"Cỗ xe ngựa của Gideon" là gì và vì sao được phát động vào thời điểm này?
"Cỗ xe ngựa của Gideon" là một chiến dịch tấn công trên bộ lớn do Israel phát động tại Dải Gaza. Với sự hậu thuẫn từ lực lượng không quân của Israel, chiến dịch này nhắm vào cả miền Bắc và miền Nam Gaza.
Chiến dịch được phát động trong bối cảnh đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas diễn ra tại Doha. Theo Al Jazeera, Israel có xu hướng tăng cường các hoạt động và các cuộc tấn công giữa những thời điểm như vậy.
Israel khẳng định rằng, chiến dịch tấn công mới nhất đang "gây áp lực khổng lồ" lên Hamas.
Mục tiêu chiến dịch mà Israel tuyên bố là gì?
Theo quân đội Israel, cuộc tấn công được phát động nhằm mở rộng "quyền kiểm soát hoạt động" ở Dải Gaza. Israel cũng cho biết, chiến dịch này nhằm mục đích giải thoát những người còn bị giam giữ ở Gaza và đánh bại Hamas.
Ông Netanyahu đã nhiều lần bị chỉ trích bởi một số bộ phận trong xã hội Israel, bao gồm cả gia đình của những người bị bắt, vì không ưu tiên việc trả tự do cho họ và từ chối lời đề nghị của Hamas về việc chấm dứt chiến tranh và giải thoát cho những người bị bắt.
Một tuần trước khi bắt đầu chiến dịch, phát ngôn của ông Netanyahu về việc di dời cưỡng bức người Palestine ở Gaza đã bị rò rỉ.
"Chúng ta đang phá hủy ngày càng nhiều nhà cửa. Họ không có nơi nào để trở về", Al Jazeera dẫn lời ông Netanyahu phát biểu trong một phiên điều trần kín trước Ủy ban Đối ngoại và Quốc phòng của Knesset, "Kết quả tất yếu duy nhất là người dân Gaza sẽ muốn di cư khỏi Dải Gaza".
Hamas phản ứng ra sao?
Ngày 18/5, cùng ngày Israel xác nhận chiến dịch, Hamas đã ra tuyên bố gọi các cuộc tấn công vào người Palestine di tản ở Khan Younis là "tội ác tàn bạo" và vi phạm trắng trợn luật pháp, cũng như chuẩn mực quốc tế. Nhóm này cho rằng Mỹ cũng phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho sự leo thang của Israel tại Dải Gaza vì đã hậu thuẫn Tel Aviv.
Tình hình nhân đạo tại Gaza như thế nào?
Toàn bộ Dải Gaza đang đứng trước nguy cơ lâm vào nạn đói. Hơn 90% dân số đã phải di tản kể từ khi xung đột bùng phát ngày 7/10/2023.
Các nguồn cung nhân đạo cơ bản, bao gồm thực phẩm, nhiên liệu, viện trợ y tế và vắc-xin cho trẻ em đã bị Israel chặn không cho vào Dải Gaza. Nhiều tổ chức quốc tế đã gây sức ép mạnh mẽ để Israel tiếp tục phân phối viện trợ cho Gaza nhưng không mấy hiệu quả.
"Hai tháng sau lệnh phong tỏa mới nhất, 2 triệu người đang chết đói, trong khi 116.000 tấn thực phẩm bị chặn ở biên giới chỉ cách đó vài phút di chuyển", Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus phát biểu tại lễ khai mạc Đại hội Y tế Thế giới thường niên.
Khoảng 9.000 trẻ em, đối tượng dễ bị tổn thương nhất do lệnh phong tỏa thực phẩm liên tục của Israel, đã phải nhập viện vì suy dinh dưỡng cấp tính kể từ đầu năm, theo Liên Hợp quốc.
Đầu tuần, ông Netanyahu tuyên bố đã tạm nới lỏng phong tỏa Gaza để đưa thực phẩm viện trợ vào khu vực này. Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc khẳng định Israel vẫn đang ngăn trở quá trình cung cấp thực phẩm cho người Palestine.
Phát biểu trong 1 cuộc họp báo, phát ngôn viên cho văn phòng nhân đạo của Liên Hợp Quốc Jens Laerke cho hay, chỉ 5 xe tải viện trợ tới được Gaza vào chiều 20/5 nhưng các nhân viên vẫn chưa được phép phân phát những lô hàng viện trợ này.
Tình hình đàm phán ngừng bắn thế nào?
Các cuộc đàm phán ngừng bắn tại Dải Gaza vẫn chưa có tiến triển.
Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani cho biết, các cuộc đàm phán ngừng bắn diễn ra tại Doha trong vài tuần trở lại đây không đem lại kết quả gì bởi các bên vẫn còn "nhiều bất đồng cơ bản".
Trước đó, Israel và Hamas đều khẳng định sẽ tới đàm phán mà không cần điều kiện tiên quyết.
Phản ứng của cộng đồng quốc tế trước chiến dịch mới của Israel?
Làn sóng chỉ trích đối với Israel đang gia tăng.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres tuyên bố "báo động" trước cuộc tấn công mở rộng của Israel ở Gaza và kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức.
Đức, một trong những nước ủng hộ hàng đầu của Israel, đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về cuộc tấn công này. Bộ Ngoại giao Đức cảnh báo về nguy cơ xảy ra tình trạng nhân đạo thảm khốc cũng như tình hình đáng lo ngại của những con tin còn lại.
Trước khi Israel công khai chiến dịch mới, 7 quốc gia châu Âu đã ra tuyên bố chung về tình trạng mà họ gọi là "thảm kịch nhân đạo do con người tạo ra đang hiển hiện trước mắt chúng ta ở Gaza.
Lãnh đạo các nước Iceland, Ireland, Luxembourg, Malta, Slovenia, Tây Ban Nha và Na Uy hối thúc nước này "đảo ngược chính sách hiện tại" về Gaza.
Cao ủy về Nhân quyền của Liên Hợp Quốc Volker Turk kêu gọi toàn thế giới hành động để ngăn chặn thảm kịch nhân đạo tại Dải Gaza, nơi các cuộc không kích của Israel tiếp tục khiến dân thường thiệt mạng, bao gồm cả những người đang ở trong trại tị nạn và cơ sở y tế.
Phát biểu trước Hội đồng Bảo an hồi đầu tuần này, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Tom Fletcher đã chất vấn: "Các vị có sẵn sàng hành động – một cách dứt khoát – để ngăn chặn tội ác diệt chủng và đảm bảo sự tôn trọng đối với luật nhân đạo quốc tế không?"
Phát ngôn của ông Fletcher và việc ông dùng từ "diệt chủng" đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Israel. Ông Fletcher sau đó đã gửi lại thư phản hồi bày tỏ quan điểm của mình, trong đó ông nói:
"Tôi hết lòng tin tưởng vào Hiến chương Liên Hợp Quốc, cũng như nghĩa vụ của chúng tôi trong việc hành động với tính nhân đạo, độc lập, không thiên vị và trung lập, và tất nhiên, cả sự trung thực về những gì chúng tôi quan sát thấy và có trách nhiệm báo cáo".
Thi Anh (Theo Al Jazeera, Reuters, Guardian)
