13 năm trước, một đoạn video ngắn đã khiến dư luận Trung Quốc dậy sóng. Video ghi lại cảnh một cậu bé khoảng 4 tuổi bị cha ép chạy giữa trời tuyết, trong điều kiện nhiệt độ xuống tới -13°C. Không áo, không giày, cậu bé vừa chạy vừa khóc, còn người cha phía sau chỉ lặng lẽ cầm điện thoại ghi hình.
Video nhanh chóng lan truyền trên mạng, kéo theo làn sóng phẫn nộ dữ dội. Nhiều người gọi đây là hành vi bạo hành trẻ em. Tuy nhiên, người cha trong đoạn clip - ông Hà Liệt Thắng không những không dừng lại, mà còn tiếp tục bảo vệ thứ ông gọi là "giáo dục kiểu đại bàng".
13 năm trôi qua, cậu bé 4 tuổi cởi trần chạy trong tuyết đã có một cuộc sống đầy bất ngờ.
Từ "án tử" y khoa đến quyết định chống lại số phận
Câu chuyện bắt đầu từ mùa hè năm 2008. Khi đó, Hà Liệt Thắng ngoài 40 tuổi lần đầu làm cha. Con trai ông sinh non tới ba tháng, cơ thể yếu ớt, phải nằm lồng ấp ngay sau khi chào đời. Sau khi xem kết quả chụp chiếu, bác sĩ đưa ra chẩn đoán nặng nề. Cậu bé xuất huyết não thất trái, phù não nghiêm trọng, nguy cơ bại não rất cao. Ngay cả khi sống sót, đứa trẻ cũng có thể gặp vấn đề nghiêm trọng về trí tuệ.
Với nhiều gia đình, đây là lúc buộc phải chấp nhận thực tế. Nhưng Hà Liệt Thắng thì không. Ông tin rằng, dù chỉ còn một tia hy vọng, ông cũng phải thử đến cùng.
Chỉ 10 ngày sau khi con xuất viện, ông đã bắt đầu "huấn luyện" cho đứa trẻ ngâm nước lạnh để "tăng khả năng thích nghi". Đứa bé bị tiêu chảy ngay hôm đó, cả gia đình phản đối dữ dội, cho rằng ông quá cực đoan. Tuy nhiên, Hà Liệt Thắng vẫn kiên quyết tiếp tục.
Vài ngày sau, đứa trẻ có dấu hiệu ăn ngủ tốt hơn. Chính sự thay đổi nhỏ này khiến ông tin rằng mình đã tìm ra phương pháp đúng.
Một tuổi thơ không có chỗ cho sự chậm lại
Từ đó, con trai ông bước vào một lộ trình phát triển hoàn toàn khác với bạn bè cùng trang lứa.
Không có trò chơi, không có những buổi rong chơi vô tư. Thay vào đó là lịch sinh hoạt dày đặc: dậy sớm, chạy bộ, tập võ, rèn thể lực, luyện kỷ luật bất kể thời tiết. Khi nhiều đứa trẻ còn được bế ẵm, cậu đã bị ép tự leo núi, tự hoàn thành các bài tập thể chất. Việc chạy trần truồng trong tuyết chỉ là một phần trong chuỗi rèn luyện ấy.
Với người ngoài, đây là sự khắc nghiệt khó chấp nhận. Nhưng với Hà Liệt Thắng, đó là cách duy nhất để con trai ông "thoát khỏi số phận bị định đoạt".
"Thần đồng" dưới áp lực
Những năm sau đó, cậu bé liên tục gây chú ý với loạt thành tích vượt xa độ tuổi: 5 tuổi lái máy bay hạng nhẹ và lập kỷ lục, 7 tuổi vượt sa mạc nhiều lần, 8 tuổi theo học chương trình tự học của đại học. Trong khi nhiều bạn bè còn học vỡ lòng, cậu đã tiếp cận sách kinh tế và các môn học dành cho người lớn. 11 tuổi lấy bằng cao đẳng, 12 tuổi tốt nghiệp đại học, 13 tuổi nhận bằng MBA từ một trường đại học nước ngoài.
Trước những nghi ngờ của dư luận, Hà Liệt Thắng khẳng định con đường ông chọn là đúng. Tuy nhiên, phía sau loạt thành tích ấy là một đứa trẻ hiếm khi được nói lên mong muốn của chính mình.
Trong một cuốn nhật ký, cậu bé từng viết: "Con không thể chậm lại. Bố là một con hổ". Câu chữ ngắn gọn nhưng phản ánh rõ áp lực mà cậu phải mang suốt nhiều năm.
Khi trưởng thành, cậu xuất hiện trên các chương trình trí tuệ, được khen ngợi là điềm tĩnh, tư duy tốt, khả năng ngôn ngữ vượt trội so với bạn bè cùng tuổi.
Nếu chỉ nhìn vào kết quả, đây là câu chuyện "vượt nghịch cảnh" đầy ấn tượng khi một đứa trẻ từng bị bác sĩ dự đoán tương lai mờ mịt đã vươn lên trở thành nhân vật nổi bật. Tuy nhiên, điều khiến dư luận trăn trở suốt nhiều năm qua không chỉ là thành tích, mà là cái giá phía sau nó. Tuổi thơ của cậu gần như bị nén lại, cảm xúc cá nhân ít được quan tâm, mối quan hệ cha con dần giống huấn luyện viên và vận động viên hơn là gia đình.
Giáo dục không chỉ là cuộc đua thành tích hay việc "vượt lên số phận" bằng mọi giá. Mỗi đứa trẻ có tốc độ trưởng thành, giới hạn chịu đựng và nhu cầu cảm xúc rất khác nhau. Kỷ luật, rèn luyện và kỳ vọng là cần thiết, nhưng nếu thiếu sự lắng nghe và thấu hiểu, giáo dục rất dễ trượt sang áp lực. Thành công có thể đo bằng bằng cấp hay kỷ lục, nhưng hạnh phúc và sự cân bằng tinh thần mới là nền tảng để một đứa trẻ thực sự trưởng thành lâu dài. Và đó cũng là bài toán mà bất kỳ gia đình nào, khi đặt kỳ vọng vào con cái, đều cần cân nhắc thật kỹ.
Theo Sohu
Trang Vũ
