Trong quan niệm của nhiều người nội trợ, việc chăm sóc sức khỏe gia đình đồng nghĩa với việc tìm kiếm những thực phẩm "đại bổ" và sử dụng chúng một cách triệt để. Bà Triệu, gần 50 tuổi (Quảng Đông, Trung Quốc) cũng vậy. Cho đến khi phát hiện cả nhà bị u tuyến giáp vì những món ăn mình nấu, bà mới vỡ òa trong hối hận. Câu chuyện của bà là một bài học đắt giá về ranh giới mong manh giữa bồi bổ và gây hại khi dùng thực phẩm.
Một nhà 3 người cùng phát hiện u tuyến giáp
Bà Triệu vốn nổi tiếng là người kỹ tính, nấu ăn ngon. Kể từ khi xem vô tuyến, thấy chuyên gia cảnh báo thiếu i-ốt (iod/iot) gây bướu cổ và đậu nành chống ung thư thì bà lập tức dùng mọi cách biến chúng thành "linh hồn" trong căn bếp. Nấu món gì cũng nêm muối i-ốt mạnh tay, thậm chí còn dùng tương đậu nành thay thế hầu hết các loại sốt/gia vị khác.
Thời gian gần đây, bà Triệu bị khó chịu ở cổ họng và khàn tiếng dai dẳng, dùng thuốc vẫn không khỏi. Khi thấy chồng và con cũng có triệu chứng tương rự, bà liền cho rằng đó là bệnh do thời tiết. Kể từ đó bà bắt cả nhà "sống chung với bệnh" bằng cách ngậm muối hạt và nước muối ấm mỗi ngày.
Phải đến khi cậu con trai ho rất nhiều, cứ ăn là nghẹn, cổ có dấu hiệu sưng to bà Triệu mới nhận ra tầm nghiêm trọng của vấn đề. Tiện cho con trai đi khám, bà và chồng cũng khám luôn. Kết quả nghiệt ngã là cả 3 cùng bị u tuyến giáp. Dù cùng là u lành nhưng vị trí u cùng kích thước ở người con lớn nhất, gây khó chịu nhiều nhất.
Sau khi kiểm tra các chỉ số xét nghiệm và hỏi về lối sống, bác sĩ cho rằng nguyên nhân gây bệnh do chế độ ăn thừa i-ốt và ăn quá nhiều muối. Lúc này, bà Triệu mới nghẹn ngào thừa nhận: "Tôi bắt cả nhà ăn muối i-ốt và tương đậu nành thật nhiều để phòng chống ung thư".
Ranh rới mong manh giữa phòng bệnh và "rước họa vào thân"
Bác sĩ điều trị của bà Triệu cảnh báo, cả thiếu lẫn thừa i-ốt đều gây rối loạn tuyến giáp. Mặc dù i-ốt là một nguyên tố vi lượng thiết yếu để duy trì sức khỏe tuyến giáp nhưng việc tiêu thụ quá nhiều iot có thể có tác động tiêu cực đến chức năng tuyến giáp.
Quá nhiều i-ốt có thể kích thích sự phát triển quá mức của mô tuyến giáp, dẫn đến hình thành các nốt tuyến giáp. Ngoài ra, hấp thụ quá nhiều i-ốt có thể gây ra bệnh cường giáp, tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức có thể dẫn đến các triệu chứng như nhịp tim nhanh và mất ngủ. Trong khi đó, gia đình bà Triệu đã có thói quen lạm dụng muối i-ốt nhiều năm vì cho rằng tốt cho sức khỏe.
Còn đối với tương đậu nành, nó không chỉ chứa nhiều i-ốt mà còn chứa isoflavone. Khi hấp thụ quá nhiều có thể cản trở quá trình tổng hợp và chuyển hóa hormone tuyến giáp trong cơ thể và gây ra sự tiết hormone tuyến giáp bất thường, hình thành nhân giáp.
Bác sĩ cũng nhắc nhở, cơ thể không thể tự tổng hợp i-ốt nên vẫn cần bổ sung qua ăn uống. Các nguồn tự nhiên gồm: cá biển, tôm, cua, rong biển, trứng, sữa... Tuy nhiên, i-ốt từ thực phẩm thường không đủ, nên nên dùng muối i-ốt, nước mắm i-ốt hoặc sản phẩm bổ sung i-ốt có kiểm soát, không lạm dụng.
Khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới về lượng i-ốt như sau:
- Một người trưởng thành cần trung bình 150 microgam i-ốt mỗi ngày.
- Phụ nữ mang thai cần 220 microgam và phụ nữ cho con bú cần đến 290 microgam i-ốt mỗi ngày.
- Với trẻ từ 0 - 6 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn thì mẹ nên ăn nhiều hải sản và dùng muối i-ốt hoặc nước mắm có ii-ốt để nguồn dưỡng chất quan trọng này tiết qua sữa bổ sung cho bé. Còn với trẻ đã ăn dặm thì cần bổ sung i-ốt qua ăn uống hàng ngày.
Nguồn và ảnh: Health People, Sohu
Ngọc Ái
