- Một nhóm nghiên cứu do kỹ sư hải dương Brennan Phillips dẫn đầu đã có chuyến thám hiểm đến Kavachi - ngọn núi lửa ngầm nổi tiếng hung hãn gần quần đảo Solomon, nơi nó thường xuyên thức giấc, phun trào dung nham, tro bụi đến mức được mệnh danh là “môi trường khắc nghiệt không dành cho sự sống”.
Thế nhưng, thứ họ thấy được từ camera thả xuống miệng núi lửa đã khiến cả đội “tròn mắt”, Những con cá mập đầu búa (hammerhead) và cá mập lụa (silky) đang bơi lội một cách thư thái và vô tư giữa làn nước nóng bỏng, đục ngầu.
Thậm chí, một con cá đuối còn được phát hiện đang “ẩn mình” trong một hốc đá nhỏ như đang trú ẩn. “Điều này hoàn toàn mâu thuẫn với những gì chúng tôi biết về Kavachi,” Phillips chia sẻ. Ông cho biết thêm: “Khi núi lửa phun trào, không thể có thứ gì sống sót”.
Vậy mà giờ đây, những kẻ săn mồi to lớn này lại đang ‘cư ngụ’ ngay trong lòng chảo. Liệu chúng có biết điều gì sắp xảy ra? Chúng có ‘dọn nhà’ đi trước khi núi lửa nổi giận? Hay chúng sẽ bị thổi tung lên trời cùng với vụ nổ?”.
Sharkcano – Núi lửa cá mập gây bão
Đoạn phim sau đó được National Geographic công bố và lập tức gây bão toàn cầu. Kavachi được cư dân mạng trìu mến đặt biệt danh là “Sharkcano”(kết hợp Shark – Volcano), như một minh chứng cho sự kỳ lạ và cực đoan của tự nhiên.
7 năm sau, hình ảnh vệ tinh của NASA một lần nữa ghi nhận Kavachi đang phun trào dữ dội, phun ra cột nước nóng, tro bụi, lưu huỳnh và axit. Câu hỏi lớn được đặt ra: Lũ cá mập “bất chấp tử thần” năm nào, giờ ra sao? Liệu chúng đã có một giác quan thứ sáu để kịp thời di tản, hay đã trở thành một phần của núi lửa?
Robot “hi sinh”
Để lý giải cho những tò mò, các nhà khoa học quyết định tìm kiếm thông tin. Tất nhiên không ai dám mạo hiểm mạng sống để lặn xuống kiểm tra. Thay vào đó, nhóm nghiên cứu quay trở lại với sự hỗ trợ của những robot thế thân.
Giáo sư Matthew Dunbabin, người tham gia chuyến nghiên cứu giải thích: “Dù bạn chế tạo hệ thống tốt hay đắt tiền thế nào, nó cũng khó lòng sống sót qua một vụ nổ.” Chính vì vậy nhiệm vụ đầu tiên và cũng là cuối cùng của những con robot là lặn sâu xuống để kiểm tra dấu vết của những chú cá mập và sau đó là…tắt động cơ.
Kết quả ghi nhận được là độ pH giảm mạnh, nhiệt độ nước cao hơn bình thường đến 10 độ C. Thú vị hơn, một robot sau khi được kéo lên đã có các mẫu vật núi lửa bám chặt vào người, trở thành một cách thu thập mẫu đá độc đáo ngoài dự kiến.
Bí ẩn chưa có lời giải: Vì sao chúng sống được?
Cho đến nay, sự tồn tại của cá mập trong “Sharkcano” vẫn là một ẩn số lớn. Về mặt lý thuyết sinh học, môi trường đó chỉ nên có vi khuẩn. “Nước thì quá nóng, quá chua, lại đục ngầu. Không điều kiện nào trong số đó tốt cho cá cả,” Phillips thừa nhận.
Một số giả thuyết ban đầu được đưa ra để lý vì sao cá mập sống được trong “miệng núi lửa dưới biển”. Có thể chúng sở hữu độ nhạy đặc biệt với các tín hiệu địa chất, biết được thời điểm núi lửa sắp phun trào. Nhờ đó, chúng có thể tạm thời di cư ra khỏi khu vực nguy hiểm trước mỗi đợt hoạt động mạnh.
Một giả thuyết khác cho rằng, qua thời gian dài sinh sống gần Kavachi, cá mập đã phát triển những thích nghi sinh lý đặc biệt, cho phép chúng chịu đựng môi trường nóng, axit và đục – những điều kiện vốn được xem là “không thể sống nổi” đối với hầu hết các loài sinh vật biển.
Dù là giả thuyết nào, việc nghiên cứu những “cư dân” đặc biệt của Kavachi mở ra hy vọng mới. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến đại dương nóng lên và axit hóa, việc hiểu được cơ chế sinh tồn của chúng có thể là chìa khóa giúp dự đoán cách các loài sinh vật biển khác phản ứng với môi trường cực đoan trong tương lai.
Nguồn: Times of India
Lại Hạnh
