Bệnh nhân V (73 tuổi, ở Nam Định) hiện đang điều trị tại Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai do gặp biến chứng nghiêm trọng của đái tháo đường type 2. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, khó thở, suy tim, suy thận.
Nguyên nhân khiến bệnh nhân V gặp tình trạng nghiêm trọng như vậy là do không chú ý theo dõi bệnh, không thăm khám định kỳ nên bị hạn chế trong việc điều chỉnh thuốc, phác đồ theo diễn biến bệnh.
Một trường hợp khác cũng gặp biến chứng nặng nề do đái tháo đường là trường hợp bệnh nhân S (tại Thái Bình). Bệnh nhân đã phải đoạn nửa bàn chân và đặt stent động mạch đùi trái. Thời gian gần đây bệnh nhân bị loét gót chân và gần như không có cảm giác tại 2 tay, 2 chân.
Theo người nhà bệnh nhân S, do bệnh nhân không tuân thủ các chỉ định, hướng dẫn của các bác sĩ trong chế độ sinh hoạt, ăn uống, sử dụng thuốc… nên tình trạng bệnh dần tiến triển nặng hơn theo thời gian, khiến sức khoẻ suy yếu.
Theo Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), có một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh đái tháo đường type 2. Trong đó, các yếu tố gây ảnh hưởng nhiều nhất là hành vi, lối sống kém lành mạnh, bao gồm thường xuyên sử dụng thực phẩm chế biến sẵn như đồ uống có đường, thực phẩm có hàm lượng chất béo cao và carbohydrate tinh chế cao hoặc lối sống ít vận động. Các yếu tố này kết hợp cùng nhau có thể làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì và thúc đẩy sự phát triển của đái tháo đường type 2.
Nguyên nhân khiến nhiều người gặp biến chứng nặng của đái tháo đường
TS.BS Nguyễn Quang Bảy - Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết do được chẩn đoán muộn nên nhiều bệnh nhân phát hiện mắc đái tháo đường khi đã gặp các biến chứng của bệnh. Theo các nghiên cứu, có tới 55% số bệnh nhân mắc đái tháo đường ở Việt Nam đã có biến chứng ngay từ khi phát hiện ra bệnh.
Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, Việt Nam hiện nằm trong top 20 quốc gia có tỷ lệ mắc đái tháo đường cao trên thế giới. Số người trưởng thành mắc đái tháo đường ở Việt Nam là 8 triệu người, đứng thứ 17 trên thế giới. Trong đó, Việt Nam có khoảng 5 triệu người mắc đái tháo đường nhưng không được điều trị kịp thời. Đây có thể là nguyên nhân quan trọng khiến nhiều bệnh nhân mắc đái tháo đường gặp các biến chứng nặng.
Theo bác sĩ Bảy, biến chứng đái tháo đường được chia ra làm 2 loại chính, gồm: Biến chứng mạch máu lớn và biến chứng mạch máu nhỏ.
Các biến chứng mạch máu nhỏ gây ra bệnh võng mạc đái tháo đường, có thể dẫn đến mù loà. Ngoài ra, biến chứng này còn có thể làm tổn thương các mạch máu ở cầu thận, gây ra suy thận và khiến bệnh nhân phải lọc máu. Ở Việt Nam, khoảng 1/3 số bệnh nhân mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối phải lọc máu là do mắc đái tháo đường. Biến chứng mạch máu nhỏ cũng làm tổn thương các dây thần kinh gây loét bàn chân, khiến người bệnh phải cắt bỏ bàn chân.
Biến chứng mạch máu lớn thường được chia thành ba nhóm: biến chứng mạch vành gây nhồi máu cơ tim; biến chứng mạch máu não, mạch cảnh gây đột quỵ và tắc mạch máu chi dưới gây loét bàn chân phải cắt cụt chân.
Bác sĩ Bảy lưu ý bệnh nhân mắc đái tháo đường phải tầm soát tất cả các biến chứng. Ngoài ra, nếu chưa đến thời điểm tái khám nhưng bệnh nhân phát hiện cơ thể có các dấu hiệu bất thường như mờ mắt, phù, đau ngực hay tê bì chân tay thì người bệnh phải đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám.
Người mắc đái tháo đường cũng cần lưu ý những điểm sau để hạn chế nguy cơ bệnh tiến triển nặng:
- Cần kiểm soát cân nặng, chỉ số huyết áp, chỉ số mỡ máu…, tránh để các chỉ số này tăng quá cao hoặc hạ quá thấp.
- Thử máu mao mạch thường xuyên, hàng ngày bằng máy đo đường huyết mao mạch.
- Tuyệt đối không bỏ thuốc điều trị khi thấy chỉ số đường huyết, huyết áp về mức bình thường.
- Tuân thủ chế độ ăn, lối sống lành mạnh bao gồm tập luyện thể dục, không ăn quá no, ăn quá nhiều hoặc ăn quá ít, ăn kiêng quá mức.
Ngọc Minh
