Từ ngày 1/1/2026, cá nhân và tổ chức không tự nguyện nộp phạt vi phạm hành chính hoặc có dấu hiệu tẩu tán tài sản sẽ bị phong tỏa tài khoản ngân hàng. Đây là nội dung đáng chú ý trong Nghị định 296 vừa được Chính phủ ban hành về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Nghị định quy định nguyên tắc, trình tự và thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhằm thi hành quyết định xử phạt, quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, biện pháp khắc phục hậu quả và hoàn trả kinh phí cho cơ quan thực hiện.
Một trong những điểm mới là việc cụ thể hóa biện pháp cưỡng chế tài chính đối với người không chấp hành nộp phạt. Khi người bị xử phạt có tiền gửi tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước, cơ quan chức năng sẽ ra quyết định khấu trừ hoặc phong tỏa tương ứng số tiền phải nộp.
Trong vòng 1 ngày làm việc kể từ khi nhận quyết định cưỡng chế, ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước buộc phải phong tỏa số tiền bằng đúng mức phạt. Trường hợp tài khoản không đủ số dư, toàn bộ số tiền trong tài khoản sẽ bị phong tỏa. Các tổ chức tài chính có trách nhiệm cung cấp thông tin, phong tỏa và trích chuyển tiền theo yêu cầu của người có thẩm quyền.
Nghị định cũng cho phép áp dụng biện pháp phong tỏa khẩn cấp khi cơ quan cưỡng chế xác định có dấu hiệu tẩu tán tài sản.
Bên cạnh đó, Nghị định 296 còn quy định việc khấu trừ thu nhập. Mức khấu trừ tối đa đối với tiền lương và lương hưu là 30% thu nhập hàng tháng sau thuế và bảo hiểm; đối với các khoản thu nhập khác là 50%. Việc khấu trừ phải đảm bảo mức sống tối thiểu của người bị cưỡng chế và người phụ thuộc.
Ngoài ra, cơ quan chức năng có thể kê biên tài sản có giá trị tương ứng để bán đấu giá. Tuy vậy, các tài sản phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu như nhà ở duy nhất của cá nhân, gia đình không bị kê biên. Việc kê biên phải được thông báo cho người bị cưỡng chế và UBND cấp xã nơi có tài sản trước ít nhất 5 ngày làm việc.
Huỳnh Duy
