Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra bốn năm một lần vào đầu tháng 11. Tháng 10 là lúc cả hai đảng sẽ tung ra những tin tức tàn khốc với mong đợi khiến ứng cử viên đảng đối lập "ngã ngựa".
Nhưng theo như tôi biết, chưa có một nghiên cứu khoa học nào cho thấy rằng Bất ngờ tháng 10 đủ sức đảo ngược cục diện bầu cử Tổng thống.
Bài viết này chia sẻ một cách nhìn nhận về Bất ngờ tháng 10 trong các cuộc bầu cử ở Mỹ.
Hầu hết cử tri đều đã xác định rõ bản thân mình thuộc về đảng Dân chủ hay Cộng hoà. Bất ngờ tháng 10 không làm thay đổi phiếu bầu của họ vì dù tình hình có thế nào họ sẽ vẫn luôn trung thành với đảng của mình. Trong nhiều trường hợp, Bất ngờ tháng 10 chỉ củng cố thêm quan điểm của họ về ứng cử viên ưa thích. Hãy lấy ông Trump là một ví dụ.
Tất cả các vụ bê bối, kiện tụng và các cuộc tấn công cá nhân không làm suy giảm sự ủng hộ của các cử tri Cộng hoà giành cho ông ấy vào năm 2016, 2020 và hiện giờ là 2024.
Vậy thì, các cử tri độc lập mới chính là mục tiêu nhắm đến của Bất ngờ tháng 10. Tuy nhiên, dù nhiều người trong số này không chính thức đăng ký là đảng viên Dân chủ hay Cộng hoà nhưng thực chất họ đều đã "thuộc về" một trong hai đảng. Vì vậy để thay đổi lựa chọn của họ vào những những ngày sát nút bầu cử là cả một nỗ lực lớn đối với bất kỳ đảng nào.
Như vậy, chỉ còn lại một nhóm ít cử tri vẫn chưa quyết định. Thường thì nhóm này chỉ chiếm khoảng 5%. Bất ngờ tháng 10 với những chiêu trò chính trị tiêu cực có thể sẽ khiến họ mất hứng thú. Hệ quả là họ có thể sẽ quay lưng lại với phe đã đưa ra những chiêu trò này, đồng thời cũng có thể không đi bỏ phiếu. Ngoài ra, những cử tri thuộc nhóm này phân bố rải rác khắp nước Mỹ, khiến tác động của họ đến cuộc bầu cử bị suy giảm.
Điểm mấu chốt là đảng Dân chủ đã thành công trong việc kéo dài thời gian bỏ phiếu bầu cử - từ một ngày lên một tháng. Đến ngày bầu cử chính thức 5/11, sẽ chỉ còn lại khoảng 30% cử tri chưa bỏ phiếu. Việc bỏ phiếu sớm vô hiệu hóa nhiều tác động được cho là có thể có của Bất ngờ tháng 10.
Nói tóm lại, Bất ngờ tháng 10 không giúp ích cũng chẳng gây tổn hại đến các bên chơi chiêu trò. Những tác động của các bất ngờ này rất khó dự đoán. Và thường thì chúng không vận hành theo đúng cách mà người ta mong đợi.
Tại sao có Bất ngờ tháng 10?
Nếu nói không gây được tác động gì thì tại sao vẫn có Bất ngờ tháng 10?
Chính trị Mỹ đã trở thành mảnh đất cho những "chiêu trò". Vì vậy, những nhà hoạt động của các đảng sử dụng con bài Bất ngờ tháng 10 không hẳn để tác động đến cử tri mà là để khiến các chính trị gia của đảng đối lập mất động lực ra tranh cử.
Đơn giản là hãy nhìn vào những tổn thất mà gia đình Donald Trump hay Joe Biden đang phải gánh chịu trong những năm vừa qua. Nhiều người đủ tiêu chuẩn và tiềm lực để ra ứng cử nhưng họ sẽ không làm vậy vì không muốn gia đình và cuộc sống của họ rơi vào nguy hiểm.
Để có được Bất ngờ tháng 10, các đảng chính trị đã phải dành rất nhiều công sức, thời gian, tiền bạc để thu thập thông tin, dối trá trắng trợn, và thêu dệt những thông tin này thành một sản phẩm đạt hiệu quả tối đa, phải đảm bảo bí mật, liên kết đồng minh trong giới truyền thông để khuếch đại thông tin và gây quỹ thực hiện. Các chiến dịch tung ra đội quân "những kẻ chơi trò bẩn" để tạo dựng Bất ngờ tháng 10.
Trong nền chính trị ngày nay, các ứng cử viên của các đảng đã trở nên cực kỳ ghét nhau, khiến cho việc hợp tác, thỏa hiệp và đoàn kết trở thành bất khả thi. Chính trường Mỹ vốn dĩ không phải lúc nào cũng như vậy. Trước đây, ngay tại Quốc hội, nghị sĩ của các đảng đối lập vẫn thường cùng nhau ăn trưa, là bạn bè và đồng nghiệp của nhau. Bây giờ, các chính trị gia của hai đảng không thèm nhìn mặt nhau. Bất ngờ tháng 10 trở thành công cụ để gây rối, trả đũa hoặc bôi nhọ đối thủ. Đây thực sự là điều không nên có ở thế giới tiến bộ!
Bất ngờ tháng 10 năm 2024 không chỉ để giành phiếu bầu
Trong cuộc bầu cử 2024, việc chơi đòn Bất ngờ tháng 10 không phải để gia tăng phiếu bầu cho bà Harris trước ông Trump. Thay vào đó, Bất ngờ tháng 10 là nỗ lực cứu vãn danh tiếng cho những người Dân chủ đã dùng quân bài cáo buộc ông Trump "Thông đồng với Nga" năm 2016, 2020 và vẫn tiếp tục đến 2024.
Mục đích thứ hai của Bất ngờ tháng 10 trong cuộc bầu cử năm nay là để loại bỏ Phong trào "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA). Đây không phải là một đảng chính trị. Đây là một phong trào lấy ông Trump làm trung tâm và khiến phe đối lập có nhiều e ngại. Hãy cùng quay ngược đồng hồ để nhìn lại tiến trình này.
Năm 2016, một loạt tài liệu gọi là Hồ sơ Nga được đưa ra làm bằng chứng cho việc ông Trump đã thông đồng với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Christopher Steele là tác giả của loạt tài liệu này.
Sau rất nhiều cuộc điều tra được tiến hành vào năm 2016, các cơ quan điều tra liên bang đã không tìm thấy bằng chứng nào cho cáo buộc thông đồng.
Từ năm 2020 đến năm 2024, cáo buộc thông đồng với Nga chống lại ông Trump vẫn tiếp tục dai dẳng. Công tố viên đặc biệt Robert Mueller, người đứng đầu cuộc điều tra kéo dài 3 năm, tiêu tốn 30 triệu đô la do đảng Dân chủ tiến hành, đã không thể buộc tội ông Trump về bất kỳ tội danh nào.
Sau cuộc điều tra của ông Mueller, một cuộc điều tra khác kéo dài 2 năm với chi phí lên tới hàng triệu đô la của Công tố viên John Durham cũng vẫn không thể đưa ra bất kỳ lời buộc tội nào. Tiếp đó, cuộc điều tra của Tổng thanh tra Bộ Tư pháp Michael Horowitz cũng không phát hiện vấn đề gì. Tuy nhiên, đảng Dân chủ vẫn tiếp tục những cáo buộc này.
Và rồi một lần nữa, vào tháng 10/2024, đảng Dân chủ lại dùng con bài "Donald Trump thông đồng với Nga". Christopher Steele vừa ra mắt một cuốn sách vào tháng 10, trong đó nói rằng Hồ sơ Nga hoàn toàn là sự thật. Cuốn sách này xứng đáng có chỗ đứng trong mục tiểu thuyết hư cấu.
Cũng trong tháng 10, Bob Woodward, phóng viên điều tra "Vụ bê bối Richard Nixon/Watergate Hotel", phát hành cuốn sách của mình trong đó tuyên bố rằng ông Trump đã thực hiện 7 cuộc trò chuyện qua điện thoại với ông Vladimir Putin – lại một tác phẩm hư cấu khác.
Vẫn chưa hết, ngày 23/9 vừa qua, đảng Dân chủ đã mời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến thăm Mỹ để ủng hộ chiến dịch tranh cử của Phó Tổng thống Kamala Harris. Ông Zelensky đã đến và có phát biểu "công kích" ông Trump và phó tướng J.D. Vance.
Với kinh nghiệm nghiên cứu chính trường Mỹ nhiều năm, tôi không nhớ đã từng có đảng nào sử dụng chiêu bài này. Nếu ông Trump thắng, ông Zelensky và Ukraine sẽ gặp rắc rối. Quan trọng hơn, đảng Dân chủ đang cố gắng để chứng minh rằng những nỗ lực của ông Trump nhằm ngăn chặn cuộc xung đột Ukraine-Nga có liên quan đến "thuyết âm mưu" được đưa ra về mối quan hệ giữa hai ông Trump-Putin.
Những Bất ngờ tháng 10 khác trong cuộc bầu cử 2024
Những Bất ngờ tháng 10 liên quan đến Nga được tung ra trong tháng 9 và tháng 10 chưa phải là tất cả.
Vào tháng 11/2022, chính quyền của ông Joe Biden đã mở cuộc điều tra về cáo buộc ông Donald Trump kích động bạo loạn tại Toà nhà Quốc hội Mỹ ngày 6/1/2021 nhằm lật ngược thất bại của ông trong cuộc bầu cử năm 2020.
Vụ việc này đã được điều tra trong phiên toà luận tội ông Trump tại Quốc hội và ông đã được tuyên vô tội. Tuy nhiên, một lần nữa, Công tố viên Jack Smith lại tiến hành truy tố ông Trump, buộc tội ông kích động bạo loạn và can thiệp bầu cử.
Bản cáo trạng được công bố công khai vào tháng 10. Đến cuối năm 2025, phiên toà mới diễn ra. Lý do duy nhất để buộc tội ông Trump là cáo buộc can thiệp bầu cử. Như vậy, bằng việc tung ra quyết định này vào tháng 10 thì chính Công tố viên được bổ nhiệm để điều tra vụ can thiệp bầu cử mới đang là người can thiệp bầu cử!
Không chịu thua kém ông Jack Smith, 5 Thẩm phán Toà Phúc thẩm của New York, tất cả đều là đảng viên Dân chủ, đã tổ chức phiên điều trần công khai vào ngày 27/9 về vụ án gian lận kinh doanh của ông Trump. Cáo buộc này đã được đưa ra cách đây hai năm để ngăn ông ra tranh cử tổng thống. Bất ngờ: các thẩm phán cho rằng ông Trump không phạm bất kỳ tội nào và các giao dịch làm ăn của ông Trump không có người bị hại.
Tháng 9 vừa qua, Cục dự trữ Liên bang (FED) hạ lãi suất, kích thích nền kinh tế bằng cách giảm áp lực cho người vay. Tại sao điều này lại là bất ngờ? Hầu hết người dân Mỹ tin rằng giá thực phẩm, nhà cửa, xăng, ga, điện và các mặt hàng tiêu dùng khác quá cao và đây là hậu quả điều hành của chính quyền Biden/Harris. Nhóm đang phải chịu tổn thương nhất là các hộ gia đình Mỹ. Còn FED thì công khai giúp Chiến dịch tranh cử Tổng thống của bà Harris bằng cách tuyên bố rằng lạm phát đã giảm và mọi thứ ở Mỹ đều ổn. Thực tế không phải vậy!
Tuần tới, nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn, mỗi ứng cử viên sẽ công bố các chính sách trợ cấp "nặng đô" để vuốt ve nhóm cử tri mà họ đang nỗ lực tranh giành. Tôi cho rằng những khoản này sẽ bao gồm trợ cấp chăm sóc y tế, xóa nợ cho sinh viên đại học và giảm thuế đáng kể cho các nhóm mục tiêu.
Bất ngờ tháng 10 không có điểm kết
Vì ở Mỹ ai cũng biết rằng con bài Bất ngờ vào tháng 9/tháng 10 chỉ mang lại rất ít tác dụng, nên việc tiếp tục những chiêu trò như vậy có vẻ nhảm nhí. Với tinh thần "chơi đẹp", lẽ ra các đảng phái công bố thông tin ngay khi họ biết để người dân, nhà báo và đối thủ có thời gian thẩm định thông tin và phản biện.
Bất ngờ tháng 10, dù có sức tàn phá khủng khiếp đối với hệ thống chính trị và các đảng phái, đặc biệt là khi chúng được tạo ra từ sự dối trá trắng trợn, từ một nửa sự thật, từ thông tin sai lệch, và ngay cả khi đó là sự thật, thì cũng không làm thay đổi cục diện cuộc bầu cử. Nghiêm túc mà nói, trong 8 năm qua, người Mỹ đã quá tải với những câu chuyện và những cuốn sách về việc ông Trump là gián điệp hoặc cộng tác viên của Nga. Quá đủ rồi!
Thật không may, Bất ngờ tháng 10 sẽ không bao giờ có điểm kết. Truyền thông xã hội và báo chí dòng chính có nhiều người xem, người đọc và người nghe hơn. Các chính trị gia lại rất thích thú khi hành hạ lẫn nhau hoặc tìm cách trả đũa đối thủ. Và khán giả được giải trí. Còn gì có thể nhiều chất Mỹ hơn thế!
Tiến Sĩ Terry F. Buss - Chuyển ngữ: Đào Thúy
