Trong các môn thể thao được yêu thích nhất hiện nay, chạy bộ là cái tên không thể vắng mặt. Thậm chí nó còn tạo ra các trào lưu làm đẹp, chăm sóc sức khỏe. Bởi từ người trẻ đến người lớn tuổi, nam hay nữ - ai cũng có thể chạy. Nó đơn giản, không tốn kém, tập ở bất cứ đâu và mang lại vô vàn lợi ích. Từ cải thiện sức bền, tăng tuần hoàn, hỗ trợ giảm cân, cải thiện tâm trạng và nâng cao sức khỏe tim mạch.
Tuy nhiên, đằng sau môn thể thao “quốc dân” này lại tiềm ẩn nguy cơ đột tử nếu không hiểu đúng và tập đúng cách. Theo Tiến sĩ Hoàng Xuân - Chuyên gia Tim mạch và Phẫu thuật lồng ngực tại Đài Loan (Trung Quốc), một nghiên cứu tại đây cho thấy chạy bộ chiếm đến gần 34% các trường hợp đột tử khi chơi thể thao, xếp trên cả bóng đá (10,7%) và bóng rổ (8,6%). Đáng nói, đây lại là môn thể thao phổ biến nhất ở mọi độ tuổi.
Tạp chí Y học New England từng công bố số liệu gây chú ý: Trong hơn 10 triệu người chạy marathon/bán marathon tại Mỹ giai đoạn 2000-2010, có 59 người bị ngừng tim đột ngột, và 42 người trong số đó tử vong. Độ tuổi trung bình là 42, trong đó 86% là nam giới.
Vì sao chạy bộ dễ gây đột tử?
Tiến sĩ Hoàng Xuân phân tích có 2 nhóm nguyên nhân chính khiến chạy bộ, nhất là trong mùa hè, trở thành “con dao hai lưỡi” nếu không cẩn trọng:
1. Mất nước và rối loạn điện giải
Trong thời tiết nóng bức, việc chạy bộ khiến cơ thể mất nhiều nước và điện giải qua mồ hôi. Nếu không bù kịp, tình trạng mất natri, kali, magie... có thể xảy ra. Điều này dễ gây rối loạn nhịp tim, ngưng tim, và từ đó dẫn đến đột tử.
Tình trạng tăng kali máu, thiếu magie, thiếu canxi... có thể khiến tim đập loạn nhịp, gây co rút cơ, tụt huyết áp, thậm chí ngưng tim. Ngoài ra, mất nước còn khiến máu đặc lại, cản trở lưu thông và làm tăng nguy cơ huyết khối.
2. Bùng phát bệnh lý tim mạch tiềm ẩn
Nhiều người có bệnh lý tim mạch bẩm sinh hoặc bất thường điện học ở tim mà không hay biết. Khi vận động mạnh dưới nắng nóng, tim và hệ thần kinh giao cảm bị kích thích mạnh, dễ gây rối loạn nhịp tim, ngưng tim, đột tử ngay tại chỗ.
Ngoài ra, sự tích tụ axit lactic - một sản phẩm chuyển hóa trong quá trình vận động cường độ cao - có thể ức chế hoạt động tim, gây chậm nhịp tim và ngừng tim nếu vượt quá ngưỡng chịu đựng.
Cảnh báo 3 dấu hiệu sớm của đột tử khi chạy bộ
Tiến sĩ Hoàng Xuân khuyến cáo, nếu đang chạy mà gặp 1 trong 3 dấu hiệu sau, cần dừng lại ngay lập tức:
- Khát nước cực độ: Khô miệng đến mức phải thè lưỡi liếm môi, cổ họng nóng rát.
- Choáng váng, không tỉnh táo: Cảm giác quay cuồng, lảo đảo, mờ mắt, mất thăng bằng.
- Tim đập bất thường: Đập thình thịch, hụt nhịp, cảm giác như “ngực bị bóp nghẹt”, đau tức ngực hoặc khó thở.
Dù có rủi ro, nhưng chạy bộ vẫn là môn thể thao mang lại lợi ích vượt trội nếu thực hiện đúng cách. Đặc biệt trong mùa hè - khi nguy cơ sốc nhiệt, mất nước và đột tử tăng cao, cần ghi nhớ 5 nguyên tắc sau:
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh tim.
- Tránh chạy khi trời nắng gắt, nên chọn sáng sớm hoặc chiều muộn.
- Uống nước đầy đủ, đừng đợi đến khi quá khát mới uống.
- Không ăn quá no hoặc uống cà phê, rượu bia trước khi chạy.
- Dừng lại nếu cơ thể phát tín hiệu bất thường - đừng cố vượt ngưỡng.
Nguồn và ảnh: TTVC, Aboluowang
Chiến My
