NSND Thoại Miêu (tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Hoa), sinh năm 1953 tại TP.HCM. Bà là con thứ 5 trong một gia đình đông con, gồm 5 nam, 7 nữ.
Năm 1969, Thoại Miêu trúng tuyển vào trường Quốc gia âm nhạc và kịch nghệ Sài Gòn (khoa diễn viên cải lương). Tại đây, bà được các thầy cô giỏi nghề truyền dạy như NSND Phùng Há, Năm Châu, nghệ sĩ Kim Cúc, Bích Thuận, Mai Thành, Duy Lân….
Đến cuối năm 1975, bà về công tác tại Đoàn văn công Giải phóng khi đoàn mới sáp nhập ba nguồn lực lượng diễn viên từ miền bắc về, trong chiến khu và sân khấu Sài Gòn.
Thoại Miêu nổi tiếng với diễn vai Tuyết Mai (vở "Cây sầu riêng trổ bông"), vai Ngọc Hà (vở "Tâm sự Ngọc Hân"), vai Thiên Hương (vở "Muôn dặm vì chồng"), vai Hoàng Anh (vở "Nàng hai Bến Nghé")…
Năm 1985, nghệ sĩ Thoại Miêu được trao huy chương vàng với vai Hồng trong vở "Dốc sương mù" của tác giả Lê Duy Hạnh. Sau đó nữ nghệ sĩ về đoàn 284 và tiếp tục tỏa sáng với nhiều vai diễn trong các vở: "Những vì sao không tên", "Thiên Kiều công chúa", "Kiếp chồng chung", "Tô Ánh Nguyệt"....
Năm 2019, bà vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân cùng với các nghệ sĩ cải lương gạo cội: Thanh Tuấn, Thanh Ngân, Minh Vương, Thanh Nam, Giang Châu,...
Năm 2022, khi tham gia Liên hoan Sân khấu Thủ đô lần thứ 5 với vai diễn thái hậu Trần Thị Đang trong vở Vương quyền - Vụ án Tống Thị Quyên, NSND Thoại Miêu được trao huy chương Vàng, tuy nhiên bà gửi thư xin không nhận, nhường cơ hội cho những nghệ sĩ trẻ.
NSND Thoại Miêu viết: "Đề nghị ban tổ chức không xét tặng huy chương cho vai diễn của tôi để nhường lại cơ hội cho lớp trẻ, họ cần hơn tôi. Tôi đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, danh hiệu cao quý nhất trong cuộc đời một người làm nghệ thuật.
70 tuổi rồi nhưng tôi vẫn tham gia vở diễn để có cơ hội được trở lại sân khấu Thủ đô Hà Nội để khán giả nhớ đến cái tên của mình" (nguồn: báo Dân Việt).
Nữ NSND cũng chính là người dìu dắt em gái – NSƯT Thoại Mỹ theo nghề và trở thành cô đào sáng giá của sân khấu cải lương.
Thời điểm dịch Covid hoành hành, NSND Thoại Miêu cùng em gái bán hàng online để cải thiện kinh tế trong lúc khó khăn. Nào ngờ, chị em nữ NSND bị khán giả bình luận tiêu cực “Nghệ sĩ già hết thời nên phải bán hàng online”.
Ý kiến này đã khiến cả hai chị em NSND Thoại Miêu khóc tức tưởi trong lúc livestream. Thoại Miêu vừa khóc vừa nói: “Nhiều khán giả nói tôi nghe mà nhói lòng, bán hàng livestream đâu phải hết thời. Bởi ai cũng phải sống, cũng phải tồn tại để vượt qua thời kỳ khó khăn này. Chúng ta đánh giá nghệ sĩ qua những tác phẩm, bộ phim chứ đừng nên nhìn cách họ mưu sinh mà so sánh".
Tuy nhiên không phải ai cũng biết, NSND Thoại Miêu từng rất giàu có. Bà từng sở hữu một biệt thự sang trọng rộng 2.300 m2 tọa lạc ngay mặt tiền Tỉnh Lộ 7, xã Thái Mỹ, Củ Chi, TP.HCM.
Bên trong biệt thự có 1 phòng khách, 4 phòng ngủ, đều là phòng master có phòng tắm bên trong. Tuy nhiên, nữ NSND đã bán căn biệt thự này cho một Việt kiều Mỹ.
Bên cạnh sự nghiệp, NSND Thoại Miêu có cuộc hôn nhân gắn bó hơn 30 năm với chồng là nghệ sĩ Phan Quốc Hùng – nguyên Giám đốc Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang trước khi ông qua đời bởi căn bệnh gan. Họ có 2 người con trai.
Nói về cuộc hôn nhân này, bà từng cho biết mình may mắn khi lấy được người chồng tốt, thường xuyên khuyến khích bà sống lạc quan, suy nghĩ tích cực.
“Tôi may mắn vì có một cuộc hôn nhân êm ấm, ông xã hết mực thương yêu. Anh ra đi đột ngột để lại tôi và các con. Tôi tin rằng ở một nơi xa xôi nào đó, anh ấy sẽ cảm nhận được lòng tự hào, tình yêu thương của vợ, của các con, cháu luôn hướng về anh”, bà tâm sự trên tờ Vietnamnet.
Ở tuổi ngoài 70, NSND Thoại Miêu dành thời gian chăm lo gia đình, ít xuất hiện trước công chúng. Bà cũng mắc một số bệnh tuổi già như cao huyết áp, tiểu đường. Nữ nghệ sĩ ý thức sức khỏe nên dùng thuốc đều đặn, thường xuyên tái khám theo chỉ định của bác sĩ.
Bà quy y, tu tập, chọn cuộc sống bình lặng. Nữ nghệ sĩ quan niệm liều thuốc tốt nhất cho mỗi người là buông bỏ mọi phiền não, sống vừa đủ và không hơn thua, sân si. Với bà, những danh lợi phù phiếm giờ đã gác lại sau cánh cửa. Bà cũng sống chậm rãi sau những năm tháng lo toan cho gia đình và phụng sự khán giả.
Tám Tám (tổng hợp)
