3 loại gia vị dùng nhiều "phá gan" còn nhanh hơn bia rượu, vào bếp nhà nào tìm cũng thấy

Gan nắm giữ nhiều vai trò quan trọng để duy trì sức khỏe con người, gồm cả chức năng nội tiết và ngoại tiết. Ví dụ như chức năng chống độc, giải độc, chuyển hóa, dự trữ (máu, glucid, vitamin) và tạo mật… Tuy nhiên, cơ quan này lại rất dễ tổn thương, hình thành bệnh tật trong âm thầm từ những thói quen rất nhỏ hàng ngày, bao gồm cả ăn uống.

Uống nhiều bia rượu luôn là thói xấu đầu tiên được nhắc đến trong chế độ ăn uống gây hại cho gan. Nhưng ngay trong bếp cũng có một số gia vị khi ăn quá nhiều khiến gan tổn thương, mắc bệnh mà ít người biết đến như:

1. Dầu ăn

Gan là cơ quan chuyển hóa chất béo, nên ăn quá nhiều dầu mỡ khiến gan phải làm việc quá tải, dễ tích tụ mỡ, dẫn đến gan nhiễm mỡ, viêm gan, thậm chí xơ gan. Đặc biệt, thói quen tiêu thụ dầu ăn không đúng cách càng làm tăng nguy cơ tổn thương gan nghiêm trọng.

Ví dụ như dầu ăn để lâu, bảo quản kém sẽ bị oxy hóa, sinh ra gốc tự do, peroxit lipid gây viêm gan, phá hủy tế bào gan. Thậm chí, nếu dầu bị biến chất, nó có thể chứa aflatoxin – độc tố có thể gây ung thư gan ngay cả với lượng nhỏ. Nghiêm trọng hơn, dầu tái sử dụng nhiều lần khi đun nóng sẽ sinh ra acrolein, acrylamide và các hợp chất độc hại khác, làm tăng nguy cơ gan nhiễm độc, rối loạn chuyển hóa, thậm chí ung thư.

Lời khuyên là không nên ăn quá nhiều dầu mỡ, đặc biệt là dầu chiên rán. Dầu ăn chỉ nên dùng trong 1-3 tháng sau khi mở nắp. Tránh dùng dầu có màu, mùi lạ ngay cả khi chưa hết hạn. Hạn chế tối đa việc tái sử dụng dầu ăn nhiều lần, nhất là món chiên rán.

2. Nước tương

Nước tương (hay còn gọi xì dầu) là một loại nước chấm cũng như gia vị trong nấu ăn phổ biến với người Việt bởi hương vị thơm ngon. Nhưng nếu sử dụng quá nhiều sẽ có ảnh hưởng nhất định tới sức khỏe, đặc biệt là gan.

Do nó có nguồn gốc từ quá trình lên men của đậu nành. Trong quá trình này sẽ sinh ra amoni nitrit - một chất có khả năng gây ung thư. Trong khi gan là bộ phận thải độc chính của cơ thể, dù biết amoni nitrit là chất độc nhưng cơ thể vẫn vận chuyển đến gan để đào thải.

Nếu sử dụng quá nhiều nước tương, đồng nghĩa với việc gia tăng tiếp xúc giữa gan và amoni nitrit sẽ khiến quá trình phân chia tế bào gan sẽ bị gián đoạn, ức chế. Thời gian dài, gan sẽ dần bị tổn thương thậm chí là xơ hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan.

3. Đường

Tiểu đường là vấn đề sức khỏe đầu tiên được cảnh báo khi ăn quá nhiều đường. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều gia vị này cũng có thể gây hại cho nhiều cơ quan nội tạng, bao gồm cả gan dù bạn không động tới một giọt rượu bia nào.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ đường quá mức là nguyên nhân quan trọng gây bệnh gan nhiễm mỡ không do bia rượu. Kiểu ăn uống này cũng làm cơ thể bị tăng cân, béo phì và ảnh hưởng xấu tới hoạt động của gan, tăng nguy cơ viêm nhiễm - yếu tố dẫn tới ung thư gan.

Ngoài đường ở dạng gia vị, ngay cả trái cây hay đồ uống chứa nhiều đường đều có thể gây hại cho gan. Bởi hầu hết thức ăn có đường được lưu trữ dưới dạng chất béo. Tích trữ lâu ngày có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan và thậm chí là ung thư.

Nguồn và ảnh: Aboluowang, Family Doctor

Ngọc Ái