Đó là những hiện tượng bất thường như: nắng nóng kỷ lục ở châu Âu, bão mạnh đổ bộ Đài Loan (Trung Quốc), lũ quét mãnh liệt ở Texas, chuỗi động đất ở Guatemala, đến sông băng sụp lở tại Thụy Sĩ. Đây không chỉ là các sự cố rời rạc, mà là dấu hiệu rõ ràng cho thấy: biến đổi khí hậu đã đến rất gần và đang ảnh hưởng trực tiếp đến từng quốc gia, từng cá nhân.
Hiện tượng bất thường xảy ra liên tiếp trên toàn cầu
Châu Âu – Nắng nóng lịch sử, đêm không trăng
Tại Châu Âu đang trải qua đợt nắng nóng kỷ lục. (Ảnh: Reuters)
Theo Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus (EU), cuối tháng 6 và đầu tháng 7/2025, Tây Âu trải qua đợt nắng nóng kỷ lục. El Granado (Tây Ban Nha) đạt 46°C, Mora (Bồ Đào Nha) lên 46,6°C, trong khi Pháp lần đầu ban bố cảnh báo đỏ tại 16 tỉnh, bao gồm thủ đô Paris. Thậm chí, tại Đức, Áo, Thụy Điển và Ý, nhiệt độ tăng bất thường đã tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế và hạ tầng công cộng.
Dữ liệu vệ tinh cho thấy biển Địa Trung Hải đang trải qua "sóng nhiệt biển" – nhiệt độ mặt nước cao hơn trung bình tới 9°C. Tại dãy Alps, mốc 0°C đã "leo lên" tới độ cao 5.100 m, vượt cả đỉnh Mont Blanc cũng là minh chứng cho sự tan chảy bất thường của băng vĩnh cửu.
Texas (Mỹ) – Lũ quét kinh hoàng cuốn trôi trại hè
Trận lũ lụt kinh hoàng ở Texas (Mỹ). (Ảnh: VOV)
Theo NOAA, trong kỳ nghỉ Quốc khánh 4/7, một hệ thống áp thấp nhiệt đới kết hợp lượng ẩm lớn đã khiến Texas trải qua trận lụt "thảm họa quốc gia." Mưa trong vài giờ được ghi nhận lên tới 500 mm, tương đương 4 tháng lượng mưa và khiến sông Guadalupe dâng tới 8 m chỉ trong 45 phút. Lũ cuốn trôi nhà cửa, cầu đường và một trại hè trẻ em, khiến ít nhất 121 người chết, phần lớn là trẻ em và giáo viên. Chính quyền Mỹ phải tuyên bố tình trạng thảm họa liên bang để huy động hỗ trợ khẩn cấp.
Đài Loan – Bão Danas đổ bộ, hàng loạt gián đoạn
Danas là cơn bão đổ bộ bờ Tây Đài Loan mạnh nhất trong gần 40 năm. (Ảnh: Báo Lao động)
Bão Danas (còn gọi là Bising) hình thành đầu tháng 7/2025 và đổ bộ vào Đài Loan (Trung Quốc) vào ngày 6/7 với sức gió lên tới cấp 3. Theo Viện Khí tượng Trung Quốc (CMA) và Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA), Danas là cơn bão đổ bộ bờ Tây Đài Loan mạnh nhất trong gần 40 năm. Mưa lớn, gió giật và sóng biển cao đã gây mất điện diện rộng và nhiều thiệt hại về cơ sở hạ tầng. Ít nhất 2 người chết và hơn 700 người bị thương. Qua eo biển, Danas tiếp tục hoành hành tại tỉnh Chiết Giang và gây những trận mưa xối xả tại miền nam Philippines.
Indonesia – Núi lửa Lewotobi phun trào mạnh
Núi lửa Lewotobi trên đảo Flores đã phun trào dữ dội. (Ảnh: Tuổi trẻ)
Ngày 7/7, theo Cơ quan Khí tượng, Khí hậu và Địa vật lý Indonesia (BMKG), núi lửa Lewotobi trên đảo Flores đã phun trào dữ dội, tạo cột tro bụi cao tới 18 km. Hệ quả là người dân trong vùng bán kính 8 km bị tro rơi dày, nhiều chuyến bay quốc tế và nội địa phải hủy. Vì cảnh báo sớm, không có thương vong, tuy nhiên ảnh hưởng về giao thông và sinh hoạt là rất lớn.
Guatemala – Chuỗi động đất liên tiếp
Guatemala vào ngày 8/7/2025 đã xảy ra hơn 30 trận động đất tại các tỉnh trung tâm. (Ảnh: VTV)
Theo Viện Địa chấn Quốc gia Guatemala, ngày 8/7/2025 đã xảy ra hơn 30 trận động đất tại các tỉnh trung tâm với trận mạnh nhất 5.7 độ Richter tại San Vicente Pacaya. Các dư chấn dẫn tới sạt lở đất, phá hỏng đường sá và nhà cửa, làm ít nhất hai người thiệt mạng. Các chuyên gia lo ngại có liên hệ với chuyển động kiến tạo hoặc hoạt động núi lửa khu vực Pacaya.
Thụy Sĩ – Sông băng Birch sạt lở, "xóa sổ" làng Blatten
Sông băng Birch trên dãy Alps sạt lở, đổ ập xuống khiến làng Blatten gần như bị chôn vùi. (Ảnh: VTV)
Một sự kiện địa chất cực đoan đã xảy ra ngày 28/5/2025: sông băng Birch trên dãy Alps sạt lở, đổ ập xuống khiến làng Blatten gần như bị chôn vùi. ESA khẳng định băng và đá đã chặn dòng sông Lonza, tạo thành hồ nước nguy hiểm. Nhờ sơ tán trước, người dân thoát nạn, nhưng hạ tầng cơ sở và cảnh quan thiên nhiên bị phá hủy nghiêm trọng. Sông băng trượt nhanh và đất vĩnh cửu tan dần là minh chứng cho sự ảnh hưởng sâu rộng của nhiệt độ tăng.
Góc nhìn chuyên gia – Phản ứng dây chuyền khí hậu
Tiến sĩ Friederike Otto (Imperial College London) nhận định: "Những hiện tượng cực đoan này không còn là ngẫu nhiên – chúng là hậu quả trực tiếp của biến đổi khí hậu do con người gây ra." Theo Climate Central, xác suất xảy ra các đợt nắng nóng như vừa qua tại châu Âu đã tăng gấp 5–10 lần so với trước kỷ Công nghiệp.
Các hiện tượng như sóng nhiệt, lũ quét, động đất địa chất, phun trào núi lửa và sụp lở băng đang tương tác, tạo nên một "phản ứng dây chuyền khí hậu", nơi thiên tai này kích hoạt thiên tai khác, gây nên thảm họa liên hoàn.
Hành động cấp bách – cộng đồng và chính sách
Các nhà phân tích đề xuất 4 hướng hành động cấp thiết:
Tăng cường hệ thống cảnh báo sớm: Thụy Sĩ đã thành công nhờ kỹ thuật hiện đại; ngược lại, Texas cho thấy hậu quả nghiêm trọng khi hệ thống này bất cập.
Giảm phát thải khí nhà kính: Khẩn trương cắt giảm CO₂ là chìa khóa để ngăn chặn nhiệt độ toàn cầu tăng thêm.
Thích nghi với "bình thường mới": Hạ tầng, nông nghiệp và đô thị cần tái thiết kế để đối phó với thời tiết khắc nghiệt.
Giáo dục cộng đồng: Nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu giúp mỗi cá nhân hiểu rõ trách nhiệm bảo vệ hành tinh.
Các hiện tượng như sóng nhiệt, lũ quét, động đất địa chất, phun trào núi lửa và sụp lở băng đang tương tác, tạo nên một "phản ứng dây chuyền khí hậu". (Ảnh: Sức khỏe & Đời sống)
Ước vọng phía trước
Biến đổi khí hậu không còn là dự báo viễn vông mà nó là hiện thực với những số liệu lạnh lùng: hàng chục người thiệt mạng, hàng trăm nghìn người bị ảnh hưởng, và hạ tầng bị tàn phá.
"Nếu không hành động quyết liệt ngay hôm nay, chúng ta sẽ phải trả giá bằng mạng sống, sinh kế và tương lai của chính mình."
Nguyệt Phạm (Theo ESA, NOAA, BMKG)
