Đậu xanh là loại thực phẩm quen thuộc, giá rẻ và sẵn có tại Việt Nam. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ẩn sau hạt đậu nhỏ bé này là một "kho báu" dinh dưỡng với nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách.
Đậu xanh là một trong những loại hạt được đại danh y Hoa Đà (Trung Quốc) rất coi trọng, xuất hiện trong 38 bí quyết sống khoẻ dưỡng sinh của ông.
Danh y Hoa Đà (145–208), sống vào cuối thời Đông Hán và đầu Tam Quốc, được xem là một trong những bậc thầy y thuật vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc. Ông được biết tới với tư tưởng “muốn sống khỏe mạnh phải dựa vào dưỡng sinh”. Hoa Đà đã để lại 38 bí quyết quý báu về dưỡng sinh, từng được xem là kim chỉ nam giúp nhiều thế hệ duy trì sức khỏe và trường thọ.
Theo Hoa Đà, ăn đậu xanh vào mùa hè là một bài "thuốc tiên" trong việc giải độc, thanh nhiệt, giảm nóng.
Tác dụng của đậu xanh
BSCKI. Dương Ngọc Vân, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, cho hay đậu xanh là một trong những loại hạt dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ. Đậu xanh có chứa nhiều chất đạm, vitamin và khoáng chất như vitamin A, B6, C, K, axit folic, canxi, sắt, magie, phốt pho, kali… cùng các hợp chất chống oxy hóa có lợi.
Theo bác sĩ Vân, đậu xanh có hàm lượng chất xơ hoà tan cao giúp cải thiện tiêu hóa, thúc đẩy nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón, giảm cholesterol xấu, giảm cân và tăng cường hệ miễn dịch. Đặc biệt, đậu xanh còn rất giàu kali và magie có thể giúp ổn định huyết áp.
Đậu xanh cũng được biết tới là loại hạt giúp kiểm soát đái tháo đường, hỗ trợ giảm cân. Do có chỉ số đường huyết thấp và ít tinh bột, đậu xanh phù hợp với người mắc đái tháo đường.
Theo bác sĩ Vân, trong đậu xanh có các hợp chất như saponin, phytosterol và coumestrol… có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa sự hình thành gốc tự do – nguyên nhân chính gây ung thư. Ăn đậu xanh là một trong cách phòng ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hoá.
Folate trong đậu xanh hỗ trợ hình thành hồng cầu và phát triển hệ thần kinh thai nhi, giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh. Một số vitamin nhóm B, C, cùng magie và kẽm có thể giúp cải thiện tâm trạng, hỗ trợ điều trị trầm cảm, bác sĩ Vân nói.
Đậu xanh trong y học cổ truyền
Trong y học cổ truyền, đậu xanh, hay còn gọi là lục đậu, được xem là một vị thuốc quý có công dụng dưỡng sinh, thanh nhiệt, giải độc hiệu quả.
BCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược (cơ sở 3) cho biết đậu xanh có vị ngọt, tính hàn, quy vào các kinh Tỳ, Vị, Tâm và Can. Từ lâu, loại hạt này đã được sử dụng để thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu thũng, giải độc do ăn uống, say rượu, cảm nắng, đồng thời giúp làm đẹp da và cải thiện chức năng gan, tỳ. Đặc biệt, trong những ngày hè oi bức, đậu xanh là thực phẩm “mát gan” được nhiều gia đình Việt ưa chuộng.
Các bài thuốc dân gian từ đậu xanh rất phong phú. Nấu chè đậu xanh, uống nước đậu xanh loãng hoặc giã đậu sống lấy nước uống đều giúp giải nhiệt cơ thể.
Một số bài thuốc còn kết hợp đậu xanh với cam thảo để hỗ trợ giải độc kim loại nặng hoặc ngộ độc thực phẩm nhẹ.
Lưu ý khi dùng đậu xanh
Theo các chuyên gia, đậu xanh là thực phẩm lành tính, tuy nhiên khi dùng cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Không ăn quá nhiều: người lớn chỉ nên dùng 2–3 lần mỗi tuần, trẻ nhỏ ăn lượng nhỏ, riêng trẻ trên 6 tuổi có thể dùng như người lớn.
- Ngâm đậu trước khi nấu để giảm hàm lượng phytate – chất có thể cản trở hấp thu canxi.
- Khi đang tiêu chảy do lạnh thì không nên dùng.
- Người dị ứng với lectin trong đậu xanh không nên ăn.
Ngọc Minh
