cơ hoành, làm gián đoạn dẫn truyền và gây co thắt không kiểm soát.
Cảnh báo nguy hiểm: Nếu cơn nấc cụt kèm theo dấu hiệu nói lắp, tê chân tay, lú lẫn hoặc mất thăng bằng, hãy đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức, vì đây có thể là đột quỵ tiềm ẩn.
2. Ung thư gan, dạ dày, phổi, thực quản…
Khối u ác tính có thể chèn ép dây thần kinh điều khiển cơ hoành, gây co thắt liên tục dẫn đến nấc cụt kéo dài. Tiến sĩ Greene-Chandos cũng nhấn mạnh, một số loại ung thư vùng bụng và ngực thường biểu hiện đầu tiên qua cơn nấc bất thường, nhất là khi khối u đã phát triển đủ lớn để chèn ép nội tạng lân cận.
Các bệnh lý ung thư thường liên quan đến nấc cụt kéo dài bao gồm:
- Ung thư gan, túi mật: Khối u chèn ép vùng cơ hoành gây co giật.
- Ung thư dạ dày, thực quản, tụy: Tăng áp lực ổ bụng ảnh hưởng đến hoạt động cơ hoành.
- Ung thư phổi, khối u trung thất: Gây kích thích thần kinh hoành từ phía trên.
3. Tổn thương thần kinh sọ và não
“Không chỉ khối u mà các chấn thương sọ não, viêm não - màng não, đa xơ cứng cũng có thể làm rối loạn hoạt động của dây thần kinh sọ số X và dây thần kinh hoành. Theo phản xạ, điều này gây ra các cơn nấc cụt kéo dài và khó kiểm soát" - bác sĩ Liu Pengchi giải thích.
4. Một số bệnh lý khác
Theo bác sĩ Liu Pengchi, loét dạ dày hoặc vi khuẩn Helicobacter pylori cũng có thể gây đầy hơi, trào ngược, khiến dạ dày kích thích cơ hoành - một trong những nguyên nhân của cơn nấc cụt kéo dài.
Ngoài ra, nấc cụt có thể là biểu hiện của các bệnh đang tiến triển bên trong cơ thể như xơ gan (sẹo màng trong gan), hay suy gan nhưng thường chúng sẽ xảy ra cùng với các triệu chứng khác như: mệt mỏi, buồn nôn, phù chân và bụng. Hay nếu bạn bị bệnh thận mạn tính và bắt đầu bị nấc thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu cho thấy thận đang kém hơn. Các bệnh chuyển hóa như viêm phổi, hen phế quản, nghiện rượu, bệnh gút và nhiễm trùng huyết cũng có thể gây ra những cơn nấc khó chữa.
4 cách giảm nhanh nấc cụt khó chịu
Ngoài việc theo dõi các dấu hiệu nghiêm trọng, bạn có thể áp dụng một số cách giảm nấc cụt do co thắt cơ hoành lành tính được gợi ý bởi bác sĩ Liu Pengchi:
- Uống nước từ từ, từng ngụm nhỏ: Giúp thư giãn cơ hoành và làm dịu dạ dày.
- Ngồi xổm, ôm đầu gối ép sát ngực: Giảm áp lực vùng bụng và hỗ trợ cơ hoành thư giãn.
- Hít thở sâu: Tăng oxy, kéo giãn cơ hoành.
- Xoa bóp huyệt đạo: Huyệt Trung Hoàn (giữa bụng, cách rốn 4 ngón tay). Huyệt Túc Tam Lý (cách xương bánh chè 4 ngón tay). Huyệt Tam Âm Giao (mắt cá chân trong đo lên 4 ngón tay, gần xương chày).
Các biện pháp này giúp cải thiện tình trạng nấc cụt nhanh nhưng thường không hiệu quả nhiều nếu nấc cụt ở bạn là do các bệnh lý kể trên. Tốt nhất nếu nấc cụt thường xuyên hay có gì bất thường, cần tới bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt!
Nguồn và ảnh: Epochtimes, Good Morning Health
Ngọc Ái
