Theo quy định thuộc Thông tư 47/2024/TT-BGTVT về kiểm định khí thải đối với các phương tiện giao thông, kể từ ngày 1/1/2025 sẽ áp dụng quy định mới về trình tự, thủ tục kiểm định, miễn kiểm định lần đầu cho xe cơ giới, xe máy chuyên dùng; cũng như trình tự, thủ tục chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cải tạo và kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.
Một nội dung được người dân quan tâm liên quan đến việc kiểm định xe máy. Theo đó, xe dưới 5 năm sử dụng sẽ không cần kiểm định khí thải, chứng nhận kiểm định được tự động cấp dựa trên dữ liệu đăng ký xe của Bộ Công an và kết quả chứng nhận từ nhà sản xuất; Đối với xe trên 5 năm sử dụng thì chủ xe phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để thực hiện kiểm định khí thải và kết quả kiểm định sẽ được cấp dưới dạng điện tử và tích hợp vào hệ thống quản lý.
Đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian sản xuất trên 5 năm đến 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 24 tháng. Thời gian sản xuất trên 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 12 tháng.
Trường hợp xe mô tô, xe gắn máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31/12 của năm sản xuất xe. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) cấp.
Khi đi kiểm định, chủ xe cần xuất trình một trong các giấy tờ, gồm: bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản sao có chứng thực hoặc bản sao điện tử được chứng thực từ bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản chính giấy hẹn cấp chứng nhận đăng ký xe.
Cơ sở đăng kiểm sẽ đối chiếu thông tin xe trên phần mềm quản lý với chứng nhận đăng ký. Xe không trùng khớp sẽ bị từ chối. Nếu đạt tiêu chuẩn, xe sẽ được kiểm định và cấp chứng nhận điện tử được tích hợp dữ liệu với tài khoản định danh điện tử của chủ xe.
Mặc dù Thông tư 47 đã đưa ra mốc thời gian 1/1/2025, tuy nhiên theo Đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam, quy định này sẽ chưa thể thực hiện được ngay như dự kiến.
Đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: thời gian, lộ trình thực hiện kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy sẽ thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường. Luật này do Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì, phối hợp cùng Bộ GTVT xây dựng, trình Chính phủ ban hành quyết định lộ trình thực hiện kiểm định khí thải định kỳ với mô tô, xe gắn máy.
Được biết, hiện, Bộ Tài nguyên và môi trường chưa trình dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) lên Chính phủ. Do còn chờ quyết định về lộ trình thực hiện nên việc kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy chưa thực hiện ngay từ 1/1/2025.
Về phía vai trò của Bộ GTVT, theo quy định của luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ GTVT đã ban hành các văn bản (Thông tư quy định về trình tự thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy; Thông tư quy định về trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định khí thải xe mô, xe gắn máy) để sẵn sàng cho việc thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy và trong đó có quy định về chu kỳ kiểm định khí thải của xe mô tô, xe gắn máy.
Bảo dưỡng định kỳ, mỗi xe tiết kiệm được hơn 10 lít nhiên liệu/năm
Theo TS Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải (Bộ GTVT), cho biết tính đến cuối năm 2023, cả nước có hơn 73 triệu xe máy, chiếm khoảng 93% tổng số phương tiện giao thông đường bộ, trong đó tỷ lệ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy chiếm khoảng 60%.
Tại các thành phố lớn, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính. Thống kê năm 2020, xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn Hà Nội chiếm 84%, tại TPHCM chiếm 91% và tại Đà Nẵng chiếm 90% trong tổng số các loại hình phương tiện giao thông. Giai đoạn 2025-2030 xe máy vẫn sẽ là loại hình vận tải cá nhân thông dụng, phổ biến, tuy nhiên, đây cũng chính là phương tiện phát thải khí thải lớn nhất ra môi trường tại các thành phố lớn.
Theo kết quả từ 3 chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại 3 thành phố: Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng cho thấy, xe trên 5 năm đã có xu hướng vượt tiêu chuẩn khí thải hiện hành và xe trên 10 năm có tỷ lệ phát thải rất lớn. Trong khi đó, xe có tuổi đời trên 10 năm tại cả 3 thành phố đều chiếm tỷ lệ trên 50% tổng số xe mô tô, xe gắn máy trên địa bàn. Cụ thể, ở Hà Nội chiếm 72,58%, tại TPHCM chiếm 68% và tại Đà Nẵng chiếm trên 59%.
Theo khảo sát, một xe máy di chuyển quãng đường trung bình 16,7km/ngày, tương đương với 6.095km/năm, tiêu thụ nhiên liệu trung bình 0,0236 lít/km. Nếu thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo, mức tiêu thụ nhiên liệu bình quân của mỗi xe tiết kiệm được 10,07 lít/năm.
Nếu tính trên toàn TP Hà Nội với hơn 6,1 triệu xe máy, lượng nhiên liệu hàng năm tiết kiệm được là gần 62 triệu lít và tổng chi phí nhiên liệu tiết kiệm ước tính hơn 1,8 nghìn tỷ đồng. Việc kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy còn giúp giảm 35,55% tổng lượng CO, 40% tổng lượng HC phát thải, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.
Nguyên Đỗ (tổng hợp)
