Một doanh nhân nổi tiếng ở Hồng Kông (Trung Quốc) từng nói: “Dù thành công lớn đến đâu trong sự nghiệp, cũng không thể bù đắp được nỗi tiếc nuối khi thất bại trong việc giáo dục con cái”.
Quá trình nuôi dạy con là một hành trình không thể đảo ngược. Nếu chúng ta bỏ lỡ giai đoạn vàng để giáo dục con, thì đó là một mất mát không thể cứu vãn. Dẫu sau này có bỏ ra gấp trăm lần công sức, mọi thứ cũng đã trở thành vô vọng.
Tương lai của một đứa trẻ – chúng sẽ trở thành người như thế nào – thường được định hình từ những năm tháng đầu đời, dựa trên nhận thức, hành động và thói quen giáo dục của cha mẹ.
Khi còn nhỏ, nếu cha mẹ có những thói quen nuôi dạy tốt, họ có thể âm thầm ươm mầm cho một đứa trẻ xuất sắc mà không cần cố gắng quá mức.
Ngược lại, những thói quen xấu của cha mẹ sẽ khiến con trẻ dần lệch khỏi quỹ đạo ban đầu, thậm chí hủy hoại cả cuộc đời chúng.
Những bậc cha mẹ thất bại thường mang trong mình 3 thói quen tai hại sau đây. Bạn có đang mắc phải điều nào không?
01.
Dễ bị cảm xúc chi phối
Trên Zhihu từng có một câu hỏi: “Có cha mẹ thất bại là trải nghiệm như thế nào?”.
Các cư dân mạng đã dùng chính những vết thương tuổi thơ của mình để “tố cáo” cha mẹ:
“Họ không biết khích lệ, chỉ biết trách mắng. Không có người dẫn đường tử tế, tôi đã đi qua biết bao lối rẽ sai lầm”.
“Họ luôn dùng những lời dạy dỗ đầy xúc phạm, mỉa mai để giáo dục tôi, khiến tôi cảm thấy mình thật kém cỏi. Giờ đây, tôi đang phải chiến đấu với chứng trầm cảm”.
“Họ đổ lỗi cho tôi về những bất mãn trong cuộc sống của họ, khiến tôi cảm thấy mình là gánh nặng, là kẻ thừa thãi”.
Cha mẹ không kiểm soát được cảm xúc chính là “sát thủ” số một phá hủy tâm hồn con trẻ.
Tôi từng đọc một tin tức đáng sợ: Một đứa trẻ không hoàn thành bài tập về nhà, bị giáo viên từ chối phát sách mới. Người cha biết chuyện liền nổi trận lôi đình, cầm dao làm bếp trong cơn mất kiểm soát, làm bị thương bà nội và thậm chí chặt vào chân con mình.
Thật đáng sợ khi nghĩ rằng chỉ vì chưa làm xong bài tập, đứa trẻ đã bị cha dùng dao tấn công. Một đứa trẻ như vậy, sống sót trong môi trường ấy, hẳn phải thiếu thốn cảm giác an toàn đến nhường nào.
Dù trong đời sống hàng ngày, hiếm ai rơi vào tình trạng cực đoan như người cha ấy, nhưng liệu chúng ta có thường xuyên mất kiểm soát cảm xúc? Chẳng hạn, khi kèm con làm bài tập, nhiều phụ huynh có thể gầm gào suốt hai tiếng đồng hồ.
Nhà giáo dục học Doãn Kiến Lợi từng nói: “Ba phần giận dữ bạn trút lên con sẽ gây ra bảy phần tổn thương trong lòng chúng”.
Trẻ lớn lên dưới cơn bão cảm xúc của cha mẹ sẽ mang trong mình những khiếm khuyết tính cách suốt đời, kéo theo hàng loạt vấn đề tâm lý. Những đứa trẻ ấy như mang trong lòng một hố đen, không ngừng nuốt chửng lòng tự trọng, niềm vui và hạnh phúc của chúng.
Cha mẹ giữ được sự bình tĩnh, yêu thương và che chở cho con lớn lên là món quà lớn nhất dành cho con trẻ.
Con người không ai hoàn hảo, đôi khi chúng ta khó tránh khỏi những phút giây mất kiểm soát. Nhưng khi giáo dục con, hãy đặt mình vào vị trí của chúng với lòng thấu cảm. Điều này giúp ta duy trì tâm trạng tích cực khi đối diện với con.
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần học cách chấp nhận cảm xúc của mình, tìm lối thoát hợp lý, và tuyệt đối không biến con thành “bia đỡ đạn” cho sự bực dọc ấy.
02.
Không dành thời gian chất lượng cho con
Người ta thường nói, đồng hành là lời tỏ tình dài lâu nhất.
Nhưng chỉ sự đồng hành chất lượng mới là tình yêu tuyệt vời nhất dành cho con trẻ.
Thế mà nhiều cha mẹ, khi con đang ở cạnh bên thì họ lại mải mê lướt điện thoại. Sự đồng hành hời hợt ấy không chỉ khiến trẻ cảm thấy bị xem nhẹ, mà còn làm nảy sinh sự tự ti, nghi ngờ bản thân.
Có người từng định nghĩa “đồng hành chất lượng” là:“Cha mẹ tham gia vào trò chơi của con, tương tác liên tục, có giao tiếp bằng ánh mắt, lời nói và cảm xúc, để con cảm nhận được tình yêu”.
Vậy mà, bao nhiêu mối quan hệ cha mẹ - con cái đã dần xa cách chỉ vì sự thiếu tận tâm trong việc đồng hành hàng ngày?
Như lời một nhà văn từng viết: “Biết bao cha mẹ và con cái cùng sống dưới một mái nhà nhưng chẳng còn gì để nói. Họ yêu thương nhau sâu đậm nhưng lại không hiểu nhau. Họ khao khát kết nối nhưng không tìm ra nhịp cầu, mong muốn bày tỏ nhưng chẳng có ngôn từ”.
Nếu trẻ không được cha mẹ đồng hành tận tâm từ nhỏ, chúng dễ trở nên khép kín, tự ti, và dựng lên bức tường vô hình ngăn cách với cha mẹ.
Tôi từng xem một chương trình truyền hình và ngay lập tức bị ấn tượng bởi cha mẹ của một tiến sĩ hậu đại học tại MIT. Trong một ngôi làng hẻo lánh, khi nhiều phụ huynh chọn rời quê đi làm ăn xa, để lại con cái thành trẻ mồ côi sống cùng ông bà, thì cặp đôi này quyết định ở lại.
Dù nghèo khó, dù trình độ học vấn không cao, họ vẫn sở hữu nhận thức vượt bậc về giáo dục. Họ dùng tình yêu và sự khích lệ để cùng con bước qua tuổi thơ. Người cha luôn kể chuyện cho con trước giờ đi ngủ. Mỗi tối, cả gia đình bốn người quây quần quanh bàn, cùng nhau đọc sách, tạo nên một bầu không khí học tập ấm áp cho con.
Sự đồng hành tận tụy của họ cuối cùng đã nuôi dưỡng hai người con trai trưởng thành xuất sắc.
Nghiên cứu chỉ ra rằng: Sự đồng hành tận tâm của cha mẹ giúp tâm hồn trẻ trở nên phong phú và mạnh mẽ. Những đứa trẻ như vậy thường năng động, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động, sở hữu tâm thái lạc quan và khỏe mạnh. Dù không đạt được kỳ vọng cao vời của cha mẹ, chúng vẫn có đủ phẩm chất tốt để hòa nhập và tỏa sáng trong xã hội.
Nếu trẻ là món quà quý giá nhất mà thượng đế ban tặng cho cha mẹ, thì sự đồng hành tận tâm chính là món quà vô giá mà cha mẹ dành lại cho con.
03.
Không biết lắng nghe con
Gần đây, một tin tức đau lòng khiến tôi ám ảnh:
Một cô bé 15 tuổi ở Tứ Xuyên đã nhảy từ tầng 25 xuống và qua đời. Điều khiến người ta xót xa hơn cả là người cha, trong nỗ lực lao xuống để đỡ con, cũng bị con gái rơi trúng và qua đời sau khi cấp cứu thất bại.
Anh trai cô bé kể lại rằng: “Em gái tôi không muốn tâm sự gì với người lớn trong nhà”.
Điều gì đã khiến cô bé ấy chọn cách im lặng nuốt nỗi buồn vào lòng thay vì chia sẻ với cha mẹ? Có lẽ, cha mẹ cô không phải là những người biết lắng nghe.
Trong cuốn Positive Discipline có viết: “Nếu cha mẹ không chịu lắng nghe và thấu hiểu con, họ sẽ đánh mất cơ hội được con giãi bày. Đến cuối cùng, con sẽ chẳng còn muốn nói gì với cha mẹ nữa”.
Một người mẹ từng kể với tôi: Con cô mới vào mẫu giáo đã không còn muốn chia sẻ chuyện trường lớp với mẹ. Cô lo lắng rằng đến tuổi dậy thì, cô sẽ hoàn toàn không biết gì về cuộc sống của con. Nhưng mọi thứ đã thay đổi nhờ một sự kiện nhỏ.
Một lần, cô bị khản tiếng, không thể nói được. Cô chỉ lặng lẽ lắng nghe mọi điều con kể. Sau một tuần, cô nhận ra con bắt đầu chủ động trò chuyện với mình nhiều hơn.
Lúc ấy, cô mới ngộ ra: Không phải con không muốn nói, mà là cha mẹ chưa biết cách lắng nghe và thấu hiểu.
Thường thì khi con vừa mở lời kể về một việc gì đó, cha mẹ đã vội vàng chen vào với những bài giảng đạo lý dài dòng, khiến con lập tức im bặt. Nếu cha mẹ không lắng nghe, không cho con cơ hội bày tỏ, họ sẽ mãi chẳng thể bước vào thế giới nội tâm của con.
Khi con chia sẻ, không phải lúc nào chúng cũng cần cha mẹ giải quyết vấn đề. Đôi khi, chúng chỉ mong cảm xúc của mình được cha mẹ đón nhận và thấu hiểu.
Là cha mẹ, muốn kết nối với con, chúng ta cần học cách kiên nhẫn lắng nghe. Chỉ cần hiểu cảm xúc của con, đáp lại bằng sự thân thiện và động viên đúng lúc, bạn sẽ xây dựng được một mối quan hệ gắn bó không gì sánh bằng.
Theo Sohu
Dương
Bình luận tiêu biểu (0)