Trong mỗi mùa tuyển sinh, không khó để bắt gặp những cuộc tranh luận quen thuộc giữa phụ huynh và học sinh xoay quanh chuyện chọn ngành, chọn nghề. Có những ngành học chỉ cần nghe tên đã khiến không ít phụ huynh “đứng hình”, lo lắng từ đầu ra, thu nhập cho đến độ ổn định lâu dài.
Thế nhưng, ở chiều ngược lại, chính những ngành học từng bị xem là “khó hiểu”, “rủi ro” hay “không truyền thống” ấy lại đang sở hữu tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong 5-10 năm tới. Dưới đây là 5 ngành học mà phụ huynh thường e dè, nhưng thực tế tương lai lại cực kỳ sáng nếu người học có năng lực và đi đúng hướng.
1. Trí tuệ nhân tạo (AI) và Khoa học dữ liệu
Với nhiều phụ huynh, AI vẫn là một khái niệm mơ hồ, thậm chí đáng sợ. Không ít người cho rằng đây là ngành quá mới, học xong biết làm gì, hoặc lo con mình theo không nổi vì quá nhiều toán, lập trình và thuật toán.
Thế nhưng, thực tế cho thấy AI và Khoa học dữ liệu đang là “xương sống” của hàng loạt ngành nghề hiện đại, từ tài chính, y tế, giáo dục cho đến marketing, logistics và sản xuất. Trong 10 năm tới, khi doanh nghiệp ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu và tự động hóa, nhu cầu nhân lực AI không những không giảm mà còn tăng mạnh. Điều quan trọng là người học cần có nền tảng tư duy logic tốt, chịu được áp lực học tập cao và sẵn sàng học suốt đời để theo kịp tốc độ thay đổi của công nghệ.
2. Công nghệ sinh học
Nghe đến công nghệ sinh học, nhiều phụ huynh thường liên tưởng đến phòng thí nghiệm khô khan, nghiên cứu dài hơi và đầu ra mù mờ. Tuy nhiên, sau những biến động toàn cầu về y tế, môi trường và an ninh lương thực, công nghệ sinh học đang trở thành lĩnh vực chiến lược tại nhiều quốc gia.
Ngành này không chỉ gói gọn trong nghiên cứu mà còn mở rộng sang sản xuất vaccine, dược phẩm, thực phẩm chức năng, nông nghiệp công nghệ cao và xử lý môi trường. Trong tương lai gần, khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe và phát triển bền vững ngày càng tăng, sinh viên công nghệ sinh học có rất nhiều cơ hội làm việc trong doanh nghiệp, viện nghiên cứu hoặc các dự án quốc tế.
3. Thiết kế game và công nghiệp sáng tạo số
Với không ít phụ huynh, “thiết kế game” đồng nghĩa với… chơi game. Nỗi lo con cái sa đà vào giải trí, thiếu định hướng khiến ngành này thường bị gạt ra khỏi danh sách ưu tiên. Thế nhưng, ngành công nghiệp game toàn cầu đang phát triển với tốc độ chóng mặt, kéo theo nhu cầu lớn về nhân lực sáng tạo: từ thiết kế đồ họa, xây dựng kịch bản, thiết kế trải nghiệm người dùng cho đến lập trình và vận hành sản phẩm.
Trong 10 năm tới, khi giải trí số, metaverse và thực tế ảo ngày càng phổ biến, những người được đào tạo bài bản về thiết kế game và nội dung số sẽ có lợi thế rất lớn. Điều cốt lõi là người học phải nghiêm túc, có kỷ luật và coi đây là một nghề thực thụ, chứ không chỉ là sở thích cá nhân.
4. Tâm lý học
Tâm lý học là ngành học thường khiến phụ huynh băn khoăn vì nghĩ rằng cơ hội việc làm hạn chế, thu nhập không cao hoặc chỉ phù hợp với những người làm nghiên cứu. Trên thực tế, khi xã hội ngày càng chú trọng đến sức khỏe tinh thần, vai trò của tâm lý học ngày càng trở nên quan trọng.
Không chỉ dừng lại ở trị liệu, tâm lý học còn được ứng dụng rộng rãi trong giáo dục, nhân sự, marketing, truyền thông và quản trị doanh nghiệp. Trong bối cảnh áp lực học tập, công việc và cuộc sống ngày càng gia tăng, nhu cầu về chuyên gia tâm lý được đào tạo bài bản sẽ tiếp tục tăng trong thập kỷ tới. Đây là ngành học đòi hỏi sự kiên nhẫn, khả năng lắng nghe và nền tảng kiến thức vững chắc, nhưng bù lại là giá trị xã hội lâu dài và bền vững.
5. Công nghệ môi trường và phát triển bền vững
Nhiều phụ huynh vẫn cho rằng ngành môi trường vất vả, thu nhập thấp và khó thăng tiến. Tuy nhiên, trước các thách thức về biến đổi khí hậu, ô nhiễm và khan hiếm tài nguyên, phát triển bền vững đã trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia và doanh nghiệp.
Ngành công nghệ môi trường không chỉ xoay quanh xử lý rác thải hay nước thải mà còn liên quan đến năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn và chính sách môi trường. Trong 10 năm tới, khi các tiêu chuẩn xanh trở thành điều kiện bắt buộc, nhân lực có chuyên môn trong lĩnh vực này sẽ ngày càng được săn đón, đặc biệt ở các tập đoàn đa quốc gia.
Suy cho cùng, nỗi lo của phụ huynh là hoàn toàn dễ hiểu, bởi ai cũng mong con mình có một tương lai ổn định và an toàn. Thế nhưng, trong một thế giới liên tục thay đổi, những ngành học từng bị xem là lạ hay khó lại chính là nơi mở ra nhiều cơ hội nhất cho thế hệ trẻ.
Quan trọng không nằm ở tên ngành, mà ở năng lực, sự nghiêm túc và khả năng thích ứng của người học. Nếu được định hướng đúng và đầu tư bài bản, những ngành học nghe là sợ hôm nay rất có thể sẽ trở thành lựa chọn “đi trước thời đại” trong 10 năm tới.
Đông
