Căn cứ theo Điều 7 Luật Cư trú 2020 quy định các hành vi bị nghiêm cấm về cư trú bao gồm:
- Cản trở công dân thực hiện quyền tự do cư trú.
- Lạm dụng việc sử dụng thông tin về nơi thường trú, nơi tạm trú làm điều kiện để hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
- Đưa, môi giới, nhận hối lộ trong việc đăng ký, quản lý cư trú.
- Không tiếp nhận, trì hoãn việc tiếp nhận hồ sơ, giấy tờ, tài liệu, thông tin đăng ký cư trú hoặc có hành vi nhũng nhiễu khác; không thực hiện, thực hiện không đúng thời hạn đăng ký cư trú cho công dân khi hồ sơ đủ điều kiện đăng ký cư trú; xóa đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú trái với quy định của pháp luật.
- Thu, quản lý, sử dụng lệ phí đăng ký cư trú trái với quy định của pháp luật.
- Tự đặt ra thời hạn, thủ tục, giấy tờ, tài liệu, biểu mẫu trái với quy định của pháp luật hoặc làm sai lệch thông tin, sổ sách, hồ sơ về cư trú.
- Cố ý cấp hoặc từ chối cấp giấy tờ, tài liệu về cư trú trái với quy định của pháp luật.
- Lợi dụng việc thực hiện quyền tự do cư trú để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
- Làm giả giấy tờ, tài liệu, dữ liệu về cư trú; sử dụng giấy tờ, tài liệu, dữ liệu giả về cư trú; cung cấp thông tin, giấy tờ, tài liệu sai sự thật về cư trú; khai man điều kiện, giả mạo hồ sơ, giấy tờ, tài liệu để được đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú; mua, bán, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, cầm cố, nhận cầm cố, hủy hoại giấy tờ, tài liệu về cư trú.
- Tổ chức, kích động, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, giúp sức, cưỡng bức người khác vi phạm pháp luật về cư trú.
- Giải quyết cho đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú khi biết rõ người đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú không sinh sống tại chỗ ở đó.
- Đồng ý cho người khác đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú vào chỗ ở của mình để vụ lợi hoặc trong thực tế người đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú không sinh sống tại chỗ ở đó.
- Truy nhập, khai thác, hủy hoại, làm cản trở, gián đoạn hoạt động, thay đổi, xóa, phát tán, cung cấp trái phép thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Theo khoản 4 Điều 10 Nghị định 282/2025/NĐ-CP quy định những hành vi vi phạm cư trú bị xử phạt đến 12.000.000 đồng. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 15/12/2025.
Cụ thể, phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
Thứ nhất, cung cấp thông tin, giấy tờ, tài liệu sai sự thật về cư trú để được đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, khai báo thông tin về cư trú, tách hộ, điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú, khai báo tạm vắng, cấp giấy tờ khác liên quan đến cư trú hoặc thực hiện hành vi trái pháp luật khác;
Thứ hai, làm giả dữ liệu, sử dụng dữ liệu giả về cư trú để được đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, khai báo thông tin về cư trú, tách hộ, điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú, khai báo tạm vắng, cấp giấy tờ khác liên quan đến cư trú hoặc thực hiện hành vi trái pháp luật khác;
Thứ ba, làm giả thông tin về cư trú, sử dụng thông tin về cư trú giả trên ứng dụng định danh quốc gia;
Thứ tư, cơ sở kinh doanh lưu trú, nhà ở tập thể, cơ sở chữa bệnh, cơ sở lưu trú du lịch, cơ sở lưu trú ở khu công nghiệp và các cơ sở khác không thực hiện thông báo lưu trú từ 9 người lưu trú trở lên.
Ngoài phạt tiền, người vi phạm còn bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại (1), (2) và (3).
Hướng dẫn đăng ký tạm trú trên VNeID
Lưu ý: Trước khi đăng ký tạm trú trên ứng dụng định danh điện tử VNeID, người dùng cần đảm bảo các điều kiện:
- Tài khoản VNeID mức 2 đang hoạt động
Nếu mới chỉ có tài khoản mức 1, cần đến Công an xã/phường hoặc nơi làm CCCD để nâng lên mức 2 (lấy vân tay, ảnh, xác thực thông tin).
- Điện thoại đã cài và cập nhật VNeID bản mới nhất (iOS/Android).
- Thông tin & giấy tờ về chỗ ở hợp pháp (để đính kèm hồ sơ):
+ Hợp đồng thuê nhà / giấy tờ sở hữu nhà, giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp theo Nghị định 154/2024/NĐ-CP
+ Thông tin chủ hộ / chủ nhà (họ tên, số định danh cá nhân/CCCD).
- Tài khoản của chủ hộ/chủ chỗ ở hợp pháp & cha/mẹ/người giám hộ (nếu cần) cũng nên là VNeID mức 2 để có thể xác nhận online.
Bước 1: Đăng nhập và vào mục đăng ký tạm trú
- Mở ứng dụng VNeID, đăng nhập tài khoản.
- Tại màn hình chính, chọn “Thủ tục hành chính”.
- Trong danh sách thủ tục, chọn “Đăng ký tạm trú” (nếu cần đăng ký thường trú thì chọn mục tương ứng).
Bước 2: Xác thực Passcode / sinh trắc học
- Ứng dụng yêu cầu nhập Passcode hoặc xác thực bằng vân tay / FaceID.
- Nếu quên Passcode, bấm “Quên passcode” để thiết lập lại (lưu ý: nhập sai quá 5 lần có thể bị khóa tới ngày hôm sau).
Bước 3: Tạo yêu cầu đăng ký mới
- Ở màn hình Đăng ký tạm trú, bấm “Tạo mới yêu cầu”.
- Chọn:
+ “Bản thân” nếu bạn đăng ký cho chính mình
+ “Khai hộ” nếu đăng ký giúp người thân.
Màn hình nhấn Tạo mới yêu cầu, chọn đối tượng đăng ký cư trú
Bước 4: Khai thông tin đăng ký tạm trú
- Trong form đăng ký:
+ Điền các trường có dấu chấm đỏ (bắt buộc): họ tên, ngày sinh, số định danh cá nhân, số điện thoại…
+ Chọn loại đăng ký tạm trú: Lập hộ mới hoặc đăng ký vào hộ đã có sẵn.
- Chọn hình thức xác nhận đồng ý của:
+ Chủ hộ/chủ chỗ ở hợp pháp
+ Cha, mẹ, người giám hộ (nếu là người chưa thành niên) (có thể xác nhận qua VNeID hoặc xác nhận bằng Tờ khai CT01 giấy rồi chụp/scan đính kèm)
Từ 01/07/2025, mẫu Tờ khai thay đổi thông tin cư trú được sử dụng là mẫu CT01 ban hành kèm theo Thông tư số 53/2025/TT-BCA.
- Tiếp theo điền họ và tên, số định danh cá nhân của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp.
Bước 5: Chọn nơi đăng ký
- Chọn thông tin nơi đề nghị đăng ký tạm trú: Từ cấp tỉnh > Quận/huyện > Xã/phường/thị trấn.
- Điền thông tin chi tiết địa chỉ tạm trú/thường trú của mình gồm số nhà, số đường, mối quan hệ với chủ hộ.
- Nếu có thành viên khác trong gia đình cùng đăng ký tạm trú/thường trú, người dân chọn Thêm thành viên và điền các thông tin theo yêu cầu.
Bước 6: Kiểm tra và xác nhận thông tin hồ sơ
- Sau khi đã điền đủ thông tin theo hướng dẫn, người dân sẽ xác nhận lại các thông tin, nếu cần chỉnh sửa chỉ cần ấn phím mũi tên quay lại ở góc trái phía trên màn hình.
- Trước khi gửi hồ sơ, công dân cần đính kèm giấy tờ có liên quan:
+ Hợp đồng thuê nhà
+ Giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp
+ Tờ khai thay đổi thông tin về cư trú (CT01).
- Ứng dụng cho phép lựa chọn nhận kết quả:
+ Nhận qua email
+ Nhận trực tiếp tại công an xã/phường nơi đăng ký tạm trú.
- VNeID sẽ hiển thị lại thông tin người dùng đã khai báo và đăng ký để kiểm tra.
+ Nếu các thông tin được khai là chính xác, bạn kéo xuống dưới, đánh dấu vào tùy chọn “Tôi xin cam đoan những lời khai trên là đúng sự thật và chịu trách nhiệm về lời khai của mình”
+ Sau đó nhấn nút 'Gửi hồ sơ'.
Bước 7: Nộp lệ phí (Trường hợp công dân không mất lệ phí đăng ký thường trú/tạm trú thì bỏ qua bước này)
- Công dân xác nhận thanh toán phí hồ sơ, xác nhận chia sẻ dữ liệu để thực hiện thanh toán.
- Công dân có thể thanh toán bằng thẻ nội địa, tài khoản ngân hàng hoặc mã QR.
- Người dân cũng có thể theo dõi quá trình xử lý hồ sơ, quản lý hồ sơ đã nộp ngay trên ứng dụng VNeID bằng cách truy cập chức năng Đăng ký thường trú/Đăng ký tạm trú nhấn Lịch sử yêu cầu.
Huỳnh Duy
