Một quan tài La Mã bằng đá vôi, được bảo tồn gần như nguyên vẹn suốt 1.700 năm, vừa được các nhà khảo cổ học tại Budapest phát hiện. Cuộc khai quật do Bảo tàng Lịch sử Budapest chủ trì diễn ra tại Óbuda, phía bắc thủ đô Hungary. Khu vực này từng có tên gọi là Aquincum, một trung tâm đô thị lớn của La Mã nằm dọc tuyến phòng thủ Danube Limes – giới tuyến biên giới phía bắc của đế chế.
Quan tài nằm giữa các tàn tích của những ngôi nhà La Mã bị bỏ hoang từ thế kỷ III, sau đó khu vực này được tái sử dụng làm nghĩa địa. Đây được xem là một trong những phát hiện hiếm hoi giúp giới nghiên cứu nhìn thấy trực tiếp đời sống và cái chết của một phụ nữ trẻ sống trong thế giới La Mã ở vùng biên viễn Pannonia.
Theo nhóm nghiên cứu, quan tài được tìm thấy với nắp đá còn nguyên và vẫn đang được gắn chặt, được cố định bằng kẹp kim loại và chì nóng đổ kín các khe. Vì vậy, toàn bộ bên trong hoàn toàn không bị những kẻ trộm mộ xâm phạm - điều cực kỳ hiếm với mộ cổ La Mã ở châu Âu.
Khi nắp quan tài được mở, các nhà khảo cổ bắt gặp một bộ xương còn nguyên vẹn, được bao quanh bởi nhiều hiện vật được đặt theo đúng nghi lễ chôn cất cổ. “Điểm đặc biệt của phát hiện này là nó được niêm phong hoàn toàn, chưa từng bị phá hay bị chạm tới,” bà Gabriella Fényes, chủ nhiệm khai quật cho biết.
Gần đó, nhóm khảo cổ cũng phát hiện tám ngôi mộ đơn giản khác, nhưng “không mộ nào có mức độ giàu sang hay được bảo tồn tốt như cỗ quan tài niêm kín.’’
Bên trong quan tài, các nhà khảo cổ phát hiện một bộ sưu tập đồ tùy táng phong phú gồm hai bình thủy tinh La Mã còn nguyên vẹn, những tượng nhỏ bằng đồng, 140 đồng tiền kim loại và một loạt vật dụng cá nhân như ghim cài bằng xương, trang sức hổ phách cùng dấu vết vải có đính sợi vàng.
Tất cả được sắp đặt cẩn thận quanh thi hài người phụ nữ trẻ, phản ánh đầy đủ nghi thức mai táng La Mã khi họ chuẩn bị “hành trang” cho linh hồn người chết. Theo bà Gabriella Fényes, đây là những món đồ mà người thân trao gửi cho cô trong “hành trình vĩnh hằng”, và cách sắp đặt tinh tế ấy cho thấy người được chôn cất đã được yêu thương và trân trọng sâu sắc.
Theo chuyên gia Gergely Kostyál, đồng chỉ đạo dự án và nhà nghiên cứu chuyên về thời La Mã, sự phong phú của hiện vật là dấu hiệu rõ ràng cho thấy người phụ nữ thuộc tầng lớp khá giả: “Số lượng đồ tùy táng, chất liệu và mức độ nguyên vẹn của ngôi mộ chắc chắn cho thấy cô ấy có địa vị cao. Đây là một trường hợp đặc biệt.”
Ông nhấn mạnh sự hiếm hoi của ngôi mộ: “Trong thế kỷ IV, việc tái sử dụng quan tài là rất phổ biến. Vậy mà chiếc quan tài này được chế tác riêng cho người quá cố và chưa từng được dùng trước đó – điều rất hiếm.”
Một điều bất ngờ là dưới đáy quan tài có lớp bùn dày 4 cm. Các nhà khảo cổ đang tiến hành sàng lọc số bùn này, và Fenyes tin rằng nó có thể chứa thêm các hiện vật tinh xảo: “Tôi hy vọng sẽ tìm thấy các món trang sức nhỏ vì đến nay chúng tôi chưa tìm thấy món nào thuộc sở hữu của người phụ nữ. Nhiều khả năng chúng còn ẩn trong lớp bùn.”
Nguồn gốc mộ La Mã niêm kín hứa hẹn mang lại những thông tin mới về đời sống phụ nữ La Mã tại Pannonia: tuổi tác, sức khỏe, nguồn gốc, chế độ ăn và vị trí xã hội. Kết hợp với bối cảnh đô thị La Mã, các công trình dân dụng lân cận và các mộ khác trong khu vực, cỗ quan tài nguyên vẹn này có lẽ sẽ trở thành một trong những tư liệu quan trọng nhất về giai đoạn cuối thời La Mã ở Trung Âu.
Nguồn: Daily Sabah
Lại Hạnh
