Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, địa phương này đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc Chikungunya – con số cao chưa từng có từ trước tới nay. Tất cả các ca bệnh đều ở mức độ nhẹ, chưa ghi nhận trường hợp nặng hay tử vong.
Không chỉ Trung Quốc, Singapore cũng báo cáo sự gia tăng ca bệnh. Tính từ đầu năm đến ngày 2/8, nước này ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, gấp hơn hai lần so với cùng kỳ năm 2024. Trong số đó, ít nhất 13 trường hợp từng đến vùng đang có dịch bùng phát ở nước ngoài.
Bệnh lây qua muỗi vằn – cùng loại lây truyền sốt xuất huyết
Ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, cho biết Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây qua muỗi Aedes – loại muỗi vằn lây truyền bệnh sốt xuất huyết. Loài muỗi này thường đốt vào ban ngày, hoạt động mạnh nhất vào sáng sớm và chiều muộn.
Nhân viên đang phun thuốc muỗi ở Phật Sơn – Trung Quốc. (Ảnh: Hoàn Cầu thời báo)
Tại Việt Nam, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya nào. Tuy nhiên, muỗi Aedes đã lưu hành tại nhiều địa phương, kết hợp với sự gia tăng đi lại, du lịch quốc tế trong mùa hè, nguy cơ bệnh xâm nhập và lây lan là rất cao.
Ông Sơn cảnh báo, thời điểm hiện nay là mùa mưa ở nhiều nước thuộc Bắc bán cầu, tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi phát triển. Mật độ muỗi tăng sẽ thúc đẩy sự lây truyền virus. Đồng thời, hoạt động giao thương, du lịch nhộn nhịp giữa các quốc gia càng làm tăng nguy cơ dịch bệnh lan rộng.
Nguy cơ ở Việt Nam
Dù chưa ghi nhận ca mắc, Việt Nam vẫn tiềm ẩn nguy cơ cao do đang bước vào mùa cao điểm của muỗi Aedes. Thêm vào đó, lượng khách du lịch quốc tế đến và đi gia tăng trong mùa hè là yếu tố khiến nguy cơ xâm nhập bệnh hiện hữu.
Bệnh khởi phát đột ngột với sốt cao kèm đau khớp dữ dội. Những biểu hiện khác gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Các triệu chứng thường xuất hiện 4–8 ngày (dao động 2–12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt.
Triệu chứng của Chikungunya khá giống sốt xuất huyết Dengue, nhưng đau và sưng khớp thường rõ rệt hơn, trong khi sốt xuất huyết Dengue lại thường có dấu hiệu xuất huyết nổi bật hơn.
Phần lớn các triệu chứng của bệnh Chikungunya sẽ tự khỏi trong 2–7 ngày, nhưng ở một số người, tình trạng đau khớp có thể kéo dài hàng tuần, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe.
Các chuyên gia khuyến cáo người dân không nên tự chẩn đoán hoặc điều trị tại nhà. Khi có biểu hiện nghi ngờ, cần đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Khuyến cáo phòng bệnh của Bộ Y tế
Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng, Bộ Y tế đưa ra các khuyến cáo:
1. Với người vừa trở về từ vùng dịch:
Nhóm này cần theo dõi sức khỏe trong 12 ngày. Nếu xuất hiện các triệu chứng như sốt, đau khớp, nổi ban… cần đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.
2. Tại cộng đồng:
- Đậy kín tất cả dụng cụ chứa nước để ngăn muỗi đẻ trứng.
- Diệt lăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào bể chứa, thau rửa dụng cụ chứa nước, lật úp vật chứa không dùng, thay nước bình hoa, bỏ muối/dầu/hóa chất diệt ấu trùng vào bát nước kê chân chạn.
- Loại bỏ vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên như chai lọ, vỏ dừa, lốp xe cũ, hốc tre…
- Ngủ màn, mặc quần áo dài ngay cả ban ngày.
- Phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi.
3. Với những người bị sốt: Đến cơ sở y tế để khám và điều trị, không tự ý dùng thuốc tại nhà.
4. Người dân đi du lịch hoặc công tác tại vùng có dịch: Cần chủ động phòng tránh muỗi đốt, theo dõi sức khỏe và báo ngay cho cơ quan y tế nếu có triệu chứng nghi ngờ.
Bộ Y tế nhấn mạnh, kiểm soát muỗi và lăng quăng vẫn là biện pháp then chốt để ngăn chặn cả bệnh Chikungunya lẫn sốt xuất huyết Dengue.
Ngọc Minh
