Lòng se điếu, hay còn gọi là phèo hai da, đang trở thành hiện tượng ẩm thực tại Việt Nam. Với hương vị dai giòn, ngọt thanh và hình dáng giống ống se điếu thuốc lào, loại lòng này được săn lùng như một đặc sản hiếm, có giá bán từ 1,2–4 triệu đồng/kg. Tuy nhiên, đằng sau cơn sốt ấy là hàng loạt câu hỏi về dinh dưỡng, độ hiếm thực sự và nguy cơ hàng giả đang khiến người tiêu dùng cần cảnh giác.
Theo BS Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, lòng se điếu là một đoạn ngắn của ruột non heo với thành ruột dày, nhiều nếp gấp gân guốc, tạo cảm giác dai giòn, không ngấy. Phần thượng hạng nhất nằm gần dạ dày, có lớp mỡ mỏng phủ bên trong, tạo hương vị đặc trưng. Khi luộc hoặc hấp, lòng vẫn giữ màu trắng sáng, không bị teo tóp như lòng non thông thường.
Cấu trúc săn chắc, đàn hồi cùng kết cấu đặc biệt khiến nhiều chuyên gia nghi ngờ đây là dạng phì đại cục bộ của mô ruột, hiếm gặp ở heo nái, nhất là các con nuôi lâu năm, ăn thức ăn tự nhiên như bèo, rau. Ngược lại, heo công nghiệp – thường được nuôi ngắn ngày bằng thức ăn công nghiệp – hầu như không có loại lòng này.
Thị trường “hiếm nhưng không hiếm”
Dù được cho là hiếm, lòng se điếu vẫn xuất hiện nhan nhản trên mạng xã hội, với nhiều người rao bán đại trà. Điều này làm dấy lên nghi vấn: phải chăng có sản phẩm giả đang trà trộn?
Theo BS Hoàng, không ít người tiêu dùng và chuyên gia cảnh báo rằng một số cơ sở có thể đang dùng hóa chất như oxy già, phèn chua, thậm chí formol để “phù phép” lòng thường thành lòng se điếu.
"Đây là những chất cực độc, có thể gây hại nghiêm trọng cho hệ tiêu hóa và sức khỏe nếu tích tụ lâu dài, thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư. Đáng nói, việc phân biệt lòng thật – giả bằng mắt thường gần như bất khả thi, kể cả với người có kinh nghiệm", BS Hoàng nhấn mạnh.
Lòng se điếu nở rộ trong thời gian qua. Ảnh minh họa
Theo vị chuyên gia, dù được gắn mác “đặc sản”, lòng se điếu chưa từng được chứng minh là có giá trị dinh dưỡng vượt trội. Theo các số liệu dinh dưỡng hiện có, mỗi 100g lòng heo (kể cả lòng non) cung cấp 100–150 kcal, 7,2–22g protein, 1,3g chất béo và các vi chất như sắt, kẽm, vitamin B12.
Tuy nhiên, lượng cholesterol cao (gần 400mg/100g) khiến loại thực phẩm này chỉ nên tiêu thụ ở mức độ vừa phải, nhất là với người có tiền sử tim mạch, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa.
"Lòng se điếu có thể hấp dẫn về cảm quan – với vị giòn, ngọt và kết cấu khác biệt nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc nó “bổ hơn” hay “tốt hơn” cho sức khỏe so với lòng thường", BS Hoàng nói.
Nguy cơ tiềm ẩn từ món ăn đang gây sốt
Bên cạnh nguy cơ bị làm giả bằng hóa chất, nội tạng động vật như lòng heo vốn đã tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được chế biến đúng cách. Các loại vi khuẩn, ký sinh trùng như giun sán có thể gây bệnh nếu người tiêu dùng ăn phải sản phẩm chưa nấu chín kỹ hoặc không được làm sạch triệt để.
"Hơn nữa, việc mua lòng se điếu qua mạng, từ các nguồn không rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ lớn do thiếu sự kiểm soát về chất lượng, vệ sinh và nguồn gốc. Trong bối cảnh lòng se điếu đang được “thần thánh hóa” trên mạng, người tiêu dùng cần giữ cái đầu lạnh", BS Hoàng nhấn mạnh.
Bác sĩ Hoàng khuyến cáo người tiêu dùng tiêu thụ lòng có kiểm soát. Hãy xem lòng se điếu là món ăn trải nghiệm ẩm thực, không nên ăn thường xuyên hoặc kỳ vọng giá trị vượt trội.
- Cảnh giác với hàng giả: Không nên tin tưởng vào những lời quảng cáo quá hấp dẫn, đặc biệt nếu sản phẩm có giá cao bất thường hoặc bán tràn lan.
- Đảm bảo an toàn thực phẩm: Sơ chế kỹ, nấu chín hoàn toàn, ưu tiên mua từ các điểm bán uy tín hoặc cơ sở giết mổ kiểm soát.
- Yêu cầu minh bạch: Người tiêu dùng cần kêu gọi cơ quan chức năng kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm các hành vi gian lận.
"Lòng se điếu là món ăn mang đến trải nghiệm độc đáo nhờ kết cấu và hương vị lạ miệng. Tuy nhiên, đằng sau cơn sốt này là những rủi ro tiềm ẩn về hàng giả, hóa chất độc hại và hiểu lầm dinh dưỡng. Để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, người tiêu dùng cần tiếp cận món ăn này một cách tỉnh táo, thông thái và có chọn lọc", BS Hoàng cho hay.
