Cho đến gần đây, việc gửi ảnh chụp tài liệu vẫn được coi là "bằng chứng đủ tốt" cho nhiều hệ thống xác minh. Tuy nhiên, thời đại đó đã kết thúc. Với sự ra đời của công cụ tạo ảnh GPT-4o, AI giờ đây có thể tạo ra những tài liệu giả mạo chân thực đến mức khó phân biệt với tài liệu thật khi xem trên màn hình điện tử. Điều này đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng cho các hệ thống xác minh dựa trên hình ảnh, vốn đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.
Yêu cầu bồi thường hủy chuyến bay
Chỉ với một câu lệnh đơn giản yêu cầu GPT-4o tạo "ảnh chụp màn hình email hủy chuyến bay của hãng [TÊN HÃNG] cho chuyến bay [SỐ HIỆU] từ [ĐIỂM ĐI] đến [ĐIỂM ĐẾN] [THỜI GIAN]", kẻ gian lận có thể tạo ra bằng chứng giả để yêu cầu bồi thường.
Điều đáng lo ngại là nhiều hãng hàng không chấp nhận ảnh chụp màn hình email làm bằng chứng cho các yêu cầu bồi thường lên đến 600 Euro. Mặc dù một cuộc gọi xác minh đơn giản có thể phát hiện gian lận, nhưng trong môi trường dịch vụ khách hàng khối lượng cao, nhiều công ty hoàn toàn bỏ qua bước này.
Làm giả lịch sử thanh toán tiền thuê nhà
Tương tự, AI cũng đặt ra rủi ro lớn cho thị trường bất động sản thông qua khả năng tạo lịch sử thanh toán tiền thuê nhà giả mạo. GPT-4o có thể tạo ra ảnh chụp màn hình ứng dụng ngân hàng di động hiển thị 12 lần thanh toán tiền thuê hàng tháng với đầy đủ mã giao dịch và tham chiếu.
Đây là vấn đề đáng lo ngại vì các chủ nhà trong thị trường cạnh tranh thường chấp nhận ảnh chụp màn hình làm bằng chứng về độ tin cậy thanh toán. Phương pháp này không chỉ bỏ qua kiểm tra tín dụng thực tế mà còn tạo ra lịch sử thanh toán hoàn toàn hư cấu, trong khi người xem xét những ảnh này hầu như không có cách nào xác minh tính xác thực từ một bức ảnh.
Làm giả bằng cấp giáo dục
Không chỉ dừng lại ở đó, lĩnh vực giáo dục cũng đang đối mặt với nguy cơ tương tự khi công cụ tạo ảnh 4o của OpenAI có thể tạo ra hình ảnh chân thực về bằng cấp đại học. Những hình ảnh này bao gồm đầy đủ con dấu chính thức, chữ ký của hiệu trưởng và các tính năng bảo mật, thậm chí trông như được chụp khi đang treo trên tường.
Bởi vì quá trình sàng lọc việc làm ban đầu thường yêu cầu gửi ảnh bằng cấp trước khi xác minh chính thức, điều này có thể tạo cơ hội cho ứng viên không đủ điều kiện vượt qua vòng đầu và tiềm ẩn khả năng vào những vị trí mà việc xác minh chính thức không bao giờ diễn ra hoặc bị bỏ qua.
Làm giả tài liệu y tế
Đặc biệt nguy hiểm là khả năng của AI trong việc tạo ra tài liệu y tế giả mạo. GPT-4o có thể tạo ảnh chụp đơn thuốc viết tay trên giấy nhàu nát với tất cả các chi tiết như ánh sáng, phơi sáng quá mức, các nếp gấp, bóng đổ, kết cấu, và sự không hoàn hảo mờ đi đặc trưng của nhiếp ảnh điện thoại.
Vấn đề là các công ty bảo hiểm và nhà tuyển dụng thường chấp nhận ảnh tài liệu y tế trong quá trình yêu cầu bồi thường ban đầu hoặc yêu cầu nghỉ phép. Việc xác minh tiếp theo chỉ xảy ra khi có điều gì đó gây nghi ngờ - và những hình ảnh AI tinh vi này hiếm khi kích hoạt cảnh báo đó.
Bằng chứng bảo hiểm cũng không ngoại lệ
Ngoài ra, lĩnh vực bảo hiểm ô tô cũng không ngoại lệ. AI có thể tạo ra hình ảnh thẻ bảo hiểm ô tô GEICO cho một chiếc Honda Accord 2022 với đầy đủ thông tin về bảo hiểm hiện tại, số hợp đồng, và tất cả các yếu tố tiêu chuẩn, thậm chí trông như đang được ai đó cầm trên tay. Hình ảnh này còn bao gồm các khiếm khuyết đặc trưng của ảnh chụp từ điện thoại như phơi sáng quá mức, bóng đổ, độ phân giải thấp và kết cấu.
Điều đáng lo ngại là cảnh sát giao thông, đại lý cho thuê xe và nhiều dịch vụ khác thường chỉ kiểm tra trực quan thẻ bảo hiểm mà không thực hiện cuộc gọi xác minh hoặc kiểm tra cơ sở dữ liệu, đặc biệt đối với các tương tác thông thường.
Làm giả hình ảnh visa, hộ chiếu
Một lĩnh vực nhạy cảm khác đang bị đe dọa là các tài liệu visa và di trú. Kẻ gian lận có thể yêu cầu AI tạo hình ảnh visa làm việc với đầy đủ tem, định dạng chính thức và các tính năng bảo mật giả. Điều này đặc biệt nguy hiểm vì đơn xin việc làm và nhà ở ban đầu thường bắt đầu với ảnh tài liệu trước khi xác minh chính thức. Quá trình này tạo cơ hội cho người vượt qua vòng sàng lọc đầu tiên mà có thể không phải đối mặt với các bước xác minh sâu hơn.
Với những khả năng đáng báo động này, chúng ta cần nhận ra rằng phương pháp "Gửi ảnh làm bằng chứng" đã chính thức trở nên lỗi thời. Thay vào đó, xác minh đa yếu tố trở thành điều không thể thiếu, cùng với việc hệ thống xác thực kỹ thuật số cần phải thay thế kiểm tra trực quan. Bên cạnh đó, xác minh cơ sở dữ liệu cần được thực hiện cho tất cả tài liệu, không chỉ những tài liệu được coi là đáng ngờ.
Có thể nói rằng kỷ nguyên "thấy là tin" đã chính thức kết thúc khi nói đến tài liệu kỹ thuật số. Các hệ thống tin cậy dựa trên xác minh trực quan đơn thuần cần được loại bỏ ngay lập tức, trước khi vấn đề tài liệu do AI tạo ra lan rộng hơn nữa.
Nguyễn Hải
