Theo thông tin từ các nhà khoa học, vào tháng 12/2025, cán bộ nghiên cứu của Viện Sinh thái nhiệt đới/Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã ghi nhận hình ảnh một cá thể Hoét đuôi cụt bụng vằn (Brachypteryx stellatus) tại Vườn quốc gia Hoàng Liên, ở độ cao khoảng 2.100 m. Cá thể này được phát hiện khi đang dừng chân kiếm ăn trong quá trình di cư. Đây cũng là những hình ảnh đầu tiên của loài được ghi nhận và công bố tại Việt Nam.
Các chuyên gia cho biết, hiện số lượng Hoét đuôi cụt bụng vằn tại Việt Nam rất ít và hiếm gặp. Quần thể loài này đang có xu hướng suy giảm mạnh do sinh cảnh bị thu hẹp, suy thoái, cùng với sự suy giảm nguồn thức ăn trong mùa di cư. Trước thực trạng trên, việc tăng cường các biện pháp quản lý, bảo tồn và bảo vệ nghiêm ngặt loài chim di cư quý hiếm này là hết sức cần thiết, đồng thời cần thực hiện nghiêm Chỉ thị số 04/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ (năm 2022) về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách nhằm bảo tồn chim hoang dã và chim di cư tại Việt Nam.
Hoét đuôi cụt bụng vằn, còn có tên tiếng Anh là Gould's Shortwing, thuộc họ Đớp ruồi (Muscicapidae), bộ Sẻ (Passeriformes). Đây là loài chim có kích thước trung bình, chiều dài thân khoảng 13–13,5 cm. Cá thể trưởng thành có đặc điểm nhận dạng khá rõ với đỉnh đầu và phần thân trên màu hung đỏ, vùng từ trước mắt đến mỏ màu đen. Phần thân dưới nổi bật với các dải lượn màu xám sáng và đen; từ ngực dưới đến vùng dưới đuôi xuất hiện các dải trắng dạng mũi tên hoặc hình ngôi sao.
Chim non có màu sắc kém rực rỡ hơn, đỉnh đầu và vùng bao tai màu nâu đen xen các vệt hung đến hung đỏ; thân dưới nâu xám với các vạch trắng mờ, họng có vạch xám, ngực màu nâu đen điểm các sọc hung đỏ.
Hoét đuôi cụt bụng vằn chủ yếu là các khe núi đá tảng trong rừng lá kim, rừng đỗ quyên, rừng tre nứa và rừng lá rộng thường xanh, thường phân bố gần suối và các nguồn nước. Loài sinh sản vào khoảng tháng 5–6 tại vùng núi Himalaya, ở độ cao trên 3.300 m. Khi mùa đông đến, chim di cư xuống các khu vực thấp hơn, ở độ cao từ 1.800 m đến 2.450 m để tránh điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Trên thế giới, Hoét đuôi cụt bụng vằn được ghi nhận tại Ấn Độ, Nepal, Bhutan, khu vực đông nam Tây Tạng, tây nam và tây Trung Quốc, cùng vùng bắc Myanmar. Tại Việt Nam, loài này chỉ xuất hiện trong mùa di cư và chủ yếu ở các dãy núi cao khu vực Tây Bắc.
Minh Khang
