Khi còn nhỏ xem phim Tây Du Ký năm 1986, nhiều người đều có chung thắc mắc: Tôn Ngộ Không có pháp lực vô biên, thần thông quảng đại, đáng ra phải là người lãnh đạo cả nhóm đi thỉnh kinh mới đúng. Còn Đường Tăng - vị hòa thượng yếu đuối, không biết chiến đấu, suốt ngày bị yêu quái bắt đi sao lại được giao trọng trách lớn như thế?
Lớn lên rồi, nhất là khi đã bước vào tuổi trung niên, người ta mới dần hiểu ra: chỉ có Đường Tăng mới là người có thể “cứu độ chúng sinh”. Người mạnh nhất hay giỏi nhất, chưa chắc đã có khả năng lãnh đạo tốt, còn người có lòng bao dung và sự kiên định như Đường Tăng mới là người thật sự dẫn dắt được người khác.
1. Có tấm lòng bao dung
Khi bắt đầu hành trình thỉnh kinh, Đường Tăng chỉ có một mình. Sau đó, ông lần lượt gặp 3 người bạn đồng hành, cũng là 3 người phạm tội tày đình nơi Thiên giới: Tôn Ngộ Không đại náo Thiên Cung vì kiêu ngạo; Trư Bát Giới bị đày vì tham sắc; Sa Ngộ Tĩnh chỉ vì đánh vỡ chén lưu ly mà chịu phạt. Gặp 3 người như vậy, ai cũng sẽ sợ hãi tránh xa, nhưng Đường Tăng thì khác, ông chọn cách bao dung và trao cho họ cơ hội.
Chính lòng nhân ấy đã kết nối bốn con người khác biệt thành một tập thể, cùng nhau vượt qua 81 kiếp nạn để hoàn thành sứ mệnh.
Nếu đặt vào hiện thực, mối quan hệ giữa Đường Tăng và ba đồ đệ giống như mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, giữa người lãnh đạo và cấp dưới. Khi người khác phạm lỗi, phản ứng thường thấy là tức giận, thất vọng, muốn loại bỏ. Nhưng Đường Tăng lại kiên nhẫn đồng hành và tin rằng con người có thể thay đổi.
Cũng như trong gia đình, nếu con cái mắc lỗi, cha mẹ không nên chỉ biết trách mắng. Hãy học Đường Tăng, giáo dục bằng sự kiên nhẫn và dẫn dắt bằng hành động. Bao dung không phải yếu đuối, đó là thứ sức mạnh khiến người khác tự giác thay đổi.
2. Kiên định giữa nghịch cảnh
Đường sang Tây Trúc đầy gian nan, yêu quái tràn ngập, hiểm nguy luôn cận kề. Tôn Ngộ Không từng giận bỏ về Hoa Quả Sơn, Bát Giới nhiều lần muốn quay lại Cao Lão Trang, Sa Tăng cũng từng nản lòng. Nhưng chỉ có Đường Tăng vẫn không từ bỏ mục tiêu thỉnh kinh, một lòng hướng về Tây Thiên để độ mình và độ người. Sự kiên định ấy khiến ông trở thành trụ cột tinh thần của cả nhóm, dù ông là người duy nhất không có phép thần thông nhất.
Giữa cuộc sống hiện đại, mỗi người trung niên đều đang trong hành trình “thỉnh kinh” của riêng mình. Đó là những ngày họ phải vật lộn với công việc, cơm áo, con cái, bệnh tật, nợ nần. Khi khó khăn ập đến, ai giữ được tâm bình tĩnh, người đó mới thật sự mạnh mẽ. Như Đường Tăng, ông không có phép thuật, nhưng có định lực - năng lực giúp con người không bị lung lay trước nghịch cảnh và cám dỗ.
3. Giữ lòng thiện giữa đời đầy toan tính
Đường Tăng có một đặc điểm khiến nhiều người không hiểu nổi, đó là ông quá tin người. Dù gặp yêu quái hóa thân, ông vẫn chắp tay hành lễ; dù bị lừa dối, ông vẫn giữ lòng từ bi. Thậm chí có lúc, ông trách nhầm Tôn Ngộ Không vì tưởng rằng đồ đệ mình làm hại người vô tội.
Với vị hòa thượng này, mất mát không đáng sợ bằng việc đánh mất lòng tin. Ông sẵn sàng chia phần cơm ít ỏi cho người nghèo, giúp đỡ kẻ khổ sở, dù biết có thể bị lợi dụng. Ông có thể thua trong mưu mẹo, nhưng lại thắng trong lòng người.
Ở góc nhìn của người trưởng thành, ta thấy điều ấy thật… dại. Nhưng trong chiều sâu nhân văn, đó lại là đức tin của người thiện. Họ thà chịu thiệt, nhưng không để lòng mình trở nên nghi ngờ và cay độc.
Trong xã hội ngày nay, khi người ta dần ngại giao tiếp, sợ bị lợi dụng, Đường Tăng vẫn dạy ta rằng thiện lương là lựa chọn cao quý nhất. Hãy cứ chân thành, giúp đỡ người trong khả năng, giữ lòng mình trong sáng, đó chính là cách ta mở ra cơ hội cho chính mình.
4. “Vòng kim cô” – kỷ luật và sự tự giác của con người trưởng thành
Có người từng hỏi: “Vì sao Đường Tăng được chọn làm người dẫn đầu, trong khi Tôn Ngộ Không mới là người có năng lực nhất?” Câu trả lời nằm trong triết lý của 1 học giả thời nhà Minh - Tạ Chiêu Triết: “Mặc dù ‘Tây Du Ký’ là truyện giả tưởng nhưng lại vô cùng sâu sắc. Tôn Ngộ Không tượng trưng cho bản chất linh hoạt của con người, Trư Bát Giới tượng trưng cho sự phóng túng, buông thả. Khi con người bị dục vọng lôi kéo, chỉ có ‘vòng kim cô’ của lý trí mới giúp họ quay về con đường chính đạo”.
Ngộ Không mang vòng kim cô hữu hình, còn Đường Tăng mang vòng kim cô vô hình, đó là kỷ luật và sự tự giác. Ông biết rõ điều gì nên làm, điều gì nên tránh. Người lãnh đạo thật sự không phải người quyền lực, mà là người biết kiểm soát bản thân.
Con người khi trưởng thành cũng vậy. Chúng ta đều khao khát tự do, nhưng chỉ khi có kỷ luật, ta mới thật sự tự do. Có những việc dù sợ vẫn phải làm, có những con đường dù mệt vẫn phải đi, có những người dù không ưa vẫn phải đối mặt. Đó chính là “hành trình thỉnh kinh” của đời người.
(Theo Baijiahao)
Nguyên An
