Đường sắt đô thị liệu có thể là cứu cánh của giao thông?

Đường sắt đô thị liệu có thể là cứu cánh của giao thông?

Đỗ Thị Huệ
Thứ 4, 27/12/2017 09:00
Theo TS. Nguyễn Ngọc Quang (ĐH Giao thông vận tải), để giải quyết được vấn đề ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn tại Việt Nam (bao gồm Hà Nội), nếu chỉ ưu tiên phát triển đường sắt trên cao thì chưa đủ. Thậm chí, nếu không giải quyết được các bài toán có liên quan, nó còn có thể biến thành một món nợ xấu “khủng” và khó trả.

Dù đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ, nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP.Hà Nội” đã được thông qua từ giữa năm 2017 nhưng cho đến nay, những hoài nghi về tính khả thi của nó, đặc biệt có liên quan đến việc tiến tới loại bỏ xe máy thì vẫn chưa chấm dứt.

Theo đề án, đường sắt đô thị sẽ đóng vai trò xương sống, giúp thay đổi căn bản phương thức di chuyển của người dân, nâng dần thị phần vận tải hành khách công cộng lên 50-55% vào năm 2030. Xe máy cũng sẽ dần bị hạn chế sử dụng và tiến tới dừng hoạt động sau năm 2025.

Điều này sẽ gặp rất nhiều khó khăn vì hiện nay, xe máy là phương tiện có tính cơ động, linh hoạt cao, cũng là một loại hình chuyên chở phù hợp với đông đảo người lao động. Muốn giảm tỷ lệ sử dụng xe máy thì hệ thống vận tải hành khách công cộng phải đảm bảo đáp ứng tốt về thời gian đi lại và mức độ tiện lợi tương đương. Tuy nhiên trên thực tế, khi điểm lại những loại hình giao thông công cộng như xe buýt, BRT và cả đường sắt đô thị sắp tới cũng đã bộc lộ những hạn chế khá lớn.

Thứ nhất, những người trong độ tuổi lao động sẽ không chọn xe buýt hay BRT để đi làm hàng ngày. Theo TS Quang, hiện xe buýt mới chỉ đáp ứng được 10-20% nhu cầu đi lại của người dân. Thời gian đi làm trung bình của xe buýt cũng kém xa xe máy. Nếu chỉ so sánh trong khu vực vành đai 2, người dân chỉ mất 30 phút nếu đi làm bằng xe máy nhưng với xe buýt sẽ là 40-60 phút. Khu vực vành đai, con số với xe máy sẽ là 30-40 phút và xe buýt thì lên tới 60-90 phút…

so sanh thoi gian di lai cua xe bus va xe may

Thời gian đi làm trung bình bằng xe máy và xe buýt.

Với xe buýt nhanh BRT thì phương thức này cũng chưa phát huy được hiệu quả như mong đợi, thậm chí còn gây nhiều tranh cãi về hiệu quả đầu tư. Theo tính toán hiện nay, lượng khách tối đa của BRT chỉ đạt khoảng 15.000 hành khách/ngày, tương đương 10% so với năng lực khai thác của quốc tế. Nguyên nhân chủ yếu là khả năng di chuyển nhanh không được phát huy đầy đủ. BRT không có làn dành riêng hoàn toàn và không có đèn tín hiệu ưu tiên tại các điểm giao cắt; các phương tiện giao thông không được đầu tư thích đáng.

thoi gian trung binh di lai bang xe may va brt

Thời gian đi làm trung bình bằng xe buýt nhanh so với xe máy. 

Cả xe buýt và buýt nhanh BRT đều không phát huy được ưu điểm của mình, thậm chí còn kém xa xe máy về mặt thời gian đi lại. Niềm hi vọng cuối cùng của giao thông đô thị dồn lại vào đường sắt đô thị. Thế nhưng, loại hình giao thông vận tải này có thực sự ưu việt?

anh 1

Hà Nội sẽ đầu tư xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị có tổng chiều dài 300km với kinh phí khoảng 25 tỷ USD.

TS. Nguyễn Ngọc Quang phân tích, mặc dù đường sắt đô thị có khả năng vận chuyển rất lớn nhưng chi phí đầu tư cũng vô cùng tốn kém (4-5 nghìn tỷ đồng/km). Yếu tố then chốt, có ý nghĩa quyết định tới sự thành công của nó là phải gắn kết tốt với phát triển đô thị và ngược lại. Tuy nhiên, thực tế lại không như vậy. Ví dụ, với tuyến đường sắt đô thị 2A thì cả khu đô thị Royal City (với khoảng 2 vạn dân) và khu tập thể Thanh Xuân Bắc và Thanh Xuân Nam sau khi tái thiết đều nằm cách khá xa các ga của tuyến. Tương tự, tuyến số 2.2 (Trần Hưng Đạo-Thượng Đình, chuẩn bị đầu tư) cũng không gắn với các khu tập thể sẽ tái thiết trong khu vực (KTT Bách Khoa, Kim Liên, Trung Tự, Nam Đồng) và cụm 03 trường đại học Bách Khoa, Xây dựng, Kinh tế, cụm bệnh viện Bạch Mai, Việt Pháp,... Do bố trí ga ở các địa điểm không thuận lợi cho người sử dụng nên đường sắt đô thị có thể sẽ không có hiệu quả cao như mong đợi.

tuyen duong sat do thi 22

Tuyến ĐSĐT số 2.2 không gắn với các KTT sẽ tái thiết.

de xuat tuyen duong sat so 22

Lượng khách tuyến số 2.2 có thể tăng gấp 3 lần nếu gắn với các KTT sẽ tái thiết (đồng nghĩa với việc giảm nguy cơ ùn tắc GT).

Dự kiến, Hà Nội sẽ đầu tư xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị với tổng chiều dài 300km và kinh phí khổng lồ, khoảng 25 tỷ USD. Với chi phí đầu tư vô cùng tốn kém, đường sắt đô thị sẽ là món nợ xấu nếu không phát huy hiệu quả. Ví dụ, với số vốn đầu tư khoảng 868,04 triệu USD (khoảng 19.000 tỷ đồng), tuyến 2A dự kiến phải thu hút được khoảng 200.000-300.000 hành khách/ngày (gấp 15-20 lần so với bus nhanh BRT) mới đủ kinh phí trả lãi vay và chi phí vận hành. Tuy nhiên, do bố trí các ga thiếu hợp lí như hiện nay, việc đảm bảo được lượng khách như trên là rất khó. Vì vậy, cũng cần phải đảm bảo sự gắn kết chặt chẽ giữa đường sắt đô thị với phát triển.

(Lược ghi theo TS. Nguyễn Ngọc Quang)

Video: Mô hình tàu điện đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông

Thứ 5, 29/10/2015 18:24
Đoàn tàu mô hình đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh-Hà Đông, trưng bày tại Triển lãm Giảng Võ gây tò mò, thu hút rất đông người dân đến chiêm ngưỡng.
Cùng tác giả

Sắp xuất hiện thùng rác biết nói “cảm ơn” trên phố Sài thành

Thứ 2, 23/04/2018 15:20
50 thùng rác vừa được trao tặng cho TP.HCM, trong đó có 30 thùng rác thông minh ứng dụng công nghệ cảm biến năng lượng mặt trời, có đèn báo khi rác đầy và phát ra câu “xin cảm ơn” khi nhận rác.

Bát nháo giá trông giữ xe đầu năm mới

Thứ 2, 26/02/2018 10:20
Mặc dù nhiều nơi chính quyền đã có tổ chức những bãi trông giữ xe có thu phí theo quy định và miễn phí tại các địa điểm lễ hội, chùa chiền nhưng những bãi xe tự phát với giá vô tội vạ vẫn mọc lên như nấm sau mưa. Câu chuyện không mới nhưng đầy nhức nhối mỗi dịp đầu năm…

Xe cho thuê tự lái giá “cắt cổ” vẫn “cháy hàng” cận Tết

Thứ 6, 09/02/2018 11:00
Mặc dù chỉ còn chưa đầy một tuần nữa mới đến Tết âm lịch nhưng ở thời điểm này, để có thể thuê được một chiếc xe ô tô tự lái du xuân thực sự là nhiệm vụ “bất khả thi”. Bởi lẽ, hầu hết các nơi cho thuê xe đều đã báo “cháy hàng”, cho dù khách có chấp nhận tăng gấp đôi, gấp ba tiền so với ngày thường vẫn chỉ nhận lại được những cái lắc đầu.

Thị trường ô tô cận Tết: Kẻ khóc người cười

Thứ 6, 26/01/2018 06:30
Tâm lý mong muốn sắm ôtô chơi Tết khiến người tiêu dùng lâm vào thế bị động. Điều này cộng hưởng với nguồn hàng khan hiếm đối với những mẫu xe hút khách là cơ sở để các đại lý, showroom có nhiều chiêu bài để tối đa hóa lợi nhuận.

Từ 12/2, mua xe công thanh lý không còn được “khuyến mại” biển xanh

Thứ 4, 24/01/2018 09:00
Thông tư 64/2017 của bộ Công an sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 12/2. Theo đó, tất cả các đơn vị thực hiện thanh lý xe công sẽ phải thu hồi biển số nộp về cho cơ quan quản lý trước khi trao xe cho người mua.
Cùng chuyên mục

Phân khúc bán tải: Mitsubishi Triton 2024 mới có gì để hút khách, đọ sức cùng Ford Ranger?

Thứ 2, 07/10/2024 11:15
Phân khúc xe bán tải Việt Nam với 80% thị phần thuộc về Ford Ranger. Để thay đổi cục diện này, Mitshubishi Triton và Toyota Hilux đã lần lượt ra măt thế hệ mới với nhiều thay đổi mạnh mẽ về thiết kế lẫn trang bị, công nghệ, kỳ vọng sẽ tạo ra sự thay đổi trong thời gian tới.

Loạt xe nhập khẩu đang giảm giá sâu trong tháng 10

Thứ 6, 04/10/2024 12:20
Mặc dù không được hưởng ưu đãi 50% lệ phí trước bạ từ Chính Phủ, các mẫu xe nhập khẩu cũng đang được hãng giảm giá sâu, lên tới hàng trăm triệu đồng trong tháng 10 như Honda Accord, Subaru BRZ, Skoda Kodiaq, Mitsubishi Pajero Sport...

Toyota đầu tư 500 triệu USD vào công ty taxi bay điện Joby Aviation

Thứ 5, 03/10/2024 17:24
Toyota cho biết, họ sẽ đầu tư thêm 500 triệu USD vào Joby Aviation để hỗ trợ chứng nhận và sản xuất thương mại cho taxi bay điện.

Chuẩn bị đấu giá lô xe Mercedes-Benz biển 80B, giá từ 23 triệu đồng

Thứ 5, 03/10/2024 17:11
Công ty Đấu giá hợp danh Lạc Việt (Hà Nội) vừa thông báo tổ chức đấu giá trực tuyến lô 31 xe biển 80B đã qua sử dụng do Văn phòng Trung ương Đảng vào ngày 10/10 tới đây. Lô xe thu hút sự chú ý khi bao gồm nhiều xe Mercedes-Benz, “xe bộ trưởng” Toyota Crown.

Doanh số xe Toyota tăng mạnh, Vios đạt gần 2.000 xe bán ra tháng 9

Thứ 4, 02/10/2024 15:06
Tháng 9/2024, Toyota Việt Nam bán ra 7.143 xe, tăng tới 50% so với doanh số tháng trước. Các mẫu xe Vios, Veloz Coss có mức tăng trưởng vượt bậc.
     
Nổi bật trong ngày

Phân khúc bán tải: Mitsubishi Triton 2024 mới có gì để hút khách, đọ sức cùng Ford Ranger?

Thứ 2, 07/10/2024 11:15
Phân khúc xe bán tải Việt Nam với 80% thị phần thuộc về Ford Ranger. Để thay đổi cục diện này, Mitshubishi Triton và Toyota Hilux đã lần lượt ra măt thế hệ mới với nhiều thay đổi mạnh mẽ về thiết kế lẫn trang bị, công nghệ, kỳ vọng sẽ tạo ra sự thay đổi trong thời gian tới.