Rau khoai lang là thứ không hề xa lạ với người Việt. Nếu như trước kia, rau khoai lang chủ yếu được tận dụng làm thức ăn cho lợn, bò, chỉ có phần ngọn non được dùng làm món ăn, thì nay, lá khoai lang đang trở thành mặt hàng nông sản có giá trị, mở hướng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản và Hàn Quốc.
Theo bản tin của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu các loại lá của Việt Nam đạt 8,678 triệu USD, tăng 26,9% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 8/2025, kim ngạch đạt 1,174 triệu USD, trong đó lá khoai lang đóng góp 92.000 USD.
Tính lũy kế 8 tháng, xuất khẩu lá khoai lang đạt 873.000 USD, tăng tới 54%, trở thành một trong những sản phẩm lá có tốc độ tăng trưởng cao nhất. Dù còn khiêm tốn so với các loại lá xuất khẩu khác (như lá sắn, lá chuối), nhưng tiềm năng của mặt hàng này đang được đánh giá rất lớn, nhất là khi xu hướng tiêu dùng “thực phẩm xanh” và “rau dinh dưỡng” ngày càng phổ biến.
Thị trường nhập khẩu lá khoai lang của Việt Nam chủ yếu là Nhật Bản và Hàn Quốc. Tại đây, lá khoai lang được chế biến thành món ăn, trở thành một loại rau cao cấp, giàu vitamin và chất chống oxy hóa, được ưa chuộng trong các nhà hàng thực dưỡng và ngành chế biến thực phẩm chức năng.
Từ phụ phẩm thành “nguồn xanh” đa dụng
Trước đây, lá khoai lang thường chỉ được sử dụng trong nước hoặc làm thức ăn chăn nuôi, phân xanh. Nhưng nay, với giá trị dinh dưỡng cao và ứng dụng phong phú, loại lá này đang dần mở rộng vai trò trong chuỗi giá trị nông sản.
Theo các chuyên gia, lá khoai lang có thể được phát triển theo bốn hướng chính:
Rau ăn trong ẩm thực: Lá khoai lang vốn quen thuộc trong bữa cơm Việt, có thể luộc, xào, nấu canh hoặc kết hợp cùng các món truyền thống.
Nguyên liệu chế biến thực phẩm giá trị gia tăng: Lá có thể được xay nhuyễn, đông lạnh, sấy khô hoặc nghiền thành bột, phục vụ ngành thực phẩm chức năng, bột dinh dưỡng và sinh tố xanh.
Thực phẩm xanh – rau dinh dưỡng cao cấp: Với hàm lượng vitamin và chất chống oxy hóa dồi dào, lá khoai lang được xem là “siêu thực phẩm xanh”, có thể thay thế cải bó xôi hoặc rau chân vịt trong các sản phẩm hữu cơ.
Thức ăn chăn nuôi và phân xanh: Trong mô hình nông nghiệp tuần hoàn, lá khoai lang có thể tận dụng để nuôi gia súc, gia cầm, góp phần giảm chi phí thức ăn và bảo vệ môi trường.
Dù tiềm năng rõ rệt, lá khoai lang xuất khẩu vẫn gặp không ít thách thức. Do đặc tính dễ hư hỏng, việc bảo quản và vận chuyển lá tươi đòi hỏi công nghệ đóng gói lạnh và xử lý sau thu hoạch hiện đại. Ngoài ra, sản phẩm phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và truy xuất nguồn gốc – những yêu cầu khắt khe của thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc hay châu Âu.
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia khuyến nghị phát triển vùng trồng chuyên canh, liên kết doanh nghiệp chế biến và hợp tác xã nông dân để tạo chuỗi giá trị khép kín. Khi đó, lá khoai lang không chỉ là phụ phẩm, mà sẽ trở thành nguồn nguyên liệu có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu chuyển đổi xanh, việc tận dụng lá khoai lang chính là một mô hình nông nghiệp tuần hoàn điển hình. Cây khoai lang có thể cung cấp cả củ, lá và thân, giúp giảm lãng phí, tăng thu nhập cho nông dân, đồng thời hạn chế khí thải từ rác thải nông nghiệp.
Với hướng đi đúng đắn, đầu tư bài bản về chế biến - bảo quản - tiêu chuẩn xuất khẩu, lá khoai lang hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm nông sản “xanh” mang thương hiệu Việt, góp phần nâng tầm giá trị nông nghiệp và phát triển bền vững trong tương lai.
Ngọc Minh
