Theo các chuyên gia phương Tây, rõ ràng là có những vấn đề với máy bay chiến đấu MiG-35 của Nga, khi phiên bản nâng cấp này lại bị đánh giá là không bằng với phiên bản tiền nhiệm MiG-29.
MiG-29 có mặt ở hơn 40 quốc gia trên thế giới với hơn 1.600 chiếc đã và đang được sản xuất. Ngược lại hoàn toàn, MiG-35 chỉ được sản xuất dưới 10 chiếc và không gây được sự chú ý với các khách hàng, ngay cả Không quân Nga.
Điều này đặt ra câu hỏi rằng: Tại sao MiG-35 không thu hút được sự quan tâm của những khách hàng đang vận hành MiG-29 hiện tại, những quốc gia vẫn trung thành với mẫu máy bay cổ điển được sản xuất từ thời Liên Xô?
Câu trả lời nằm ở vấn đề kinh tế. MiG-29 đã được sản xuất rộng rãi và có chi phí rẻ hơn MiG-35. Việc chuyển đổi hoàn toàn sang MiG-35 đòi hỏi phải đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng sản xuất, đào tạo và bảo dưỡng.
Điểm mạnh của MiG-29
Mặc dù cũ hơn, nhưng MiG-29 vẫn là một máy bay có khả năng thực hiện các nhiệm vụ quan trọng như phòng không và các hoạt động chiến thuật. Ở Nga, cơ sở hạ tầng hậu cần và bảo dưỡng của MiG-29 vẫn còn rất tốt, điều này giúp giảm chi phí hoạt động và tạo điều kiện cho công tác bảo trì dễ dàng hơn. Việc loại bỏ dần đội bay MiG-29 sẽ cần thời gian. Cho đến khi MiG-35 trở nên phổ biến hơn, thì MiG-29 vẫn sẽ tiếp tục là một thành phần quan trọng trong lực lượng Không quân Nga.
MiG-29 vẫn có giá trị trong một số vai trò nhất định, việc sử dụng MiG-29 kết hợp với MiG-35 là một lựa chọn chiến lược, giúp cân bằng giữa chi phí, khả năng chiến đấu và các yếu tố hậu cần cho Không quân Nga.
Hiện tại, Không quân Nga vẫn đang sử dụng các phiên bản MiG-29SMT, đây là sản phẩm của chương trình nâng cấp giữa vòng đời cho MiG-29S từ năm 1999 đến đầu những năm 2000.
MiG-29SMT có radar N010M Zhuk AESA tiên tiến. Radar này được tìm thấy trong biến thể Izdeliye 9-19 của MiG-29SMT, thường được ca ngợi vì khả năng vượt trội của nó, đặc biệt là khi so sánh với các hệ thống radar trước đó và thậm chí cả những hệ thống trên MiG-35.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, radar Zhuk là một bản nâng cấp đáng kể so với các mẫu trước đó, cung cấp các tính năng theo dõi và tác chiến được cải tiến. Nó có thể theo dõi tới 10 mục tiêu và tấn công bốn mục tiêu cùng lúc bằng tên lửa R-77. Ngoài ra, radar này còn có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ khác, chẳng hạn như lập bản đồ mặt đất, điều này rất quan trọng đối với các máy bay chiến đấu đa năng hiện đại. Bên cạnh đó, radar còn có khả năng chống nhiễu và khả năng xử lý hình ảnh với độ phân giải cao, giúp nâng cao khả năng chiến đấu cho MiG-29.
Mặt khác, MiG-35 ban đầu được lên kế hoạch trang bị loại radar AESA tiên tiến hơn, Zhuk-AME. Tuy nhiên, do nhiều thách thức trong quá trình phát triển, bao gồm các vấn đề về sản xuất và độ tin cậy, vì vậy mà radar này chưa bao giờ được đưa vào sản xuất hàng loạt. Do đó, MiG-35 phải sử dụng các hệ thống radar bị hạ cấp, có hiệu suất chỉ tương đương với radar Zhuk trong MiG-29SMT.
Radar N010M Zhuk trong MiG-29SMT được đánh giá cao vì độ bền, khả năng tấn công nhiều mục tiêu và hiệu suất đáng tin cậy. Những đặc điểm này góp phần giải thích tại sao MiG-29SMT vẫn có khả năng cạnh tranh, ngay cả với các mẫu mới hơn như MiG-35.
Khó khăn của chương trình MiG-35
Một lý do khác khiến MiG-29 tiếp tục được ưa chuộng là do quá trình thử nghiệm kéo dài của MiG-35. Giai đoạn thử nghiệm này mất nhiều thời gian hơn dự kiến do một số vấn đề phức tạp, chủ yếu xoay quanh các thách thức về kỹ thuật và tài chính.
MiG-35 được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến và radar mảng quét điện tử chủ động Zhuk-AE, những hệ thống này đều cần được thử nghiệm chặt chẽ trước khi được đưa vào sử dụng và đây là một nhiệm vụ vừa đầy thách thức vừa tốn thời gian.
Những hạn chế về tài chính đã làm chậm đáng kể dự án MiG-35. So với các chương trình quốc phòng nổi bật khác của Nga, chiếc máy bay này nhận được ít tiền tài trợ hơn, chính vì vậy mà quá trình phát triển và thử nghiệm bị kéo dài.
Một lý do khác nữa là, các yêu cầu của Quân đội Nga đặt ra đối với chiếc máy bay này ngày càng cao, trong bối cảnh sự cạnh tranh với các mẫu máy bay chiến đấu mới ngày càng khốc liệt, cũng đã góp phần kéo dài thời gian thử nghiệm. Bên cạnh đó, việc tích hợp vũ khí và hệ thống tác chiến điện tử mới cho MiG-35 cũng đòi hỏi nhiều vòng thử nghiệm bổ sung.
Những sự chậm trễ này phần nào giải thích tại sao Không quân Nga vẫn dựa vào các mẫu máy bay cũ hơn như MiG-29, ngay cả khi quá trình đưa MiG-35 vào biên chế diễn ra sớm hơn.
Quang Hưng
