Những ngày vừa qua, lòng se điếu bỗng trở thành cụm từ gây chú ý trên mạng. Ngoài thảo luận xoay quanh nguồn gốc, chất lượng hay giá thành sản phẩm, netizen còn bàn tán về vấn đề chính tả của món ăn này: Lòng se điếu hay lòng xe điếu mới đúng?
Theo Hệ thống từ điển chuyên ngành mở Tra từ, không có kết quả cho từ “se điếu”, chỉ có kết quả cho từ “xe điếu”.
Cụ thể, xe điếu là danh từ, dùng để mô tả ống dài và nhỏ cắm vào điếu bát để hút thuốc lào. Theo tìm hiểu trên thị trường, có nhiều loại xe điếu khác nhau như xe điếu đồng, xe điếu gỗ,... và có kích thước, hoa văn khác nhau. Vì vậy, từ “lòng xe điếu” có thể xuất phát từ hình dáng phần lòng lợn này giống với cái xe điếu.
Tên gọi được sử dụng phổ biến hơn là lòng se điếu và có những cách lý giải khác nhau cho cái tên này.
Một luồng ý kiến cho rằng lòng se điếu xuất phát từ việc phát âm “s” và “x” gần giống nhau. Theo thời gian lâu dài, người ta chọn cách dùng thuận tiện nhất với mình. Tình huống này giống với một số từ như “tựu trung lại - tựu chung lại”, “đều như vắt tranh - đều như vắt chanh”,... Trong những trường hợp này, “trung” và “tranh” mới đúng nhưng “chung” và “chanh” vẫn được chấp nhận và sử dụng rộng rãi.
Một luồng ý kiến lại khẳng định lòng se điếu liên quan đến ý nghĩa của từ “se”. Theo Tra từ, “se” là từ để mô tả các trạng thái: (1) hơi khô đi, không còn thấm nhiều nước nữa; (2) khí trời khô và hơi lạnh; (3) cảm thấy đau xót, xúc động - se lòng.
Hiện tại, cả “lòng se điếu” và “lòng xe điếu” đều được sử dụng trong cả văn nói lẫn văn viết.
Lòng xe điếu/ lòng se điếu là một phần của ruột non lợn. Theo mô tả, nó có hình dạng đặc biệt với lớp gân dày, bản to và kết cấu giòn, ngọt khi ăn. Không giống các loại nội tạng thông thường như lòng non, lòng già hay dạ dày, loại lòng này được xem là một dạng đột biến tự nhiên, chỉ xuất hiện ở một số con lợn, đặc biệt là lợn cái sống lâu và có thân hình ốm. Chính sự hiếm có này đã đẩy giá lòng se điếu/ lòng xe điếu lên cao ngất ngưởng, khiến nó trở thành món ăn “xa xỉ” trong mắt nhiều người.
Tuy nhiên, sự khan hiếm không phải là lý do duy nhất khiến loại nội tạng này được săn lùng. Hương vị giòn, béo nhưng không ngấy, kết hợp với mùi thơm đặc trưng, đã khiến món ăn trở thành “mỹ vị nhân gian” đối với những thực khách sành ăn và có giá thành đắt đỏ.
Với mức giá dao động từ 1,5 đến 2,5 triệu đồng/kg, thậm chí có nơi lên đến 4 triệu đồng/kg, món ăn này không chỉ gây chú ý bởi giá trị kinh tế mà còn bởi những nghi vấn về nguồn gốc, cách chế biến và rủi ro sức khỏe.
S.A (Tổng hợp)
