Nếu bạn thường xuyên thức giấc vào ban đêm, đừng vội đổ lỗi cho áp lực công việc hay những thói quen sinh hoạt thông thường. Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Frontiers in Network Physiology vào cuối năm 2024 cho thấy tình trạng ngủ chập chờn, thức dậy nhiều lần vào ban đêm có liên quan mật thiết đến sức khỏe gan, đặc biệt ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Mối liên hệ giữa chất lượng giấc ngủ và gan nhiễm mỡ
Gan là cơ quan nằm ở vùng bụng trên bên phải, có chức năng giải độc, hỗ trợ tiêu hóa, lọc máu và điều hòa nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Khi chức năng gan bị tổn thương, những rối loạn không chỉ dừng lại ở hệ tiêu hóa hay chuyển hóa mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ.
Gan nhiễm mỡ xảy ra khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Bệnh thường gặp ở những người béo phì, mắc đái tháo đường tuýp 2, lạm dụng rượu bia và có lối sống ít vận động.
Trước đây, mối liên hệ giữa gan nhiễm mỡ và rối loạn giấc ngủ từng được đề cập, nhưng chủ yếu dựa trên các bảng hỏi tự đánh giá. Trong nghiên cứu nêu trên, các nhà khoa học đã sử dụng thiết bị đeo tay để theo dõi giấc ngủ một cách khách quan.
Kết quả cho thấy, những người mắc gan nhiễm mỡ có xu hướng thức giấc nhiều lần trong đêm, mất nhiều thời gian để ngủ lại và thậm chí khó đi vào giấc ngủ ngay từ đầu. Tình trạng này khiến giấc ngủ bị gián đoạn kéo dài, làm giảm đáng kể chất lượng sống, trong khi bản thân người bệnh vốn đã dễ mệt mỏi và suy giảm năng lượng.
Dù cơ chế chính xác chưa được xác định hoàn toàn nhưng các nhà nghiên cứu cho biết gan và nhịp sinh học thức - ngủ của cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ. Khi chức năng gan suy giảm, khả năng duy trì nhịp sinh học ổn định cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến giấc ngủ không sâu. Ngược lại, thiếu ngủ kéo dài lại có thể khiến tình trạng gan xấu đi, tạo thành vòng luẩn quẩn nguy hiểm.
Những dấu hiệu khác cho thấy gan có thể đang “kêu cứu”
Nếu tình trạng thức giấc ban đêm diễn ra thường xuyên, bạn không nên chủ quan, đặc biệt khi kèm theo các biểu hiện khác như:
Mệt mỏi kéo dài
Suy kiệt
Vàng da hoặc vàng mắt
Đau tức vùng hạ sườn phải
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Nước tiểu sẫm màu hoặc phân nhạt màu.
Đó đều là những dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề.
Làm gì để bảo vệ gan và giấc ngủ?
Các chuyên gia khuyến cáo, cải thiện lối sống đóng vai trò then chốt trong việc duy trì và bảo vệ chức năng gan. Tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống cân bằng và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan. Rượu bia cần được tiết chế tối đa, bởi đây là yếu tố có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, duy trì thói quen ngủ lành mạnh, hạn chế thiết bị điện tử trước giờ ngủ, tạo môi trường ngủ yên tĩnh và thoải mái cũng góp phần cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nếu rối loạn giấc ngủ kéo dài hoặc nghi ngờ gan gặp vấn đề, người bệnh nên đi khám sớm để được tư vấn và can thiệp kịp thời, tránh để tình trạng tiến triển âm thầm nhưng nguy hiểm.
Lam Chi
Nguồn: Only My Health
