Mỹ, Iran đều e ngại, Israel muốn mở rộng lên phía bắc
Trò chơi bên miệng hố chiến tranh ngày càng có nguy cơ cao và cuộc xung đột ở Gaza có khả năng leo thang thành một cuộc xung đột rộng hơn.
Tuy nhiên, các nhà quan sát Trung Đông cho rằng Tehran và Washington, với sự hỗ trợ của các nhà nước trung gian Ả Rập, dường như quyết tâm ngăn chặn cuộc xung đột lan rộng vì cái giá chiến lược nặng nề mà các bên sẽ phải trả.
Kristin Diwan, chuyên gia cấp cao của Viện các quốc gia vùng Vịnh Ả Rập ở Washington, cho biết cả Mỹ và Iran đều không muốn mở rộng xung đột, [nhưng] điều đó nói lên rằng, khi mỗi bên tìm cách duy trì lợi thế trong các cuộc tấn công ăn miếng trả miếng, xung đột lại có nguy cơ leo thang.
Song song với việc kiểm soát được hầu hết miền bắc Gaza trong tuần qua, quân đội Israel cũng ngày càng lún sâu vào các cuộc chiến xuyên biên giới với Hezbollah.
Nhóm chiến binh Hezbollah được cho là đã triển khai một loạt vũ khí ngày càng tinh vi chống lại lực lượng Israel dọc biên giới.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết các cuộc tấn công của Hezbollah đã leo thang từ "khiêu khích thành xâm lược" và đe dọa tiến hành một cuộc chiến trên không nhằm vào Lebanon.
Diwan cho biết có "lo ngại rằng một số người trong giới lãnh đạo Israel" muốn mở rộng trận chiến lên phía bắc để đối đầu với Hezbollah. "Nếu điều đó xảy ra, kết quả là không thể lường trước", bà nói.
Dave DesRoches, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Cận Đông Nam Á, Đại học Quốc phòng Mỹ cho biết, đến nay, các hành động của Hezbollah chống lại Israel "là điều tối thiểu mà Hezbollah có thể làm để khẳng định rằng họ không phản bội các thành viên" trong liên minh đối đầu Israel.
Trong khi đó, tần suất các cuộc tấn công nhằm vào các căn cứ của Mỹ ở Iraq và Syria của các nhóm vũ trang thân Iran đã đạt đến mức chưa từng có, dẫn đến động thái đáp trả đầu tiên của Mỹ vào ngày 12/11.
Tuy nhiên, DesRoches cho biết, Mỹ đã "kiềm chế tấn công các mục tiêu thực sự của Iran ở Iraq" để giúp củng cố chính phủ Iraq.
Ông nói, cả Iran và Mỹ "dường như nhìn thấy giá trị của việc không lan rộng xung đột".
Iran đang "ở vị thế khá tốt" vì nước này "kiểm soát ở một mức độ" đối với Lebanon và Iraq, đồng thời "các lực lượng ủy nhiệm của họ" kiểm soát phần lớn Syria và Yemen, DesRoches cho biết.
Do đó, Iran muốn "thể hiện mình đang tham gia vào cuộc đấu tranh chống lại Israel nhưng đồng thời hạn chế các hành động mà họ đang thực hiện", ông nói thêm.
Ngoài Gaza, lực lượng vũ trang ở Iraq và Syria "có ảnh hưởng rất hạn chế" và gây ra "rất ít thiệt hại" cho lực lượng Mỹ.
Người đứng đầu Hezbollah, Hassan Nasrallah, cũng đã tính toán "không tham gia toàn lực vào cuộc chiến" vì lo ngại Mỹ sẽ tiêu diệt lực lượng của mình - Tiến sĩ Kenneth Katzman, cố vấn cấp cao của công ty tư vấn về an ninh Soufan Group đặt tại New York, nhận định.
Katzman nói Hezbollah này muốn chứng tỏ rằng họ đang ủng hộ cuộc chiến của Hamas chống lại Israel "vì vậy họ đang tăng cường một chút ở biên giới [Lebanon]".
Tương lai của Gaza hậu xung đột
Theo các nhà phân tích, đối với Israel, sự không chắc chắn về kết quả chiến lược mà nước này mong muốn trong cuộc chiến ở Gaza đặt ra thách thức lớn nhất trong việc ngăn chặn xung đột.
Chính phủ Israel "bị chia rẽ về hướng đi tốt nhất trong tương lai", Diwan nói.
Ông Katzman cho biết Israel muốn nhân rộng mô hình Bờ Tây ở Gaza thời hậu chiến, nơi họ có "trách nhiệm ưu tiên về an ninh" và các lực lượng Israel có thể tiến hành tìm kiếm và di chuyển chống lại các khu dân quân trong các trại tị nạn của người Palestine.
Nhưng Israel không có mong muốn tái chiếm và cai trị Gaza, theo Katzman.
Mỹ đang thúc đẩy Chính quyền Palestine (PA) trở lại nắm quyền ở Gaza, nhưng trong kịch bản này, Israel sẽ kiên quyết thực hiện "cải cách mạnh mẽ" trong PA để đảm bảo rằng họ có thể ngăn chặn Hamas tập hợp lại hoặc tiếp tục hoạt động, ông nói.
DesRoches đồng ý rằng Israel không muốn tái chiếm Gaza ngay cả khi hiện trạng của Gaza do Hamas quản lý là "không bền vững".
Tuy nhiên, DesRoches cho biết, việc đạt được quyết định về Gaza thời hậu chiến sẽ "cực kỳ khó khăn".
"Đây có lẽ là quyết định khó khăn nhất mà Israel cần phải thực hiện và tôi không thấy có sự đồng thuận", ông nói thêm.
