Nếu phải chọn một ngôi trường mà chỉ cần nhắc tên phố thôi cũng đủ khiến bao thế hệ sinh viên rung lên một niềm tự hào rất riêng thì với dân mỹ thuật, đó chắc chắn là “Yết Kiêu” - tên gọi thân thương của trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.
Ngôi trường này không chỉ là một cơ sở đào tạo, mà còn là một lát cắt lịch sử sống động, nơi gần 100 năm qua đã chứng kiến sự chuyển mình của cả nền mỹ thuật nước nhà. Tên trường có thể thay đổi theo từng giai đoạn lịch sử, nhưng tinh thần, khí chất và vị thế của ngôi trường này thì gần như chưa bao giờ thay đổi trong tâm thức những người từng bước qua cánh cổng ấy.
Hơn 100 năm lịch từ và niềm tự hào “Yết Kiêu”
Thành lập vào năm 1925, trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam hiện là một trong những ngôi trường hàng đầu trong lĩnh vực đào tạo mỹ thuật, nghệ thuật.
Ít ai biết rằng, riêng trong giai đoạn 1925 đến 2008, trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đã có tới năm tên gọi khác nhau. Ban đầu trường được gọi là Trường Mỹ thuật Đông Dương và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 11/1925. Sau đó, trường mang tên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, rồi tiếp tục đổi thành Trường Cao đẳng Mỹ thuật và Mỹ thuật ứng dụng Đông Dương.
Năm 1981, trường có tên gọi trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội và đến năm 2008 chính thức mang tên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.
Ở buổi đầu thành lập, dưới sự dẫn dắt của vị Hiệu trưởng đầu tiên Victor Tardieu, trường tập trung đào tạo nghệ sĩ sáng tác thuần túy với hai ngành chính là Hội họa và Điêu khắc. Ông là người đã dành nhiều tâm huyết nghiên cứu mỹ thuật truyền thống Việt Nam, từ lăng tẩm, đền đài đến các ngành thủ công mỹ nghệ, để rồi đi đến một nhận định quan trọng người Việt có khiếu thẩm mỹ tinh tế, chỉ cần được hướng dẫn bằng một phương pháp khoa học hơn thì nền mỹ thuật chắc chắn sẽ phát triển mạnh mẽ. Chính từ niềm tin đó, Trường Mỹ thuật Đông Dương ra đời như một cuộc “gặp gỡ” giữa tinh hoa phương Tây và bản sắc Á Đông.
Những năm sau đó, trường dần mở rộng sang các lĩnh vực mỹ thuật ứng dụng. Việc bổ sung các khoa như Kiến trúc, Gốm sứ, Đồ gỗ, rồi sau này là Đồng, Thảm, Đồ đan lát cho thấy trường không chỉ đào tạo nghệ sĩ mà còn hướng tới việc cải tiến ngành thủ công nghiệp. Cái hay nằm ở chỗ, dù mang tên gì, dù thiên về mỹ thuật tạo hình hay mỹ thuật ứng dụng, tinh thần cốt lõi của trường vẫn là đào tạo con người sáng tạo, có nền tảng học thuật vững chắc và gắn bó với thực tiễn văn hóa Việt Nam.
Điều khiến Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở lịch sử dày gần một thế kỷ, mà còn ở cách lịch sử ấy hiện diện rất tự nhiên trong đời sống sinh viên. Phố Yết Kiêu không phải là một địa danh hào nhoáng, nhưng với sinh viên mỹ thuật, đó lại là một “mã nhận diện” rất riêng. Thậm chí, nhiều thế hệ sinh viên còn quen miệng gọi luôn tên trường là “Yết Kiêu”, như một cách xưng danh thân thuộc, gần gũi và đầy tự hào.
Nhắc đến Yết Kiêu là nhắc đến những xưởng vẽ cũ kỹ, những bức tường nhuốm màu thời gian, những khoảng sân nơi sinh viên ngồi ký họa dưới nắng chiều Hà Nội, nơi cảm hứng nghệ thuật không đến từ sự hào nhoáng mà từ chính nhịp sống chậm rãi, trầm lắng của không gian.
Ở đây, sinh viên không chỉ học cách vẽ cho đúng, tạc cho chuẩn, mà còn được “tắm” trong một không gian nghệ thuật có chiều sâu lịch sử. Mỗi buổi lên lớp giống như một lần bước vào dòng chảy ký ức của bao thế hệ đi trước, nơi cái tên Yết Kiêu không đơn thuần là địa chỉ, mà đã trở thành một phần bản sắc, một cách gọi gợi lên cả truyền thống, tinh thần và niềm kiêu hãnh thầm lặng của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.
Chất lượng đào tạo đỉnh của dân mê nghệ thuật
Khi nói về chất lượng đào tạo “đỉnh của chóp” dành cho dân mê nghệ thuật, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam luôn nằm trong top đầu. Xét riêng về điểm chuẩn, theo thông báo chính thức của nhà trường, điểm xét trúng tuyển năm 2025 được tính theo thang điểm 10 cho từng môn, trong đó các môn năng khiếu như Hình họa, Tượng tròn được nhân hệ số 2, cộng thêm điểm ưu tiên khu vực, đối tượng và điểm thưởng theo đúng quy định. Điều này đồng nghĩa, để bước chân vào Yết Kiêu, thí sinh không chỉ cần điểm học tập ổn mà quan trọng hơn là phải có năng lực nghệ thuật thực sự nổi trội.
Cụ thể, mức điểm chuẩn năm 2025 cho thấy độ cạnh tranh rất cao ở hầu hết các ngành. Ngành Lý luận, lịch sử và phê bình mỹ thuật dẫn đầu với 31,57 điểm. Ngành Hội họa với các chuyên ngành Tranh Lụa, Tranh Sơn dầu, Tranh Sơn mài cũng giữ mức điểm chuẩn 31,07 điểm. Thiết kế đồ họa đạt 30,93 điểm, Đồ họa đạt 30,36 điểm, còn Điêu khắc ở mức 27,80 điểm.
Đáng chú ý, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam không tuyển sinh với số lượng ồ ạt. Mỗi năm, chỉ tiêu của trường luôn ở mức vừa phải, mang tính chọn lọc cao, đúng với đặc thù đào tạo nghệ thuật chuyên sâu. Chính việc “ít nhưng chất” này giúp sinh viên được học tập trong môi trường gần gũi, được giảng viên theo sát từng bài vẽ, từng đồ án, thay vì đào tạo đại trà. Với dân mê nghệ thuật, đây là yếu tố cực kỳ quan trọng, bởi mỹ thuật không phải lĩnh vực có thể học nhanh, học vội hay chạy theo số đông.
Ngày nay, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam có thể không phải là ngôi trường “hot” theo nghĩa viral trên mạng xã hội, nhưng với những ai thực sự yêu và theo đuổi mỹ thuật, đây vẫn là một biểu tượng. Trải qua hơn 100 năm, ngôi trường trên phố Yết Kiêu vẫn đứng đó, lặng lẽ nhưng vững vàng, như một chứng nhân của lịch sử và là niềm tự hào không cần phải gọi tên của bao thế hệ sinh viên mỹ thuật.
Đông
