Trong nhiều thập kỷ, các thị trường ô tô Đông Nam Á như Thái Lan, Indonesia, và Malaysia đã bị thống trị bởi các thương hiệu ô tô Nhật Bản. Các hãng xe Nhật, từ những năm 1970, đã xây dựng các nhà máy sản xuất tại khu vực này, tung ra những dòng xe chiến lược đáp ứng nhu cầu địa phương, và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.
Tuy nhiên, sự chuyển dịch chậm chạp của các hãng xe Nhật sang dòng xe thuần điện đã khiến họ dần mất lợi thế trước làn sóng xe điện đang bùng nổ. Ngược lại, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, đặc biệt là BYD, và Tập đoàn ô tô Hyundai từ Hàn Quốc, đang nhanh chóng vươn lên, chiếm lĩnh thị trường xe điện tại Đông Nam Á.
Với tốc độ phát triển hiện tại, Đông Nam Á đang nổi lên như một trong những thị trường xe điện tiềm năng nhất thế giới.
Sự chuyển dịch từ xe động cơ đốt trong sang xe điện
Trước đây, khi động cơ đốt trong vẫn còn phổ biến, các hãng xe Nhật Bản như Toyota và Nissan đã thống trị thị trường ô tô Đông Nam Á. Tuy nhiên, khi công nghệ xe điện ngày càng phát triển và trở thành xu hướng tất yếu, các hãng xe Nhật lại tỏ ra chậm chạp trong việc chuyển hướng. Điều này đã mở ra cơ hội cho các nhà sản xuất xe điện khác - đặc biệt là các công ty từ Trung Quốc và Hàn Quốc - nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.
Tại Thái Lan, quốc gia được mệnh danh là "Detroit của châu Á", thị trường xe điện đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Chính phủ Thái Lan đã đặt mục tiêu chuyển đổi 30% tổng sản lượng xe sang xe điện vào năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, nhiều chính sách hỗ trợ như trợ cấp xe điện và miễn thuế cho các nhà đầu tư đã được triển khai. Nhờ đó, tốc độ tăng trưởng của thị trường xe điện tại Thái Lan đã tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái.
Các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Thái Lan, đang đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy sự chuyển đổi sang xe điện. Sự cạnh tranh giữa các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc và Hàn Quốc không chỉ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện tại khu vực này.
Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đe dọa thị trường
Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội và trở thành những người dẫn đầu tại thị trường xe điện Đông Nam Á. Đặc biệt, BYD, một trong những hãng xe điện lớn nhất Trung Quốc, đã nổi lên như một hiện tượng tại Thái Lan. Chỉ trong vòng hai năm kể từ khi gia nhập thị trường này vào năm 2022, BYD đã bán được khoảng 30.000 xe điện, vươn lên vị trí dẫn đầu về doanh số bán hàng trong năm 2023. Thị phần của BYD tại Thái Lan trong quý 1 năm 2024 đã tăng vọt lên 46%, biến hãng trở thành nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba tại quốc gia này, bao gồm cả các hãng sản xuất động cơ đốt trong.
BYD cũng không ngừng củng cố vị thế của mình. Vào tháng 3 năm 2024, hãng đã đầu tư 490 triệu USD để xây dựng nhà máy sản xuất xe điện đầu tiên tại Thái Lan. Nhà máy này dự kiến sẽ sản xuất 150.000 xe điện mỗi năm, một con số ấn tượng cho thấy tham vọng của BYD trong việc chiếm lĩnh thị trường khu vực. Hiện tại, BYD đã ra mắt hai mẫu xe điện tại Thái Lan: SUV cỡ nhỏ Atto3 và mẫu hatchback Dolphin, nhắm đến các phân khúc khác nhau của thị trường.
Thách thức lớn nhất đối với các nhà sản xuất xe điện tại Đông Nam Á là làm sao để đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, đồng thời duy trì được sự cạnh tranh trong bối cảnh thị trường ngày càng khốc liệt.
Hyundai tăng cường hiện diện tại Đông Nam Á
Không chỉ có các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, Tập đoàn ô tô Hyundai từ Hàn Quốc cũng đang tích cực mở rộng sự hiện diện của mình tại Đông Nam Á. Hyundai đã cam kết đầu tư 1 tỷ baht (gần 720 tỷ VNĐ) vào Thái Lan để xây dựng nhà máy lắp ráp xe điện và pin. Vào ngày 7 tháng 8 vừa qua, Cơ quan Đầu tư Thái Lan đã phê duyệt khoản đầu tư này, giúp Hyundai Motor có thể tận dụng chuỗi cung ứng mạnh mẽ của Thái Lan để cung cấp nguyên liệu thô và linh kiện cần thiết cho việc sản xuất xe điện.
Hiện tại, Hyundai cũng đã ra mắt mẫu xe điện giá rẻ Casper Electric tại Thái Lan, nhằm cạnh tranh trực tiếp với các dòng xe điện giá rẻ của BYD.
Trong tương lai, Đông Nam Á có thể trở thành một trong những trung tâm sản xuất xe điện lớn nhất thế giới, nếu các quốc gia trong khu vực tiếp tục duy trì được đà phát triển hiện tại và thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài.
Cạnh tranh gay gắt trên thị trường xe điện Đông Nam Á
Với sự xuất hiện của các hãng xe điện Trung Quốc và Hàn Quốc, thị trường xe điện Đông Nam Á đang trở thành một chiến trường cạnh tranh khốc liệt. Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, với chiến lược xâm nhập thị trường nhanh chóng và khả năng cung cấp các sản phẩm chất lượng cao với giá thành hợp lý, đang nhanh chóng giành lấy thị phần. Trong khi đó, Hyundai, với sự hỗ trợ từ chính phủ Hàn Quốc và khả năng sản xuất công nghệ cao, cũng đang cố gắng khẳng định vị thế của mình.
Tuy nhiên, sự vắng bóng của các hãng xe Nhật Bản trong lĩnh vực xe điện tại Đông Nam Á là một điểm đáng lưu ý. Dù đã từng chiếm lĩnh thị trường với các dòng xe động cơ đốt trong, nhưng các hãng xe Nhật Bản dường như đang tụt lại phía sau trong cuộc đua xe điện. Sự chậm trễ này có thể khiến họ mất dần thị phần vào tay các đối thủ đến từ Trung Quốc và Hàn Quốc.
Thị trường xe điện Đông Nam Á đang chuyển mình mạnh mẽ, trở thành một sân chơi mới đầy tiềm năng cho các hãng xe điện toàn cầu.
Câu chuyện rất khác tại Việt Nam
Dù ô tô điện Trung Quốc đang cải thiện đáng kể về chất lượng, nhưng vẫn còn tồn tại những định kiến về độ bền và chất lượng của các sản phẩm từ Trung Quốc. Người tiêu dùng Việt Nam có xu hướng tin tưởng các thương hiệu xe từ các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, hoặc chính những mẫu xe nội địa, nơi có danh tiếng về chất lượng và độ tin cậy cao hơn.
Mặc dù các nhà sản xuất Trung Quốc đã cung cấp các giải pháp như phối hợp với trạm sạc bên thứ 3 hoặc tặng kèm sạc di động, nhưng việc triển khai trạm sạc tại Việt Nam lại hoàn toàn không có, gây khó khăn cho việc "tiếp năng lượng" cho các mẫu xe điện Trung Quốc, Hàn Quốc.
Ngoài ra, các nhà máy sản xuất xe điện của những hãng Trung Quốc hay Hàn Quốc đều vắng bóng tại Việt Nam, điều này dẫn đến việc không đảm bảo lâu dài, ảnh hưởng đến tâm lý chọn mua của người tiêu dùng, đồng thời khiến cho giá thành của xe ô tô điện Trung Quốc hay Hàn Quốc dù có thể thấp hơn so với các đối thủ quốc tế, nhưng vẫn chưa đủ hấp dẫn để thu hút phần lớn người tiêu dùng Việt Nam.
