Ngôi nhà Hội An được hỏi nhiều nhất hiện nay: Hơn 100 tuổi, có người "sốc" với dòng chữ ghi trên cột nhà

Nằm bên dòng sông Thu Bồn, Hội An từ lâu được xem là một trong những điểm du lịch nổi tiếng và quyến rũ nhất Việt Nam, nơi du khách tìm đến để ngắm phố cổ, đèn lồng và những mái ngói nhuốm màu thời gian.

Nhưng mới đây, thành phố di sản này vừa trải qua một trong những đợt mưa lũ nặng nề nhất trong lịch sử, nước dâng cao khiến nhiều tuyến phố biến thành sông. Trong bối cảnh ấy, có một ngôi nhà cổ đặc biệt nhận được sự quan tâm hơn cả – không chỉ vì tuổi đời hơn trăm năm, mà bởi trên những bức tường và cây cột gỗ bên trong, người ta nhìn thấy dòng chữ ghi lại từng vết lũ đã đi qua, như chứng nhân sống cho những thăng trầm của Hội An suốt nhiều thế kỷ.

Nơi ghi dấu ấn đặc biệt qua những mùa lũ Hội An

Nằm ở số 77 đường Trần Phú, phường Minh An, nhà cổ Quân Thắng được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVIII bởi một thương nhân người Hoa. Đây là một trong những ngôi nhà cổ đẹp và nguyên vẹn nhất còn tồn tại ở phố cổ Hội An – di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1999. Trải qua hơn 100 năm mưa nắng, ngôi nhà vẫn giữ nguyên cấu trúc gỗ lim, mái ngói âm dương và không gian sâu hun hút kiểu “nhà ống” – nơi vừa ở, vừa buôn bán đặc trưng của thương cảng xưa.

Thế nhưng điều khiến ngôi nhà trở thành điểm được quan tâm nhiều nhất trong thời gian gần đây không nằm ở vẻ đẹp kiến trúc, mà ở cột gỗ giữa gian chính – nơi lưu lại hàng loạt vạch khắc mực nước lũ qua từng năm. Những dòng chữ như “Lũ 1964”, “Lũ 1999”, “Lũ 2007”, “Lũ 2009” và mới nhất là “Lũ 2025” – được sơn đỏ nổi bật trên nền gỗ sẫm màu – khiến nhiều du khách dừng lại lặng nhìn. Có người nói họ “sốc” khi nhận ra mực nước từng dâng cao đến tận ngực, thậm chí chạm gần trần nhà.

Theo chia sẻ trên VnExpress và Dân trí, cây cột khắc dấu mốc nước được gia đình chủ nhà giữ gìn suốt nhiều thế hệ như một “nhật ký thiên tai bằng gỗ”. Mỗi dòng chữ khắc là một ký ức đau thương – nhưng cũng là minh chứng cho sức sống bền bỉ của người dân Hội An trước những trận lũ lịch sử.

Ngôi nhà cổ Quân Thắng được giới chuyên môn đánh giá là một bảo tàng sống về kiến trúc và lịch sử đô thị cổ miền Trung. Hầu như toàn bộ khung, kèo, xà đều làm bằng gỗ lim – loại vật liệu quý, chịu ẩm tốt, chống được mối mọt. Các mảng chạm trổ công phu trên vách và khung cửa được thực hiện bởi những nghệ nhân làng mộc Kim Bồng nổi tiếng. Phía trước nhà thông ra phố Trần Phú sầm uất, phía sau hướng về sông – kiểu bố trí vừa sinh hoạt vừa kinh doanh, phản ánh đời sống của thương nhân Hội An xưa.

Một vài hình ảnh bên trong nhà cổ Quân Thắng (Ảnh Hiệp hội Du lịch Quảng Nam)

Ngày nay, ngoài giá trị lịch sử, những vạch mốc lũ trên cột gỗ lại trở thành một phần “check-in đặc biệt” của du khách. Bức tường ghi dấu lũ được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, kèm những bình luận xen lẫn ngạc nhiên và trăn trở: “Không ngờ nước từng ngập tới tận mái nhà”, “Thật ám ảnh nhưng rất đáng để nhìn thấy tận mắt”.

Khám phá "di sản sống" giữa lòng phố cổ

Theo các chuyên trang du lịch, nhà cổ Quân Thắng hiện mở cửa đón khách tham quan hằng ngày từ 9h30 đến 18h, với giá vé khoảng 80.000 đồng/người lớn, trẻ em được miễn phí. Vé này có thể dùng kết hợp khi tham quan các điểm cổ khác trong khu phố cổ.

Không gian trong nhà vẫn được duy trì như một nơi ở thực thụ, du khách bước vào sẽ thấy bàn thờ tổ tiên, án thư, hoành phi, câu đối và các vật dụng sinh hoạt cổ. Chủ nhà vẫn sinh sống tại đây, vừa đón khách, vừa giới thiệu về lịch sử ngôi nhà. Vì vậy, du khách được khuyến nghị nói nhỏ, không chụp ảnh ở những khu vực riêng tư và tránh chạm vào hiện vật gỗ cổ.

Trên các nền tảng du lịch quốc tế như TripAdvisor, du khách nước ngoài thường để lại đánh giá tích cực. Một tài khoản có tên Sarah S. nhận xét: “Beautiful house with great architecture and a welcoming family… The flood marks on the wood are unbelievable” (Tạm dịch: Ngôi nhà thật đẹp với kiến trúc ấn tượng và gia đình chủ nhà rất thân thiện. Những dấu vết lũ trên cột gỗ thật khó tin). Trong khi đó, du khách Việt chia sẻ: “Cảm giác rùng mình khi nhìn thấy dòng chữ ‘Lũ 1964’ – như thấy cả một phần lịch sử của Hội An”.

Nhà cổ Quân Thắng hiện cũng được nhiều tour du lịch trong và ngoài nước đưa vào hành trình tham quan, bên cạnh các ngôi nhà cổ nổi tiếng khác như nhà Tấn Ký (101 Nguyễn Thái Học), nhà Phùng Hưng (4 Nguyễn Thị Minh Khai), nhà Đức An (129 Trần Phú) hay nhà Diệp Đồng Nguyên (Nguyễn Thái Học). Mỗi nơi lại mang một câu chuyện riêng: nhà Tấn Ký đại diện cho sự giao thoa kiến trúc Việt – Nhật – Trung; nhà Phùng Hưng lưu giữ những nét chạm khắc tinh xảo và truyền thống thương nhân xưa; nhà Đức An từng là hiệu buôn, đồng thời là nơi in ấn và lưu hành sách thời cận đại.

Cùng với đó, những ngôi nhà cổ này trở thành chứng nhân của lịch sử Hội An – một thành phố được hình thành và phát triển từ thương cảng sầm uất thế kỷ XVII–XVIII, nơi hội tụ văn hoá Đông – Tây.