Thẻ Căn cước công dân gắn chip là giấy tờ tùy thân quan trọng với mỗi người Việt Nam, được dùng để xác minh danh tính khi thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch tài chính, y tế, giáo dục... Chính vì vậy, mọi thông tin in trên thẻ đều mang tính nhạy cảm và cần được bảo vệ nghiêm ngặt.
Tuy nhiên, trên thực tế, không ít người lại chủ quan chia sẻ ảnh hoặc bản scan thẻ căn cước công dân lên mạng xã hội hoặc gửi cho người lạ qua ứng dụng nhắn tin. Hành động tưởng chừng vô hại này có thể mở đường cho hàng loạt rủi ro, đặc biệt là khi tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, sẵn sàng tận dụng bất kỳ sơ hở nào để trục lợi.
Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Ninh Bình, trên CCCD gắn chip, có chứa những thông tin cơ bản về nhân thân của chủ thẻ. Do đó, chủ thẻ cần giữ cẩn thận và không để lộ bản scan cũng như ảnh CCCD 2 mặt.
Theo cảnh báo từ cơ quan chức năng, có nhiều thông tin trên thẻ căn cước công dân cần tuyệt đối giữ kín:
- Số căn cước công dân, còn gọi là mã định danh cá nhân, là chuỗi số duy nhất gắn liền với mỗi công dân suốt đời, được dùng trong gần như mọi hồ sơ, giao dịch.
- Thông tin nhân thân bao gồm họ tên, ngày sinh, quê quán, nơi thường trú, thường xuyên được yêu cầu trong các hợp đồng, tài khoản ngân hàng hay thủ tục hành chính.
- Mã QR chứa toàn bộ thông tin cơ bản và cả số CMND cũ, ngày cấp CCCD, vân tay… chỉ cần một lần quét là kẻ xấu có thể dễ dàng nắm bắt toàn bộ dữ liệu.
- Mặt sau thẻ chứa các thông tin mã hóa như vân tay, chữ ký người cấp thẻ, đặc điểm nhận dạng, có thể bị lợi dụng để xác nhận danh tính trong các giao dịch giả mạo.
Một khi những dữ liệu này bị lộ, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Nhiều người đã trở thành nạn nhân của các chiêu trò vay tiền online trái phép. Kẻ xấu chỉ cần ảnh CCCD là có thể mở tài khoản trên các app vay tiền, chiếm đoạt khoản vay, còn người đứng tên thẻ sẽ bị gọi điện đòi nợ, bôi nhọ danh dự, bị làm phiền không ngừng nghỉ dù bản thân không hề vay.
Một dạng khác là mở tài khoản ngân hàng online bằng thông tin CCCD của người khác. Với các ngân hàng cho phép đăng ký từ xa, chỉ cần ảnh CCCD là đủ để mở tài khoản và sử dụng vào mục đích chuyển nhận tiền lừa đảo. Khi cơ quan điều tra vào cuộc, người bị mạo danh sẽ rất khó chứng minh sự vô can, vì mọi dữ liệu đều hiển thị tên họ thật.
Để bảo vệ bản thân khỏi những nguy cơ này, mỗi người cần chủ động giữ kín thông tin cá nhân, tuyệt đối không đăng ảnh thẻ căn cước công dân lên mạng, không gửi ảnh cho người lạ nếu không thực sự cần thiết, cũng không để người khác chụp lại thông tin khi không rõ mục đích sử dụng.
Trong trường hợp phát hiện thông tin căn cước công dân bị lộ, cần xử lý ngay theo các bước sau:
- Thu hồi và yêu cầu xóa thông tin trên các nền tảng đã đăng tải hoặc chia sẻ.
- Trình báo cho công an địa phương để được hướng dẫn xử lý đúng quy trình.
- Liên hệ với ngân hàng, tổ chức tài chính để kiểm tra xem thông tin cá nhân có bị sử dụng để mở tài khoản, đăng ký vay… hay không.
- Thu thập chứng cứ như ảnh chụp màn hình, tin nhắn, email… và nộp đơn khiếu nại đến cơ quan chức năng.
- Cảnh báo cho người thân và bạn bè để họ cảnh giác, không bị lừa đảo hoặc dính vào các giao dịch liên quan.
Huỳnh Duy
