Trước khi gây sốt ở Việt Nam, trào lưu thuê “trạm tỷ” chụp ảnh đã viral ở Trung Quốc, từ hành động tự phát trong cộng đồng fan trở thành hiện tượng được quan tâm rộng rãi trên các nền tảng MXH.
Thuê “trạm tỷ” chụp ảnh được hiểu là những “trạm tỷ” - thường là chủ fansite, chuyên theo chân nghệ sĩ, chụp ảnh và vận hành fanpage - chuyển ống kính máy ảnh của mình sang chụp cho người bình thường, cung cấp dịch vụ chụp ảnh theo lịch hẹn.
Đằng sau trào lưu này là nhiều lý do đan xen lẫn nhau. Về phía khách hàng là sự tò mò của người bình thường muốn trải nghiệm cảm giác làm người nổi tiếng, sự yêu thích với phong cách chụp ảnh tự nhiên và không rập khuôn. Về phía “trạm tỷ”, đây có thể là nhu cầu của trong việc tận dụng thiết bị chuyên nghiệp và mở rộng sở thích chụp ảnh cá nhân.
Tuy nhiên, đi kèm với cơn sốt là hàng loạt vấn đề nảy sinh như trình độ người chụp không đồng đều, chất lượng ảnh của người thường khó đạt kỳ vọng như idol, những hiểu lầm của công chúng về bản chất công việc của “trạm tỷ”,...
Khi lớp “filter” viral dần phai đi, câu hỏi được đặt ra là: Làn sóng chụp ảnh kiểu idol này phản ánh một nhu cầu thực sự hay chỉ là một cuộc chạy theo trào lưu ngắn hạn?
Cơn sốt chụp ảnh “trạm tỷ” ở Trung Quốc
Mức độ quan tâm dành cho chụp ảnh “trạm tỷ” có thể thấy rõ qua dữ liệu trên mạng xã hội: trên nhiều nền tảng, các hashtag như “thuê trạm tỷ chụp ảnh”, “chụp ảnh trạm tỷ”,... đạt tổng lượt xem lên tới hàng trăm triệu. Dưới mỗi bài đăng, không hiếm những bình luận xin info “trạm tỷ”, hỏi giá, hỏi lịch,...
Những “trạm tỷ” từng theo chân các nhóm nhạc, nghệ sĩ nổi tiếng như Nhóm nhạc Thời Đại Thiếu Niên Đoàn (TNT), SNH48 hay các nghệ sĩ tuyến đầu đặc biệt được săn đón. Việc các influencer như “Thầy giáo nửa đêm Từ” từng mời trạm tỷ của Triệu Lộ Tư, Điền Hi Vi,... chụp ảnh cũng góp phần khiến trào lưu này viral.
Với kinh nghiệm đu idol 4 năm, Ma Đãi (nickname) cảm nhận rất rõ sức nóng của trend chụp ảnh “trạm tỷ”. Cô cho biết mình không phải “trạm tỷ” chuyên nghiệp nhưng mỗi lần idol đến thành phố cô sống thì đều mang “đại bác” (ống kính telephoto) đi chụp, ảnh đăng lên mạng xã hội thường nhận phản hồi khá tốt.
Khi bắt gặp các video về trend chụp ảnh “trạm tỷ”, Ma Đãi thử đăng bài với tiêu đề “trạm tỷ đang hoạt động, có thể nhận chụp”, không ngờ ngay lập tức có người liên hệ để book chụp ảnh.
Về lý do nhận chụp của Ma Đãi, cô cho biết: “Tôi vốn đã có kinh nghiệm chụp theo lịch idol và yêu thích việc chụp ảnh cho người khác. Ngoài ra, năm ngoái tôi đã chi 10.000 tệ (khoảng 37,4 triệu đồng) để nâng cấp thiết bị đi đu concert của idol nên giờ vừa test máy vừa khảo sát thị trường”.
Theo Ma Đãi, sức hút của “chụp ảnh trạm tỷ” nằm ở hai điểm chính: “Thứ nhất, người bình thường muốn trải nghiệm cảm giác được làm ngôi sao. Thứ hai, phong cách chụp của ‘trạm tỷ’ tự nhiên và độc đáo, khác với cách chụp ảnh rập khuôn và bài bản của các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp”.
Về phía người sử dụng dịch vụ, họ cũng có những chia sẻ về lý do đu trend “chụp ảnh trạm tỷ”. Một cư dân mạng tên Khả Khả thẳng thắn chia sẻ: “Ảnh do nhiếp ảnh gia chụp cái nào cũng na ná nhau, thiếu mới mẻ. Tôi chỉ muốn thử góc máy ‘khó nhằn’ của trạm tỷ”.
Trong khi đó, một người tên Thang Viên cho rằng ảnh chụp pose dáng thường khiến người mẫu cứng đơ, đặc biệt với những người sợ ống kính. Trong khi đó “trạm tỷ” chủ yếu chụp bắt khoảnh khắc nên dễ khiến người được chụp thả lỏng hơn, ảnh có cảm xúc, có sự gần gũi, tạo cảm giác như họ đã băng qua biển người để nhìn thấy bạn.
Ngoài ra, cũng có không ít người đơn giản là muốn “đu trend”, tận dụng trào lưu “chụp ảnh trạm tỷ để làm content kéo tương tác nên bản chất thiên về trải nghiệm giải trí hơn là nhu cầu nhiếp ảnh chuyên nghiệp.
Vì “trạm tỷ” là người chụp ảnh cho thần tượng, việc đặt lịch với họ tương đương với việc sở hữu trải nghiệm chụp ảnh phiên bản idol. Khi đăng ảnh kèm hashtag liên quan, khả năng thu hút chú ý cũng cao hơn hẳn - thực tế cho thấy các bài viết gắn tag “chụp ảnh trạm tỷ” thường có lượt tương tác vượt trội so với các post chụp ảnh thông thường.
Muôn hình vạn... giá khi “chụp ảnh trạm tỷ”
Ngoài cảm giác làm ngôi sao, mức giá khi book “trạm tỷ” chụp ảnh cũng là yếu tố khiến nhiều người xiêu lòng. Những lời quảng cáo như “120 tệ (khoảng 450.000 VND)/ giờ, gửi toàn bộ ảnh gốc”, “tỷ lệ ảnh đẹp cao” nghe rất hấp dẫn. Nhưng giá cả và trải nghiệm thực tế có đúng như vậy?
Ma Đãi cho biết, cô không có bảng giá cố định mà sẽ cân nhắc theo mức sống của thành phố và thiết bị sử dụng. Ví dụ, ở thành phố nhỏ, giá theo giờ chụp bằng máy Fujifilm là 80 tệ (khoảng 300.000 VND), chụp bằng máy Canon là 60 tệ (khoảng 240.000 VND), tối thiểu 2 tiếng, gửi toàn bộ ảnh gốc; tiền chỉnh sửa tính riêng, 10 tệ (khoảng 37.000 VND)/ ảnh.
Với Thang Viên, “trạm tỷ” cô từng book báo giá 100 - 158 tệ (374.000 - 591.000 VND)/ giờ, miễn phí chỉnh 3 - 6 ảnh. Buổi chụp kéo dài 2 tiếng, cộng thêm 30 tệ (khoảng 112.000 VND) phí đi lại, tổng chi phí 230 tệ (khoảng 860.000 VND). So với việc thuê nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp thường tốn cả nghìn tệ, mức giá này được xem là khá “mềm”.
Tuy nhiên, trên mạng, mức giá thuê “trạm tỷ” có sự chênh lệch rất lớn. Có người giá bình dân như Ma Đãi, có người 200 tệ (khoảng 750.000 VND)/ giờ, thậm chí 800 tệ (khoảng 3 triệu đồng)/ giờ. Cá biệt còn có influencer chi tới 5.000 tệ (gần 19 triệu đồng) để mời “trạm tỷ” nổi tiếng chụp ảnh cho mình. Tất cả chủ yếu dựa vào thỏa thuận riêng, chưa hề có mặt bằng giá chung.
Đáng chú ý, “trạm tỷ” cũng không phải “ai thuê cũng chụp”. Ma Đãi thừa nhận cô ưu tiên khách có ngoại hình ổn vì: “Ngoại hình tốt thì mới dễ ra được ảnh có thần thái idol. Xét cho cùng, nếu muốn ảnh có nhiều lượt xem thì nhan sắc vẫn là yếu tố quyết định”.
Phần lớn khách hàng mong muốn hình ảnh mang phong thái lạnh lùng và xa cách của người nổi tiếng. Để đạt được điều đó, Ma Đãi thường trao đổi trước về trang phục, gợi ý thêm kính râm, mũ - những phụ kiện quen thuộc của sao, rồi kết hợp hướng dẫn động tác và chọn góc máy đặc biệt để tạo không khí một người nổi tiếng đang bước đi ở sân bay.
Trải nghiệm chụp ảnh của Thang Viên cũng cho thấy tầm quan trọng của việc trao đổi trước. “Trạm tỷ” không chỉ xác nhận trang phục, makeup mà còn chuẩn bị sẵn kính râm, vali, khăn choàng - những đạo cụ “phiên bản idol” cho cô. Tuy nhiên, Thang Viên giữ tâm thế khá thoải mái: “Ngay từ đầu tôi đã biết là chụp bắt khoảnh khắc, không kỳ vọng quá cao. Quan trọng là vui, có ảnh xuất thần thì tốt, không có cũng chấp nhận được”.
Ma Đãi thừa nhận sự khác biệt lớn giữa chụp người thường và chụp nghệ sĩ: “Nghệ sĩ có thần thái, ngoại hình và tư thế đều ổn, chụp thế nào cũng dễ ra ảnh. Còn chụp người thường thì phải cầm tay chỉ việc, hướng dẫn từng bước, liên tục tìm góc chụp phù hợp để tạo nên bầu không khí”.
Với tư cách người trải nghiệm, Thang Viên đánh giá rất tích cực về buổi chụp ảnh: “‘Trạm tỷ’ đã hỗ trợ tinh thần cho tôi rất nhiều trong suốt buổi chụp, khen ngợi và hướng dẫn nên tôi cảm thấy rất thoải mái. Vì là chụp bắt khoảnh khắc nên động tác tự nhiên, không bị gượng. ‘Trạm tỷ đa phần còn trẻ, dễ giao tiếp, mọi vấn đề về chỉnh sửa ảnh cũng được xử lý nhanh chóng”. Cô cho biết thêm rằng nhiều bạn bè sau khi đu trend “trạm tỷ” đều cảm thấy "đáng đồng tiền bát gạo".
Trước ý kiến “trạm tỷ giống paparazzi, trốn một góc để chụp lén”, Ma Đãi phản bác: “Không phải cứ cầm ‘đại bác’ rồi núp lùm để chụp là thành ‘trạm tỷ’. Khi chụp idol ở sân bay hay sự kiện, chúng tôi không cần trốn, chỉ là lúc idol xuất hiện thì có quá đông người nên phải né đám đông để tìm góc chụp phù hợp thôi”.
Chụp ảnh “trạm tỷ” sẽ là hướng đi mới hay chỉ là trend nhất thời?
Trái với sự hào hứng của Ma Đãi hay Khả Khả, Viên Viên - một fan kỳ cựu - lại không mấy lạc quan về trend chụp ảnh “trạm tỷ”.
“‘Trạm tỷ’ chụp idol có thể vác ‘đại bác’ cả mấy tiếng không thấy mệt, vì xuất phát từ tình yêu dành cho thần tượng. Nhưng chụp người thường thì khó có động lực như vậy” - Viên Viên nói. Quan trọng hơn, theo cô, ảnh của “trạm tỷ” có sức hút nhờ cảm xúc thật dành cho idol. Khi chuyển sang chụp người thường, bản chất không khác nhiều so với nhiếp ảnh gia thông thường, rất khó giữ được sức cảm xúc đặc trưng.
Viên Viên cũng chỉ ra vấn đề cốt lõi: “Người nổi tiếng có ngoại hình nổi bật, vóc dáng đẹp, lại được makeup chỉn chu nên ‘trạm tỷ’ chỉ cần chụp liên tục là đã có thể chọn ra ảnh đẹp. Với người bình thường, máy ảnh độ nét cao lại dễ phóng đại khuyết điểm, khiến ảnh khó ‘nịnh mắt’. Chưa kể, nhiều ‘trạm tỷ’ sẵn sàng đầu tư thời gian lớn để chỉnh sửa ảnh thần tượng của mình nhiều lần nhằm tạo ra những bức ảnh hoàn hảo. Tuy nhiên, khi chụp người bình thường, rất khó dành mức công sức tương đương; thậm chí không ít trạm tỷ quen ‘chỉ chụp, không chỉnh’, khiến dịch vụ kém hấp dẫn với người có nhu cầu hậu kỳ”.
Xét về thu nhập, một trạm tỷ khác tên Chi Mai cho rằng những “trạm tỷ” theo idol lâu năm không cần phải kiếm tiền bằng cách chụp ảnh theo trend: “Chỉ cần cho thuê thiết bị một ngày hoặc bán một bộ merch hiếm, ảnh độc quyền của idol thì tiền kiếm được còn nhiều hơn chụp cho người thường cả ngày”.
Trào lưu chụp ảnh “trạm tỷ” cũng kéo theo không ít hệ lụy tiêu cực. Chi Mai tỏ ra bức xúc khi cho rằng một số nội dung marketing đã khiến công chúng hiểu sai về “trạm tỷ”: “Có người nghĩ ‘trạm tỷ’ là ‘lao động giá rẻ’, cứ bấm máy là xong, hoàn toàn xem nhẹ công sức chuyên môn và giá trị cảm xúc của chúng tôi”.
Cô còn lo ngại tình trạng chạy theo trào lưu, nhận chụp tràn lan sẽ vừa củng cố định kiến “vừa rảnh vừa rẻ” về "trạm tỷ", vừa gây thiệt hại cho khách hàng. “Nhiều người chỉ có máy ảnh phổ thông đã dám tự xưng ‘trạm tỷ’ và đi nhận chụp. Họ thậm chí còn không lấy nét chuẩn, dùng máy hạng xoàng và gắn ống tele là nhận việc. Kết quả cuối cùng là chất lượng ảnh không thể đảm bảo”.
Ma Đãi cũng đồng tình về chuyện này: “Những ‘trạm tỷ’ lớn, có kinh nghiệm và uy tín, thường không nhận chụp người bình thường. Với ‘trạm tỷ’, việc chụp idol xuất phát từ đam mê. Khi biến nó thành công việc tính tiền theo giờ, bản chất đam mê cũng thay đổi, ảnh chụp ra sẽ thiếu đi sự thuần khiết”.
Điều này phần nào lý giải vì sao một số người sau khi trải nghiệm cảm thấy hiệu quả không như kỳ vọng: ‘trạm tỷ’ không có nhiệt huyệt ‘vì yêu mà chụp’, vừa thiếu chuyên môn nên ảnh thiếu ‘chất trạm tỷ’.
Trái với những hoài nghi đó, một bộ phận người trải nghiệm lại coi trọng giá trị quá trình hơn kết quả.
Thang Viên thẳng thắn cho biết cô đu trend đơn giản vì thấy vui: “Muốn thử cảm giác làm ngôi sao, được chụp bắt khoảnh khắc, trải nghiệm là chính”. Vì vậy, trong tương lai cô vẫn sẽ tiếp tục thử, không chỉ giới hạn ở sân bay hay ga tàu mà còn muốn chụp tại các cửa hàng đẹp để check-in.
Cô cũng đặt kỳ vọng vào năng lực của “trạm tỷ”: “‘Trạm tỷ’ không chỉ biết dùng ‘đại bác’ bắn ảnh từ xa, mà còn có thể chụp chân dung rất tốt. Tôi hy vọng sẽ gặp thêm nhiều ‘trạm tỷ’, cả đã ‘nghỉ hưu’ lẫn còn hoạt động để có nhiều hình ảnh chất lượng”.
Dẫu vậy, ngay cả nhóm trải nghiệm cũng có cái nhìn khá tỉnh táo. Viên Viên nhấn mạnh: “Người bình thường muốn thử ‘chụp ảnh trạm tỷ’ cho biết thì không sao, nhưng đừng kỳ vọng quá cao. Những influencer chụp ra được ‘chất idol’ vốn đã có ngoại hình nổi bật, người bình thường rất khó đạt hiệu ứng tương tự”.
Về tương lai của trào lưu này, Ma Đãi phân tích từ chính những trường hợp xung quanh mình: “Có rất nhiều fan như tôi, hiểu chụp ảnh, có thể tạo ra ảnh đẹp, không phải toàn thời gian đu idol mà chỉ tranh thủ thời gian rảnh để nhận chụp và rèn kỹ năng”. Vì vậy, cô cho rằng dù là chạy theo trào lưu hay vì tò mò, “chụp ảnh trạm tỷ” vẫn sẽ còn tồn tại thêm một thời gian nữa.
Với những ai muốn trải nghiệm phong cách “trạm tỷ”, Ma Đãi cũng chia sẻ mẹo nhận diện “trạm tỷ” thật: “Đừng vội tin vào mác ‘trạm tỷ đang hoạt động’ hay ‘trạm tỷ đã nghỉ hưu’. Hãy nhìn vào 3 chi tiết: một là trang cá nhân có nội dung liên quan đến idol như ảnh sự kiện hay hoạt động ủng idol không; hai là trò chuyện về việc đu idol để xem họ có hiểu nhịp chụp và đặc thù nghề ‘trạm tỷ’ không; ba là xem ảnh có watermark riêng hay không”.
(Nguồn: Sohu)
Huyền Trang
